Δημιουργική εργασία
«Καταγραφή στοιχείων μη λεκτικής επικοινωνίας από το μονόλογο του μεγάλου δικτάτορα – The great dictator (1940) του Τσάρλι Τσάπλιν»
Υπεύθυνη καθηγήτρια: Ελισάβετ Καραμανίδου
Οι μαθητές και οι μαθήτριες των δύο τμημάτων της Β’ τάξης του Τομέα Υγείας Πρόνοιας και Ευεξίας, στα πλαίσια του μαθήματος Διαπροσωπικές σχέσεις & Επικοινωνία, έκαναν εργασίες με αντικείμενο διερεύνησης τη μη λεκτική επικοινωνία. Συγκεκριμένα μετά από την παρακολούθηση της ταινίας, καλούνταν να εστιάσουν στο στιγμιότυπο του μονόλογου του μεγάλου δικτάτορα μπροστά στο πλήθος και να σχολιάσουν στοιχεία μη λεκτικής επικοινωνίας. Οι εργασίες έγιναν την περίοδο της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης.
Η ταινία είναι διαθέσιμη στο διαδίκτυο: TheGreatDictator 1940 / Fullmovie / Hd/ كامل مترجم – YouTube
Στα συμπεράσματά της η Έλενα αναφέρει τα εξής:
Θα ήθελα να ξεκινήσω λέγοντας πως αυτή η εργασία ήταν μια πολύ καλή εμπειρία για εμένα διότι νόμιζα πως δεν ήμουν ένα εκφραστικό άτομο, όμως μέσα από την εργασία αυτή κατάλαβα πως σχεδόν ό,τι κάνουμε κρύβει ένα μήνυμα από πίσω. Γενικότερα στις μέρες μας, με την ενσωμάτωση των social media στη ζωή μας νιώθω πως κάποια στοιχεία της μη λεκτικής επικοινωνίας χάνονται. Υπάρχει η ικανότητα χρήσης των βίντεο -κλήσεων όμως προσωπικά θεωρώ πως είναι καλύτερο οι συναναστροφές μας με τους άλλους να γίνονται πρόσωπο με πρόσωπο και όχι οθόνη με οθόνη. Ένα από τα σημεία που μου άρεσε περισσότερο από το στιγμιότυπο που σχολίασα ήταν η στιγμή με τα παραμορφωμένα μικρόφωνα, μου φάνηκε πολύ δημιουργικό. Φυσικά γέλασα με όλα τα κωμικά του κομμάτια και λογικά θα ξαναπαρακολουθήσω την ταινία και στο μέλλον.
Ενώ η Ιωάννα αναφέρει: Παρακολουθώντας ένα απόσπασμα από την ταινία TheGreatDictator και συγκεκριμένα την ομιλία του δικτάτορα καταλαβαίνουμε πως από λίγα λεπτά μπορεί να φανερωθεί ο χαρακτήρας ενός ανθρώπου. Από τις εκφράσεις του , τις χειρονομίες του, το βλέμμα του ακόμα και τον τόνο της φωνής του που εναλλάσσεται σε διάφορα σημεία της ομιλίας του , καταλαβαίνουμε πολλά πράγματα για έναν άνθρωπο.
- Η ΓΛΩΣΣΑ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ
Στη γλώσσα του σώματος περιλαμβάνονται και κάποια από τα παρακάτω κεφάλαια όπως το βλέμμα, η στάση του σώματος και οι χειρονομίες. Στο συγκεκριμένο απόσπασμα η χρήση της γλώσσας του σώματος είναι μεγάλη. Ο Τσάρλι Τσαπλιν χρησιμοποιεί με εξαιρετικό τρόπο αυτή την γλώσσα και μέσα από αυτήν μας προβάλει την προσωπικότητα του δικτάτορα. Ο δικτάτορας είναι πολύ εκδηλωτικός με το σώμα του και τις εκφράσεις του. Χρησιμοποιεί στάσεις του σώματος και εκφράσεις του προσώπου για να δηλώσει διαφορετικά συναισθήματα. Ολοκληρωτικά η γλώσσα του σώματος του δικτάτορα είναι πολύ δυναμική και δείχνει πειθαρχία (Έλενα Κ.).
