του Σωκράτη Μαυρομάτη
Η οπαδική βία στην Ελλάδα αποτελεί μία από τις πιο ανησυχητικές κοινωνικές παθογένειες των τελευταίων δεκαετιών. Το φαινόμενο αυτό, το οποίο συνδέεται άρρηκτα με τη σωματική βία και την καταστροφή περιουσίας, έχει πάρει διαστάσεις που απειλούν την ασφάλεια των πολιτών και την ακεραιότητα των αθλητικών διοργανώσεων. Παρά τις συνεχείς προσπάθειες από την πολιτεία και τις αρμόδιες αρχές, η βία στα γήπεδα παραμένει ένα άλυτο πρόβλημα.
Ο λόγος για την εμφάνιση αυτής της βίας είναι πολυδιάστατος και αφορά τόσο κοινωνικές όσο και ψυχολογικές παραμέτρους. Πολλοί υποστηρίζουν ότι η απογοήτευση από την καθημερινότητα, οι ανεκπλήρωτες προσδοκίες και η ανάγκη για κοινωνική αναγνώριση ωθούν τους νεαρούς ανθρώπους να στραφούν στην αθλητική κουλτούρα ως μια διέξοδο. Επιπλέον, η έντονη αντιπαλότητα μεταξύ των φιλάθλων των μεγάλων ελληνικών ομάδων ενισχύει το αίσθημα του «εμείς εναντίον των άλλων», προκαλώντας βίαιες συμπεριφορές.
Η ιστορία της οπαδικής βίας στη χώρα μας είναι μακρά και πλήρης από περιστατικά βίας, τα οποία έχουν αποδυναμώσει τη σχέση του αθλητισμού με τον θεσμό του «ευ αγωνίζεσθαι». Επεισόδια βίας, κατά τη διάρκεια ή μετά από ποδοσφαιρικούς αγώνες, επιθέσεις στους αντιπάλους φιλάθλους, καθώς και επιθέσεις στους ίδιους τους αθλητές, αποτελούσαν για χρόνια καθημερινό φαινόμενο στα γήπεδα της χώρας. Ανάμεσα στα πιο τραγικά παραδείγματα οπαδικής βίας στην Ελλάδα είναι οι περιπτώσεις του Άλκη Καμπανού και του Μιχάλη Κατσούρη. Ο Άλκης, φοιτητής, δολοφονήθηκε το 2022 στη Θεσσαλονίκη από οπαδούς αντίπαλης ομάδος, ενώ ο Μιχάλης, νεαρός φίλαθλος, έχασε τη ζωή του το 2023 μετά από επίθεση φιλάθλων μία μέρα πριν από ευρωπαϊκό αγώνα στην Αθήνα.
Είναι γεγονός ότι η πολιτεία έχει λάβει μέτρα για την καταπολέμηση της οπαδικής βίας, όπως η εφαρμογή του νόμου 5085/2024, η οποία περιλαμβάνει αυστηρότερους ελέγχους εισόδου στα γήπεδα, την επιβολή ποινών και την ενίσχυση της αστυνόμευσης. Παρά τις προσπάθειες όμως, τα αποτελέσματα παραμένουν περιορισμένα. Η αδυναμία της κοινωνίας να ενσωματώσει τη σωστή παιδεία γύρω από τον αθλητισμό και το ήθος του αθλητή φαίνεται να είναι ένας από τους βασικούς λόγους που η βία δεν εκλείπει.
Ωστόσο, το τελευταίο έτος παρατηρείται μια σημαντική μείωση των οπαδικών επεισοδίων στην Ελλάδα, αποτέλεσμα συντονισμένων προσπαθειών τόσο από την πολιτεία όσο και από τις ποδοσφαιρικές ανώνυμες εταιρείες. Η αυστηροποίηση των ποινών και η ενίσχυση των μέτρων ασφαλείας στα γήπεδα φαίνεται να έχουν αποδώσει καρπούς, περιορίζοντας την έκταση και τη συχνότητα των βίαιων επεισοδίων. Επιπλέον, οι δράσεις ευαισθητοποίησης και οι συνεργασίες μεταξύ των ομάδων και των φιλάθλων, όπως και οι πρωτοβουλίες για την προώθηση του «ευ αγωνίζεσθαι», έχουν συντελέσει στην αλλαγή νοοτροπίας και στην διασφάλιση ασφαλούς και υγιούς διεξαγωγής των αθλητικών διοργανώσεων στην χώρα.
Πηγές:
Αθανασίου, Ν. (02/02/2022). «Ο ατέρμονος κύκλος της οπαδικής βίας», Ναυτεμπορική. Διαθέσιμο εδώ (προσπέλαση 6/2/2025).
Μαρκάκης, Ι. (2019), Βία και Αθλητισμός: Οπαδικές αντιλήψεις και πολιτικές αντιμετώπισης του «χουλιγκανισμού» στην Ελλάδα, Διπλωματική Εργασία, Πρόγραμμα Σπουδών «Αθλητικές Σπουδές», Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, Χανιά, σ. 15.
