ΥΔΡΑ: Η Ανάσταση γίνεται μέσα σε κατανοικτική ατμόσφαιρα, στο φως των κεριών, σε όλες τις Εκκλησίες του νησιού, έχει ιδιαίτερο χρώμα και τελειώνει την Κυριακή του Πάσχα με το παραδοσιακό ψήσιμο του οβελία και το «κάψιμο του Ιούδα».
ΣΕΡΡΕΣ: Την Μεγάλη Παρασκευή, κατά την περιφορά του Επιταφίου αναβιώνει στη συνοικία του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου, το έθιμο «Αδώνια». Σύμφωνα με το τελετουργικό του εθίμου, όταν ο Επιτάφιος πλησιάζει, κάθε νοικοκυρά τοποθετεί στο κατώφλι του σπιτιού της ένα τραπεζάκι, πάνω στο οποίο έχει τοποθετήσει θυμίαμα και την εικόνα του Εσταυρωμένου, πλαισιωμένη από πασχαλιές και άλλα άνθη.
ΛΕΩΝΙΔΙΟ: Ανάσταση με αερόστατα. Η αρχοντική πρωτεύουσα της Τσακωνιάς, το Λεωνίδιο, αποχαιρετά το χειμώνα και υποδέχεται τη πολύχρωμη και ευωδιαστή εποχή της άνοιξης, γιορτάζοντας μοναδικά το Πάσχα. Το βράδυ της Ανάστασης ο ουρανός γίνεται πολύχρωμος και φωτίζεται από το Αγιο Φως που δίνει ώθηση στα πασχαλινά αερόστατα, τα οποία με περισσή φροντίδα έχουν ετοιμαστεί από τους νέους της κωμόπολης. Στο Λεωνίδιο, η νύκτα της Αναστάσεως είναι η νύκτα των αεροστάτων.
ΧΑΝΙΑ: Την παραμονή της Ανάστασης τα παιδιά σχηματίζουν ένα μεγάλο σωρό από ξύλα και στην κορυφή βάζουν ένα σκιάχτρο που υποτίθεται ότι είναι ο Ιούδας και την ώρα που ο ιερέας λέει το «Χριστός Ανέστη», βάζουν φωτιά και τον καίνε. Ένα από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των Χανίων κατά τη Μεγάλη Παρασκευή είναι η υπαίθρια λειτουργία της αποκαθήλωσης στο χωριό Βουλγάρω και τα παραδοσιακά παζάρια στις Βουκολιές, στην Κίσσαμο και στις Βρύσσες. Μάλιστα, το παζάρι των Βουκολιών κρατά τις ρίζες του από την εποχή της Τουρκοκρατίας.
ΚΑΡΠΑΘΟΣ: Οι κάτοικοι ακολουθούν παραδόσεις πένθους και θρήνου στη διάρκεια της Μεγάλης Εβδομάδας, αλλά και λαμπρού εορτασμού, που κορυφώνεται τη Λαμπρή Τρίτη. Αποχωρίζονται τις παραδοσιακές πολύχρωμες στολές τους μόνο τη Μεγάλη Εβδομάδα, όταν τις αντικαθιστούν με μια «πένθιμη» ενδυμασία.
ΠΑΤΜΟΣ: Ξεχωριστό είναι το έθιμο της τελετής του Νιπτήρα, το πρωί της Μ. Πέμπτης. Πρόκειται για αναπαράσταση του Μυστικού Δείπνου, όπου ο Ηγούμενος, όπως ακριβώς ο Ιησούς, πλένει τα πόδια δώδεκα μοναχών που κάθονται γύρω από τη μεγάλη εξέδρα, όπως οι μαθητές στο Μυστικό Δείπνο. Τη Μεγάλη Παρασκευή γίνεται η αναπαράσταση της Αποκαθήλωσης στη Μονή του Αγίου Ιωάννη και το ίδιο βράδυ όλοι οι Επιτάφιοι συναντιούνται στις πλατείες της Σκάλας και της Χώρας. Η Ανάσταση γίνεται επίσης στο Μοναστήρι και ανήμερα του Πάσχα, διαβάζεται το Ευαγγέλιο σε επτά γλώσσες.
ΚΩΣ: Τα παιδιά παίρνουν μεγάλα κλειδιά από εκείνα που είχαν οι παλιές κλειδαριές, δένουν με ένα σχοινί το κλειδί με μπαρούτι και βάζουν το καρφί στην τρύπα του κλειδιού, το βράδυ της Ανάστασης το χτυπούν δυνατά στον τοίχο για να εκπυρσοκροτήσει. Αρκετοί κόβουν μακριές λωρίδες χαρτιού, βάζουν στην άκρη της κάθε λωρίδας μπαρούτι και ένα φιτίλι, την τυλίγουν τριγωνικά, ώστε να προεξέχει το φυτίλι που το ανάβουν την ώρα που ο παπάς λέει το «Χριστός Ανέστη». Το πρωί του Μ. Σαββάτου, η εκκλησία στρώνεται με μικρά μοβ μυρωμένα λουλούδια του βουνού που λέγονται λαμπρές.
ΘΕΟΠΕΤΡΑ ΤΡΙΚΑΛΩΝ: Στη Θεόπετρα Τρικάλων υπήρχε ένα παμπάλαιο έθιμο, που συνεχίζεται με όλο το σεβασμό και το πάθος τη νύχτα του Μεγάλου Σαββάτου προς την Κυριακή και την ώρα ακριβώς της Ανάστασης. Μια μικρή ομάδα αγοριών ανεβαίνει πάνω σ” ένα βράχο ύψους περίπου 200μ., και ανάβουν φωτιά σε μεγάλο σωρό από πουρνάρια που τα μαζεύουν οι άντρες από τις προηγούμενες ημέρες ειδικά γι” αυτή την τελετουργία. Η φωτιά ανάβεται τη στιγμή που βγαίνει η ανάσταση, λαμπαδιάζει πολύ ψηλά και διαρκεί αρκετή ώρα.
Χριστός Ανέστη!
Τσικρικάς Κωνσταντίνος, Γ4
