Κάθε γωνία της Ελλάδας γιορτάζει το Πάσχα με το δικό της τρόπο.
Η διευθύντρια του Κέντρου Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών, κυρία Αικατερίνη Πολυμέρου-Καμηλάκη, είπε: «Κατά το διάστημα της προετοιμασίας έθιμα προχριστιανικά με χαρακτήρα λατρευτικό, εξαγνιστικό και αποτρεπτικό του κακού, που απειλεί τη βλάστηση και την παραγωγή, έχουν ενταχθεί στη χριστιανική λατρεία». «Λαϊκά δρώμενα αναπαράστασης θανάτου – ανάστασης στον ελληνικό χώρο, όπως ο Ζαφείρης στην Ήπειρο, οι κήποι του Άδωνη, οι τελετουργικοί χοροί του Πάσχα και του αγίου Γεωργίου, οι κούνιες, οι επισκέψεις με όργανα στους τάφους, η συμβολική χρήση των αβγών – και μάλιστα κόκκινων, αποτελούν εκδηλώσεις της προαιώνιας προσπάθειας του ανθρώπου να συμβάλει θετικά στη διαδικασία ανανέωσης της φύσης και στην εξασφάλιση της καλής σοδειάς», προσθέτει.
Αερόστατα στο Λεωνίδιο
Στη Τσακωνία τηρείται το βράδυ της Ανάστασης το έθιμο των αερόστατων. Παιδιά πέντε ενοριών συναγωνίζονται στις πτήσεις των αερόστατων, τα οποία ετοιμάζουν εβδομάδες πριν από το Πάσχα. Μισή ώρα μετά το «Χριστός Ανέστη» ο ουρανός γεμίζει «αστέρια», ενώ διαβάζεται το Ευαγγέλιο στην Τσακωνική διάλεκτο.
Οι κερκυραϊκοί μπότηδες
Μπότηδες είναι κανάτια με λεπτό στόμιο, που αν έχετε γιορτάσει το Πάσχα στην Κέρκυρα θα τα έχετε δει να σκάνε στα πόδια σας το Μεγάλο Σάββατο. Οι Κερκυραίοι γεμίζουν νερό τους μπότηδες και τους πετούν από τα μπαλκόνια τους. Λίγο νωρίτερα γίνεται …τεχνητός σεισμός και στη συνέχεια φιλαρμονικές της Κέρκυρας κυκλοφορούν παίζοντας εύθυμα εμβατήρια.
Ρουκετομανία στο Βροντάδο
Η Χίος έχει σαν έθιμο τη μάχη των ενοριών με ρουκέτες. Αυτό, σύμφωνα με μία εκδοχή, επικρατεί από την περίοδο της τουρκοκρατίας και γινόταν με σκοπό οι Χριστιανοί να δείξουν στους Τούρκους πως γιορτάζουν την Ανάσταση. Έχουν τεθεί από τον Δήμο κανόνες για την ασφάλεια των συμμετεχόντων στον ρουκετοπόλεμο, για να αποφύγουν τυχόν τραυματισμούς. Το θέαμα αυτό είναι μαγευτικό. Ειδικοί ρουκετοποιοί που ζουν στο χωριό δουλεύουν για αυτό το υπερθέαμα όλη τη χρονιά.
Λευκά περιστέρια στην Ζάκυνθο
Το «ζακυθινό μεγαλοβδόμαδο» έχει πολλά έθιμα, τα οποία αποκαλούνται στο νησί «αντέτια». Το πιο γνωστό είναι αυτό που κατά την »Πρώτη Ανάσταση» ο ιερέας αφήνει άσπρα περιστέρια και οι νοικοκυρές ρίχνουν από τα μπαλκόνια τους πήλινα κανάτια. Με ιδιαίτερο «μουσικό» τρόπο της επτανησιακής παράδοσης ψάλλεται το Ευαγγέλιο της Ανάστασης, ενώ η ακολουθία της Ανάστασης γίνεται το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου στον Άγιο Μάρκο. Οι υπόλοιπες εκκλησίες απλά έχουνε το χαρμόσυνο χτύπημα της καμπάνας και γίνεται η ακολουθία το πρωί της Κυριακής.
Αγώνας δρόμου στην Αράχωβα
Η Αράχωβα γιορτάζει διπλή γιορτή, καθώς κοντά στο Πάσχα πέφτει η γιορτή του Αγίου Γεωργίου, η οποία γιορτάζεται με τιμές αντάξιες της Ανάστασης. Ανήμερα του Πάσχα ξεκινά η περιφορά της εικόνας του Αγίου Γεωργίου, οι γηραιότεροι κάτοικοι ξεκινούν από την Εκκλησία και παίρνουν μέρος στον «αγώνα της ανηφοριάς», ενώ παράλληλα χορευτικά συγκροτήματα αρχίζουν να μπαίνουν στο πνεύμα. Την ίδια στιγμή έχουν ετοιμαστεί οι «λάκκοι» κάθε γειτονιάς, οι οποίοι θα ανάψουν φωτιά για να υποδεχθούν αναρίθμητα αρνιά, τόσα ώστε κάποιος που βλέπει το χωριό από μακριά να νομίζει ότι πήρε φωτιά!
