Οι Τρεις Ιεράρχες ήταν τρεις επιφανείς Άγιοι και Θεολόγοι της Εκκλησίας μας· ήταν ο Βασίλειος ο Μέγας, ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος και ο Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός. Η Ορθόδοξη Εκκλησία τους ονόμασε αγίους, φωστήρες που σημαίνει λαμπερά αστέρια. Ακόμα, τους αποκαλεί «μελίρρυτους ποταμούς της Σοφίας», που σημαίνει ότι πότισαν όλη την κτίση με το μέλι της διδασκαλίας τους.
Και οι τρεις γιορτάζουν ξεχωριστά μέσα στον Γενάρη. Την Πρωτοχρονιά ο Βασίλειος, στις 25 του μήνα ο Γρηγόριος και στις 27 ο Χρυσόστομος. Η κοινή γιορτή τους, στις 30 Ιανουαρίου, καθιερώθηκε τον 11ο αιώνα., επειδή δημιουργήθηκε μια διαφωνία μεταξύ των χριστιανών για το ποιος από τους τρεις πρόσφερε τα περισσότερα στην Εκκλησία.Από το 1838 καθιερώθηκε η γιορτή των Τριών Ιεραρχών ως γιορτή των Γραμμάτων και της Παιδείας.
Βασίλειος ο Μέγας
Ο Άγιος Βασίλειος υπήρξε επίσκοπος Καισαρείας και θεωρείται Πατέρας της Εκκλησίας και ένας από τους μεγαλύτερους Θεολόγους της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Ο Μέγας Βασίλειος σπούδασε στην Αθήνα και θεωρούσε πολύ σημαντική τη μελέτη των κλασικών συγγραφέων και της ελληνικής φιλοσοφίας, φυσικά μέσα από το χριστιανικό πρίσμα. Η συμβολή του στην ανάπτυξη των γραμμάτων και της φιλανθρωπίας τον κατέστησαν μία από της μεγαλύτερες μορφές της Χριστιανικής παράδοσης.
Ιωάννης ο Χρυσόστομος
Ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος θεωρείται πως, όταν μιλούσε, η γλώσσα του «έσταζε μέλι», καθώς υπήρξε ο πιο χαρισματικός ρήτορας της εποχής του. Διετέλεσε Πατριάρχης Κωνσταντινούπολης και αφιέρωσε τη ζωή του στην ανάπτυξη της φιλανθρωπίας. Στη ζωή του υπήρξε υπόδειγμα ασκητή, ενώ δεν παρέλειπε να καταδικάζει εκείνους τους ιερείς που πλούτιζαν από την ιδιότητά τους. Η κριτική που ασκούσε στους Αυτοκράτορες ήταν τόσο σκληρή που τελικά η αυτοκρατορική αυλή τον κυνήγησε και τον εξόρισε. Όμως η φήμη του τον ξεπέρασε, αφού θεωρείται Άγιος από όλες σχεδόν τις χριστιανικές ομολογίες.
Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός
Ο Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός γνωστός και με το προσωνύμιο «Θεολόγος», υπήρξε Πατριάρχης Κωνσταντινούπολης τον 4ο αιώνα Τα περισσότερα από τα έργα του επηρεάζουν τους σύγχρονους θεολόγους, ειδικά όσον αφορά τα τρία Πρόσωπα της Αγίας Τριάδας. Ήταν φίλος του Μεγάλου Βασιλείου καθώς και του αδελφού του Αγίου Γρηγορίου Νύσσης. Ακόμη, ήταν σφοδρός οπαδός των γραμμάτων. Εκτός από εξαιρετικός θεολόγος όμως, υπήρξε και πολύ καλός ποιητής, αφού έγραψε αρκετά ποιήματα με θεολογικά και ηθικά θέματα.
Ο Βασίλειος, ο Γρηγόριος και ο Χρυσόστομος χειροτονούνται ιερείς και μπαίνουν στον κλήρο σε εποχή πολύ δύσκολη για την Εκκλησία. Οι αιρετικοί, εκείνοι που στρέβλωσαν την Ορθόδοξη Πίστη, έχουν την υποστήριξη του αυτοκράτορα. Έτσι, ο Βασίλειος στην Καισάρεια όπου βρίσκεται προκαλεί συζητήσεις με τους αιρετικούς και τους αποστομώνει. Στους ορθόδοξους πιστούς μεταδίδει δύναμη και θάρρος. Ο Γρηγόριος πάλι βοηθά τον γέροντα πατέρα του, τον επίσκοπο της Ναζιανζού, στη φιλανθρωπία και στη διδαχή. Σε λόγο του προς τους Αρειανούς που είχαν καταλάβει τους ορθόδοξους ναούς λέει: «Εσείς έχετε τον οίκον εμείς έχουμε τον ένοικον». Παράλληλα, στα δώδεκα χρόνια, που ο Ιωάννης ήταν ιερέας στην Αντιόχεια, πολλοί ειδωλολάτρες είχαν γίνει χριστιανοί. Χρειάστηκαν πολλά κηρύγματα από τον Ιωάννη, για να μπορέσουν να γνωρίσουν την πίστη και να νιώσουν τη γνήσια χριστιανική ζωή,
Ο Βασίλειος έθεσε ως σκοπό της ζωής του να μη μείνει στην Καισάρεια φτωχός, άρρωστο παιδί, ορφανό, ταξιδιώτης που να μη βρίσκει περίθαλψη, περιποίηση, στοργή, ανακούφιση. Ο ίδιος είχε μοιράσει την περιουσία του στους φτωχούς και διοχέτευσε όλες του τις δυνάμεις,για να χτιστεί ένα συγκρότημα με φιλανθρωπικά κτίρια, η Βασιλειάδα. Και ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος έχτισε Νοσοκομεία.
Οι τρεις άγιοι στάθηκαν με στοργή και ταπείνωση μπροστά στους αδύνατους και με αρχοντική αξιοπρέπεια και ανδρεία μπροστά στους δυνατούς. Δε δίστασαν να ελέγξουν την αδικία όπου την έβλεπαν στον λαό ή στους άρχοντες
Πηγή : Εκκλησία της Ελλάδος
Κώστογλου Ανθή, μαθήτρια της Γ΄ Τάξης
