Η Κέρκυρα κάποτε ήταν υπό την κατοχή των Ιταλών και ενώ σε όλη την Ελλάδα το Πάσχα γιορτάζεται καθαρά Ορθόδοξα, μερικά από τα έθιμα της είναι επηρεασμένα από την δυτική Ευρώπη. Τα ιδιαίτερα τοπικά έθιμα καθιστούν το νησί της Κέρκυρας μοναδικό, πράγμα που έχει καταστήσει το Κερκυραϊκό Πάσχα πόλο έλξης επισκεπτών απ΄ όλο τον κόσμο.

Την Κυριακή των Βαΐων, «των Βαγιώνε», όπως λέγεται στην Κέρκυρα στις 11:00 το πρωί, γίνεται η λιτάνευση του Σεπτού Σκηνώματος του Αγίου Σπυρίδωνος, μια λιτανεία που τελείται από το 1630 σε ανάμνηση της απαλλαγής του νησιού από τη θανατηφόρο επιδημία της πανώλης, που το 1629 θέρισε τους Κερκυραίους. Είναι η μοναδική στην οποία συμμετέχουν, και οι 18 Φιλαρμονικές του νησιού για να τιμήσουν τον Πολιούχο Άγιο της Κέρκυρας. Έθιμο είναι μετά το τέλος της λιτανείας, οι Φιλαρμονικές να παρελαύνουν από τα κεντρικά σημεία του ιστορικού κέντρου της πόλης παίζοντας εύθυμα εμβατήρια.

Σε παλαιότερες εποχές, από τη Μεγάλη Τετάρτη η πλατεία του Σαρόκκου γέμιζε από τα βελάσματα των αρνιών, που έρχονταν από την ύπαιθρο για να πουληθούν στους Πατρινούς εμπόρους και στους νοικοκυραίους. Από νωρίς το απόγευμα οι εκκλησίες της πόλης και των προαστίων γεμίζουν με πιστούς για τα Ευχέλαια και στις 8.30 το βράδυ το Δημοτικό Θέατρο γεμίζει με κόσμο, που θα ακούσει τη Δημοτική Χορωδία στην καθιερωμένη συναυλία Εκκλησιαστικής Μουσικής και Μεγαλοβδομαδιάτικων Μελωδιών, που προσεγγίζει το Θείον Δράμα μέσα από εκκλησιαστική μουσική Ανατολική και Δυτική.

Τη Μεγάλη Πέμπτη τελείται η ακολουθία των Αγίων Παθών. Στα χωριά μέσα στην εκκλησία οι γυναίκες ακούγοντας τα Δώδεκα Ευαγγέλια πλέκουν με το κροσσοβέλονο το γαϊτάνι, από άσπρο βαμβακερό ύφασμα, σταματώντας το πλέξιμο κάθε φορά που απαγγέλλεται Ευαγγέλιο. Στον Duomo, την Καθολική Μητρόπολη της Πλατείας Δημαρχείου, ανάβουν 12 κεριά και σβήνουν από ένα κερί όταν τελειώνει η ανάγνωση κάθε Ευαγγελίου.

Οι περιφορές των επιταφίων της Μεγάλης Παρασκευής στην Κέρκυρα έχουν διαφορετικό χρώμα και ακολουθούν κάποιου είδους ιεροτελεστία που κάνουν το γεγονός πιο εντυπωσιακό, οι πομπές των επιταφίων βγαίνουν με καθορισμένη σειρά από κάθε Ναό και διασταυρώνονται όλες στο κέντρο της Πόλης. Από το ναό της Παναγίας Σπηλαιώτισσας του Νέου Φρουρίου βγαίνει ο πρώτος επιτάφιος μαζί με τον επιτάφιο του ναού του Παντοκράτορα στο Καμπιέλο, μετά ακολουθούν όλοι οι άλλοι με τελευταίο και πιο μεγαλοπρεπή αυτόν της Μητροπόλεως, που βγαίνει μετά τις 10 το βράδυ και συνοδεύεται από φιλαρμονική ορχήστρα, Βενετσιάνικα φανάρια (Μανουάλια),  λάβαρα, χορωδία και χιλιάδες πιστών με αναμμένα μεγάλα κεριά, τις “τόρτσες”. Οι τρεις παλιότερες φιλαρμονικές της πόλης συνοδεύουν σε όλη την διαδρομή παίζοντας η κάθε μία συγκεκριμένο πάντα κομμάτι.

