Την πρωτομαγιά
Την 1η Μαϊου γιορτάζεται η μέρα των εργατών. Είναι η καθιερωμένη γιορτή της εξέγερσης των εργατών του Σικάγου, η οποία αποτέλεσε μια από τις κορυφαίες στιγμές της μάχης των τάξεων στη νεότερη εποχή. Το Μάιο του 1886 τα εργατικά συνδικάτα στο Σικάγο ξεσηκώθηκαν διεκδικώντας ωράριο εργασίας στις 8 ώρες και καλύτερες συνθήκες εργασίας. Οι αιματοβαμμένες εξεγέρσεις των εργατών στις αρχές του Μάη έγιναν ύστερα από επιτυχημένες διεκδικήσεις των εργατών στον Καναδά το 1872. Δύο χρόνια νωρίτερα, πάρθηκε στο συνέδριο της Αμερικανικής Ομοσπονδίας Εργασίας η απόφαση να γίνουν την πρώτη Μάη το 1886 απεργιακές κινητοποιήσεις και διαδηλώσεις στο Σικάγο, το μεγαλύτερο βιομηχανικό κέντρο των ΗΠΑ. με αίτημα τη μείωση των ωρών εργασίας και με σύνθημα «Οχτώ ώρες δουλειά, οχτώ ώρες ανάπαυση, οχτώ ώρες ύπνο».
Αυτή τη μέρα, 600.000 άνθρωποι συμμετείχαν στις απεργίες που γίνονταν σε όλη την χώρα, και πάνω από 80.000 στο Σικάγο. Εκείνο το Σάββατο του 1886, μια κανονική εργάσιμη μέρα, οι εργάτες, ξεκίνησαν με τις γυναίκες και τα παιδιά τους, για να διαδηλώσουν ειρηνικά στον χώρο της συγκέντρωσης στην πλατεία Haymarket. 
Στη γύρω περιοχή, είχαν παραταχθεί αστυνομικές δυνάμεις που αποτελούνταν από 1350 άτομα, οπλισμένα με οπλοπολυβόλα και περίμεναν το σύνθημα, για να δράσουν. Κι ενώ το πλήθος παρακολουθούσε τις ομιλίες, ο επικεφαλής της αστυνομικής δύναμης, έδωσε διαταγή να διαλυθεί η συγκέντρωση. Μια βόμβα έσκασε κοντά στους αστυνομικούς οι οποίοι άρχισαν να πυροβολούν και να χτυπούν τους συγκεντρωμένους χωρίς καμιά διάκριση. Είναι ακόμα άγνωστος ο αριθμός των θυμάτων, αφού πολλοί τραυματισμένοι κατέληξαν τις επόμενες ημέρες νεκροί. Επίσημα μόνο οκτώ νεκροί αστυνομικοί και τέσσερις διαδηλωτές έχουν επαληθευτεί.
Οκτώ συλληφθέντες διαδηλωτές δικάστηκαν, τέσσερις αυτών καταδικάστηκαν σε θάνατο και άλλος ένας αφαίρεσε μόνος τη ζωή του στην φυλακή. Η διεθνής προβολή αυτής της δίκης δημιούργησε τα θεμέλια της Πρωτομαγιάς ως εργατικής γιορτής.
Η χρονιά που άλλαξε τη Γαλλία και τον κόσμο
Στα μέσα Μαΐου του 1968, ο γαλλικός λαός πραγματοποίησε τη μεγαλύτερη απεργία στην ιστορία της χώρας.
Διαδηλώνοντας κατά του καπιταλισμού, κατά του αμερικανικού ιμπεριαλισμού και κατά της πολιτικής του ντε Γκολ, περισσότεροι από δέκα εκατομμύρια Γάλλοι -σχεδόν τα δύο τρίτα του εργατικού δυναμικού- δεν πήγαν στις δουλειές τους, προκαλώντας παράλυση στη χώρα. Είχαν προηγηθεί τρεις εβδομάδες λαϊκής επαναστατικής αφύπνισης και ρήξης, που έριξαν στα γόνατα την κυβέρνηση, έστειλαν στο περιθώριο της εξέγερσης τον χειραγωγημένο συνδικαλισμό και δημιούργησαν πρωτόγνωρες δυνατότητες πραγματικής ανατροπής της καπιταλιστικής διαχείρισης. Οι μέρες εκείνες πέρασαν στην ιστορία των κοινωνικών εξεγέρσεων ως Γαλλικός Μάης και αποτέλεσαν κομμάτι της παγκόσμιας επαναστατικής έκρηξης που έμεινε γνωστή ως Μάης του ’68. Όλα άρχισαν τον Ιανουάριο του ’68 στο πανεπιστήμιο της Ναντέρ, όπου οι φοιτητές γιούχαραν έναν υπουργό και αντιμετωπίστηκαν με βαρβαρότητα από την αστυνομία. Ακολούθησαν συγκρούσεις που κλιμακώθηκαν και, γρήγορα, όλα τα προβλήματα που υπέβοσκαν στην παιδεία -υπερπληθυσμός φοιτητών, αυστηρή ιεραρχία, συντηρητισμός και ελλιπής εξοπλισμός- βρήκαν διέξοδο σε μαζικότερες κινητοποιήσεις. Στις φοιτητικές διαδηλώσεις προστέθηκαν και οι εργατικές, καθώς και οι εργαζόμενοι αντιμετώπιζαν «συστημικά» προβλήματα, όπως το χαμηλό βιοτικό επίπεδο, οι κακές συνθήκες εργασίας, οι μικροί μισθοί, οι πολλές ώρες δουλειάς και η πλήρης απουσία εργατικών δικαιωμάτων. Ακολούθησαν οι αγρότες που μετέτρεπαν τις διαδηλώσεις σε αστικές πολεμικές συρράξεις. «Διαθέτουν οργάνωση, είναι βίαιοι και οπλισμένοι με διάφορα αντικείμενα» ανέφερε αστυνομική έκθεση.
