ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ

Στην Ελλάδα πολλά είναι τα έθιμα των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς. Κάποια απ” αυτά-τα περισσότερα- μπορεί να έχουν κοινή αφετηρία, αλλά σταδιακά απέκτησαν έντονο τοπικό χαρακτήρα.

Ένα από τα άγνωστα στους πολλούς χριστουγεννιάτικα έθιμα, που θεωρείται ότι φέρνει καλή τύχη στο σπίτι κι απαντάται κυρίως στη Μακεδονία, είναι το πάντρεμα  στη φωτιά ενός ξύλου με θηλυκό όνομα (π.χ κερασιά), που συμβολίζει τη νοικοκυρά,  με ένα ξύλο αρσενικού ονόματος (π.χ πλάτανος), που συμβολίζει το νοικοκύρη.  Σε πολλές περιοχές της Β. Ελλάδας απ” τα Χριστούγεννα ως τα Φώτα, στο τζάκι βάζουν δώδεκα αδράχτια, για να τα βλέπουν οι καλικάτζαροι και να μην κατεβαίνουν απ” την καμινάδα.  Στα Γρεβενά ανάβουν ένα μεγάλο κούτσουρο και το αφήνουν να καεί μέχρι τα Φώτα για να προστατεύει την οικογένεια απ” τα δαιμονικά πνεύματα.

Την παραμονή των Χριστουγέννων όλα τα παιδιά βγαίνουν στους δρόμους με ένα τριγωνάκι και λένε τα κάλαντα σε σπίτια και πολυκατοικίες ακόμη και στα μεγαλύτερα αστικά κέντρα,περιμένοτας με ανυπομονησία το «φίλεμα», δηλαδή χρήματα ή γλυκά.

 Την πρώτη μέρα των Χριστουγέννων στις πέντε το πρωί όλοι πηγαίνουν στην εκκλησία και κατόπι γυρνάνε στο σπίτι και τρώνε κοτόσουπα. Το μεσημέρι μαζεύονται όλοι στο γιορτινό τραπέζι, όπου τους περιμένει η λαχταριστή γεμιστή γαλοπούλα. Αυτή τη μέρα είναι πλούσια και τα παραδοσιακά γλυκά: μελομακάρονα, κουραμπιέδες, μπακλαβάς κ.α. Οι νοικοκυρές μάλιστα στην Ελλάδα θεωρούν  παράδοξο να μη μυρίσει το σπίτι κατά την προετοιμασία τους

ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑ

Στα Επτάνησα  κάνουν το έθιμο της κολόνιας,  δηλαδή κατεβαίνουν στους δρόμους με κολόνιες και ραντίζουν ο ένας τον άλλον τραγουδώντας και εύχονται «Καλή Αποκοπή», για να φύγει με το καλό αυτός ο χρόνος. Σ” άλλα μέρη της Ελλάδας κρεμάνε το φθινόπωρο ένα ρόδι και την Πρωτοχρονιά το σπάνε και μπαίνουν στο σπίτι με το δεξί.

Άλλα γνωστά έθιμα είναι το ρεβεγιόν που γίνεται την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, οι ευχές και τα δώρα που ανταλλάσσουμε μεταξύ μας, το κόψιμο της βασιλόπιτας, για να βρούμε το φλουρί και η πίστη ότι αυτός που το βρει θα είναι ο τυχερός της χρονιάς.

Αγαπητοί αναγνώστες, ακόμη κι αν δεν έχετε «αρσενικό» ή «θηλυκό» ξύλο, ανάψτε τη φωτιά σας στο τζάκι, απολαύστε τη θαλπωρή της τις κρύες αυτές γιορτινές νύχτες, πάρτε το κρασάκι σας και χαλαρώστε, περιμένοντας τους….. καλικάτζαρους. Μάλλον θα  «μυρίσουν» τον Αη Βασίλη που κατέβηκε από την καμινάδα και θα φοβηθούν να ταράξουν τη γαλήνη σας…

ΣΥΝΤΑΚΤΡΙΕΣ:

• Άννα-Γεωργία Πλακαρού
• Μαρία Κοντογεωργίου