Από πού άραγε βγήκε το έθιμο να φοράμε κάθε πρώτη του Μάρτη, στο αριστερό ή και στα δύο μας χέρια λίγο πιο κάτω από τον καρπό, μία κόκκινη και άσπρη κλωστή πλεγμένες μεταξύ τους, τον «Μάρτη»; Σύμφωνα με τον λαογράφο Νικόλαο Πολίτη το έθιμο αυτό έχει τις ρίζες του στην αρχαιότητα και συγκεκριμένα στα Ελευσίνια Μυστήρια, όπου οι πιστοί έδεναν μια κλωστή, την «Κρόκη», στο δεξί τους χέρι και στο αριστερό τους πόδι. Μάλιστα, το λευκό και το κόκκινο χρώμα θεωρούνταν ότι διώχνει μακριά το κακό.
Το έθιμο αυτό, όμως, δεν το συναντάμε μόνο στην Ελλάδα αλλά και τα περισσότερα Βαλκανικά κράτη με διαφορετική όμως ονομασία. Στη Βουλγαρία τον «Μάρτη» τον λένε Μαρτενίτσα, στη Ρουμανία Μαρτσισόρ, στη Βόρεια Μακεδονία Μάρτινκα, στην Αλβανία Βερόρε, στη Μολδαβία Μαρτσισόρ αλλά και στην Κύπρο Μαρτουί ή Μάρτης. Σύμφωνα, λοιπόν, με το έθιμο, την 1η του Μάρτη, οι μητέρες φορούν στον καρπό του χεριού των παιδιών τους ένα βραχιολάκι, φτιαγμένο από στριμμένη άσπρη και κόκκινη κλωστή, τον «Μάρτη» ή «Μαρτιά».
Ο «Μάρτης» προστατεύει τα προσωπάκια των παιδιών αλλά και των μεγάλων από τον πρώτο ήλιο της Άνοιξης, που είναι ιδιαίτερα βλαβερός, σύμφωνα με τις λαϊκές δοξασίες. Ο «Μάρτης» ακόμα προφυλάσσει τα παιδιά, όπως πιστεύεται, από τα κουνούπια και τους ψύλλους, ενώ ταυτόχρονα απομακρύνει τις αρρώστιες και άλλα κακά. Τον «Μάρτη» τον φοράμε μέχρι το τέλος του μήνα. Μετά τον κρεμάμε σε τριανταφυλλιές, ώστε να τον πάρουν τα χελιδόνια και να φτιάξουν τις φωλιές τους. Βέβαια, σε κάποιες περιοχές τον φοράνε μέχρι την Ανάσταση και τον καίνε μαζί με τη λαμπάδα. Άλλοι πάλι δένουν τον «Μάρτη» σε κάποιο καρποφόρο δέντρο, ώστε να του χαρίσουν ανθοφορία, ενώ μερικοί τον τοποθετούν κάτω από μια πέτρα κι αν την επόμενη ημέρα βρουν δίπλα της ένα σκουλήκι, σημαίνει ότι η υπόλοιπη χρονιά θα είναι πολύ καλή.
Μαριάνα Βυζούκη, Μελίνα Μαγκλάρα, Κωνσταντίνα – Μαρία Παργανά
Πηγή: https://www.in.gr/2025/03/01/go-fun/fizz/martaki-ti-symvolizei-kai-giati-forame/