Μπορντό, Κάνες, Παρίσι συγκλονίζονταν από εξεγέρσεις. Στις 3 Μαΐου, οι φοιτητές αυτο-οργανώθηκαν σε εθνικό επίπεδο, η αστυνομία βιαιοπραγούσε και συνελάμβανε εκατοντάδες διαδηλωτές, η επανάσταση μεταδόθηκε από πειρατικά ραδιόφωνα και αφίσες και η κοινή γνώμη εξεγέρθηκε κατά της αυταρχικής κυβέρνησης. Ακολούθησε γενική απεργία στις 13 Μάη η οποία έγινε με επιτυχία, αλλά πάνω από 4 εκατομμύρια εργάτες τη συνέχισαν μέχρι τις 22 Μάη. Από τη «νύχτα των οδοφραγμάτων» στο Καρτιέ Λατέν μέχρι την επόμενη γενική «άγρια απεργία» (απεργία εκτός συνδικαλιστικού ελέγχου) στις 22 Μάη, η γαλλική οικονομία έχασε 150 εκατομμύρια εργατοημέρες και το γκολικό καθεστώς κλονίστηκε. Στις 24 Μάη ο πρόεδρος Ντε Γκολ απηύθυνε διάγγελμα και προκήρυξε έκτακτες γενικές εκλογές τον Ιούνιο, υποσχόμενος περισσότερη δημοκρατία και δικαιώματα στους φοιτητές και τους εργάτες. Ο επαναστατικός αναβρασμός έπαψε και πολλοί απεργοί επέστρεψαν στις δουλειές τους.
Συμπέρασμα: Ο Γαλλικός Μάης άλλαξε για πάντα τον κόσμο, αποδεικνύοντας ότι ανεξάρτητα από τους συμβιβασμούς που επιβάλλονται προκειμένου να σφυρηλατηθεί η κοινωνική συνοχή και συναίνεση, η επανάσταση έχει ακόμη πολλά να προσφέρει, αλλά και να πετύχει: περισσότερη δημοκρατία, δικαιοσύνη και ισότητα…
Όμως την πρωτομαγιά την γιορτάζουμε και σαν ημέρα των λουλουδιών και της Άνοιξης.
Εκείνη την ημέρα φτιάχνουμε το γνωστό πρωτομαγιάτικο στεφάνι ή αλλιώς «μαγιάτικο» από όμορφα λουλούδια και το κρεμάμαι στα μπαλκόνια, ή στις πόρτες των σπιτιών, μέχρι τα τέλη Μαΐου. Το μαγιάτικο στεφάνι είναι ελληνικό έθιμο. Ιδιαίτερα στα νησιά της Μεσογείου γιορτάζοντας την άνοιξη, την 1η του Μάη, φτιάχνουν ένα στεφάνι με λουλούδια (συνήθως αγριολούλουδα, μαργαρίτες και πιο σπάνια παπαρούνες) από τους αγρούς.
Συνήθως με αφορμή το κλείσιμο των καταστημάτων, πολλοί κάνουν εξορμήσεις κι εκδρομές. Είναι ημέρα ξεκούρασης και συνάντησης όλων των μελών της οικογένειας, που έχουν τη ευκαιρία να περάσουν τον χρόνο τους μαζί.
Η 1η Μαΐου- εκτός από ημέρα μνήμης ενός αγώνα- είναι και ημέρα χαράς και ξεκούρασης, όσο κι αν όσοι την τιμούν με πορείες κι εκδηλώσεις μας θυμίζουν πως «δεν είναι αργία αλλά απεργία».
Συντάκτρια: Άννα-Γεωργία Πλακαρού