Το κάψιμο του Ιούδα στην Θράκη
Στις Μέτρες της Θράκης τη Μεγάλη Πέμπτη ομοιώματα του Ιούδα φτιάχνονται από τα παιδιά της περιοχής με τη βοήθεια των υπόλοιπων σπιτιών, τα οποία προσφέρουν κλαδιά, ώστε την επόμενη μέρα στον Επιτάφιο να καούν τα ομοιώματα. Τη Μεγάλη Παρασκευή η πορεία του Επιτάφιου τελειώνει σε ένα παρεκκλήσι, στο οποίο υπάρχει έτοιμη φωτιά για να καούν τα ομοιώματα. Όταν ο ιερέας αρχίζει να διαβάζει το σχετικό Ευαγγέλιο, ανάβουν φωτιές και ρίχνουν μέσα στις φωτιές τα ομοιώματα του Ιούδα και, όταν πλέον έχουν καεί, οι κάτοικοι παίρνουν τις στάχτες που έχουν απομείνει και τις ρίχνουν πάνω στα μνήματα.
Η Αναπαράσταση των Παθών στην Πάρο
Στα ορεινά χωριά της Πάρου Μάρπησσα, Μάρμαρα, Πρόδρομο, Λεύκες και Άσπρο Χωσιά λαμβάνει χώρα το έθιμο της αναπαράστασης των Παθών κατά την περιφορά του Επιταφίου. Ο Επιτάφιος περνά από τα δρομάκια των νησιών και κάνει 15 στάσεις, οι οποίες αναπαριστούν τις εικόνες των Παθών. Παιδιά ντυμένα Ρωμαίοι ή μαθητές του Χριστού ζωντανεύουν με παραστατικότητα σκηνές από την είσοδο στα Ιεροσόλυμα μέχρι τη Σταύρωση του Χριστού, ενώ για κάθε στάση που πραγματοποιείται φωτίζεται μαγευτικά και ένα μέρος του βουνού. Το Μεγάλο Σάββατο το έθιμο αυτό φτάνει στο αποκορύφωμά του με την αναπαράσταση της Ανάστασης μέσα σε μία «θάλασσα» από κεριά και αμέτρητων πυροτεχνημάτων, που φωτίζουν τον σκοτεινό ουρανό.
«Του μαύρου νιου τ” αλώνι» στη Χαλκιδική
Στην Ιερισσό το χαρακτηριστικό χρώμα του Πάσχα δίνει «Του μαύρου νιου τ” αλώνι» τη Μεγάλη Τρίτη στους λόφους. Μετά την επιμνημόσυνη δέηση και την εκφώνηση του πανηγυρικού, οι μεγαλύτεροι της περιοχής αρχίζουν τον χορό. Στην συνέχεια οι υπόλοιποι κάτοικοι ακολουθούν τραγουδώντας πασχαλινά τραγούδια και χορεύοντας. Το έθιμο αυτό τελειώνει με τον «Καγκέλευτο» χορό, που αναπαριστά τη σφαγή 400 Ιερισσιωτών από τους Τούρκους κατά την επανάσταση του 1821. Ο χορός αυτός περνάει κάτω από μία αψίδα, η οποία είναι φτιαγμένη από φύλλα δάφνης και στης οποίας τις άκρες βρίσκονται δύο νεαροί, που κρατούν σπαθιά. Στη μέση του τραγουδιού ο χορός «διπλώνεται» στα δύο με τους χορευτές να περνούν από την άλλη πλευρά, με αποτέλεσμα να βρίσκονται όλοι από την απέναντι πλευρά για τον τελευταίο χαιρετισμό.
«Μπουλούκια» στην Καλαμάτα
Αυτό το έθιμο έχει τις ρίζες του στους αγώνες απελευθέρωσης του 1821. Οι διαγωνιζόμενοι ντυμένοι με παραδοσιακές στολές και οπλισμένοι με σαΐτες, οι οποίες είναι χάρτινοι σωλήνες γεμάτοι μπαρούτι, αρχίζουν τον σαϊτοπόλεμο, ο οποίος γίνεται στο γήπεδο του Μεσσηνιακού με μεγάλη συμμετοχή. Το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου γίνεται το έθιμο του «συχώριου», στο οποίο όσοι κάτοικοι έχουν νεκρούς συγγενείς πηγαίνουν στην εκκλησία ψητά, κρασί και ψωμί, τα οποία είναι διαβασμένα από τον παπά και προσφέρονται στους επισκέπτες και στους κάτοικους του νησιού.
Ο Ζαφείρης στην Ήπειρο
Την Κυριακή του Πάσχα στην βόρεια Ελλάδα αλλά και στην Ήπειρο αναβιώνει το έθιμο του Ζαφείρη. Το όνομα αυτό αλλάζει από τόπο σε τόπο και είναι κυρίως παιδικό, καθώς σε αυτό συμμετέχουν μόνο παιδιά. Αρχικά ένα παιδί υποδύεται τον Ζαφείρη, ο οποίος είναι νεκρός, και τα υπόλοιπα παιδιά αφήνουν πάνω του λουλούδια και άλλα χορταρικά που έχουν μαζέψει, ενώ την ίδια στιγμή μοιρολογούν κρατώντας καλάμια αντί για λαμπάδες. Όταν τελειώσουν, όλα τα παιδιά φωνάζουν «Σήκου Ζαφείρη, Σήκου» και το παιδί το οποίο υποδύεται τον Ζαφείρη «ζωντανεύει» και αρχίζει να κυνηγά τα υπόλοιπα παιδιά. Το παιδί που θα πιάσει ο Ζαφείρης θα πάρει την θέση του τον επόμενο χρόνο.
Από τις μαθήτριες της Β΄ Τάξης Αλεξοπούλου Ανθή και Αρζίδου Βάσω