Μέχρι το βράδυ της Ανάστασης, η Κέρκυρα είναι πλημμυρισμένη από κόσμο που συνήθως παρακολουθεί τις λειτουργίες ή τα μικρά γεγονότα και έθιμα που λαμβάνουν χώρα παντού στην πόλη. Οι εκδηλώσεις και τα έθιμα του Μεγάλου Σαββάτου είναι ίσως οι καλύτερες στιγμές του Πάσχα στην Κέρκυρα, ξεκινάνε από τις 6 τα χαράματα όπου στην Εκκλησία της Παναγίας των ξένων γίνεται ο τεχνητός “σεισμός” σε αναπαράσταση του σεισμού που έγινε σύμφωνα με τη Βίβλο κατά την Ανάσταση. Αργότερα, γίνεται η περιφορά του επιταφίου της Εκκλησίας του Αγίου Σπυρίδωνα, έθιμο που άρχισε από την εποχή της Ενετοκρατίας, τότε που οι Ενετοί για λόγους ασφάλειας είχαν απαγορέψει την δημόσια περιφορά των Επιταφίων, οι οποίοι τότε γίνονταν μέσα στις Εκκλησίες. Μαζί με τον επιτάφιο γίνεται και λιτάνευση του σκηνώματος του Αγίου Σπυρίδωνα, αυτή τη φορά σε ανάμνηση της σωτηρίας του νησιού από λιμό. Το έθιμο  που όλοι οι επισκέπτες αλλά και που οι ντόπιοι κάτοικοι περιμένουν και που συμβαίνει μόνο εδώ είναι όταν  από όλα τα μπαλκόνια και σε κάθε σπίτι του νησιού οι κάτοικοι πετούν στο δρόμο μεγάλα πήλινα κανάτια ή στάμνες γεμάτες νερό την ίδια ώρα που όλες οι καμπάνες των Εκκλησιών χτυπάνε χαρμόσυνα με το πλήθος ,ειδικά στο κεντρικό σημείο δίπλα από το Λιστόν, να έχει ενθουσιαστεί.Η προέλευση του εθίμου, που διαρκεί αρκετά λεπτά, δεν είναι απολύτως ξεκαθαρισμένη, κατά μία θεωρία έχει τις ρίζες του στους Καθολικούς της Ενετικής κυριαρχίας οι οποίοι κάθε πρωτοχρονιά πετούσαν τα παλιά τους πράγματα για να τους φέρει ο νέος χρόνος καινούργια.

Η Αναστάσιμη ακολουθία γίνεται έξω στο Πάλκο της Άνω πλατείας χοροστατούντος του Μητροπολίτη και με τη συμμετοχή των αρχών, όλων των φιλαρμονικών και χιλιάδων κόσμου.Το γλέντι συνεχίζεται ολονύχτιο με μαγειρίτσα, που εδώ λέγεται “τσιλίχουρδα”, με άφθονο κρασί και πασχαλιάτικα τσουρέκια, που και αυτά έχουν το τοπικό όνομά τους και λέγονται “φογάτσες” και “κολομπίνες”. Την Κυριακή του Πάσχα σε κάθε Εκκλησία γίνεται περιφορά της Ανάστασης, οι φιλαρμονικές φυσικά έχουν την τιμητική τους. Στα έθιμα και στην παράδοση των Κερκυραίων δεν υπήρχε το σούβλισμα του οβελία. Οι Κερκυραίοι συνήθιζαν το μεσημέρι του Πάσχα να τρώνε αυγολέμονο με 2-3 είδη κρεατικών, για να συνηθίσει καλύτερα ο οργανισμός το κρέας μετά από τη νηστεία και το αρνί το έψηναν τη δεύτερη μέρα του Πάσχα. Αυτό, βέβαια, έχει αλλάξει τα τελευταία χρόνια και έχει εναρμονιστεί με τις συνήθειες της υπόλοιπης Ελλάδας.

Συντάκτριες:

• Αλεξανδράκη Φιλοθέη
• Πρίφτη Μαρία
• Τσατσαρώνη Ισμήνη