Από την γλώσσα του σώματος του Δικτάτορα , δηλαδή από την ενδυμασία του , τα διάφορα σύμβολα πάνω στην στολή του (που μας δείχνουν ότι είναι κάποιο σημαντικό πρόσωπο για την κοινωνία) αλλά και ο τρόπος που μεταδίδει με διάφορα μηνύματα αυτά που θέλει να πει στο κοινό του καταλαβαίνουμε και διάφορες στις κοινωνίες σε μία συγκεκριμένη χρονολογία (Ιωάννα Μ.).
- ΤΟ ΒΛΕΜΜΑ
Σε αυτό το στιγμιότυπο ο Τσάπλιν έχει διαρκώς ένα έντονο επιβλητικό βλέμμα. Χρησιμοποιώντας το άνοιγμα και το κλείσιμο των ματιών δίνει έμφαση στην συγκεκριμένη στιγμή και την κάνει να ξεχωρίζει. Μέσα από το βλέμμα και την έκφραση των ματιών του καταλαβαίνουμε πως μιλάει στους ακροατές του με πολύ συναίσθημα, με πυγμή, με αυτοπεποίθηση και με πάθος. Το βλέμμα του συνοδεύεται και από μικρές αλλαγές της έκφρασης του, όπως το ανασήκωμα και η συνοφρύωση των φρυδιών, και η κίνηση του στόματος. Όλα αυτά σε συνεργασία με το βλέμμα, δηλώνουν τα διαφορετικά συναισθήματα και τους στόχους που θέλει να κατακτήσει ο δικτάτορας (Έλενα Κ.).
Το βλέμμα του δικτάτορα είναι αυστηρό και αποφασιστικό δηλώνοντας κυριαρχία. Μπορούμε να καταλάβουμε από το κοίταγμα του ότι είναι εκνευρισμένος και συγχυσμένος. Στην συνέχεια με την χαρακτηριστική κίνηση που κάνει ( σκουπίζει τα μάτια του με την γραβάτα του) καταλαβαίνουμε ότι δάκρυσε και είναι στεναχωρημένος και απογοητευμένος για κάτι (Ιωάννα Μ.).
- ΟΙ ΧΕΙΡΟΝΟΜΙΕΣ
Από τις έντονες κινήσεις των χεριών καταλαβαίνουμε ότι δίνει με αυτόν τον τρόπο ιδιαίτερη έμφαση σε αυτά που λέει. Ακόμα, από την στάση του σώματος του καταλαβαίνουμε ότι είναι σε σύγχυση και σε εκνευρισμό για κάτι. Καταλαβαίνουμε όλα αυτά από χαρακτηριστικές κινήσεις του, όπως το ότι σηκώνει το χέρι του κατά την διάρκεια της ομιλίας του σε γροθιά, που δηλώνει αποφασιστικότητα (Ιωάννα Μ.).
Η χρήση των χειρονομιών δίνει μια παραπάνω δραματικότητα σε αυτά που προσπαθούμε να εκφράσουμε, και μπορεί να δηλώνουν ακριβώς αυτό που θέλουμε να πούμε χωρίς την χρήση λέξεων. Αυτό το απόσπασμα είναι γεμάτο με διάφορες χειρονομίες. Για παράδειγμα, στο 17:25 λεπτό ο δικτάτορας φαίνεται να δείχνει με το χέρι του το πρόσωπο του με έναν τρόπο που μπορεί να δηλώνει την ομορφιά ίσως κάποιας γυναίκας καθώς συνεχίζει με μια ακόμα χειρονομία όπου μετακινεί το χέρι του προς τα κάτω κάνοντας πάλι μια απαλή κίνηση, η οποία λογικά δηλώνει την ένδυση των γυναικών. Σε αντίθεση με αυτήν την θηλυκή χειρονομία, στο 17:30 λεπτό κάνει μια έντονη χειρονομία με την οποία θέλει να δηλώσει την δυναμικότητα των ανδρών, καθώς την ακολουθεί μια σαφής χειρονομία για την μυϊκή τους δύναμη. Μια επιπλέον χειρονομία είναι στο 17:03 λεπτό κάνει την κίνηση σφίξης μια ζώνης, με την οποία δίνει δραματικότητα στα λεγόμενα του. Η χρήση των χειρονομιών στον λόγο του τον κάνουν λιγότερο μονότονο, πιο παραστατικό και πιο εμψυχωτικό (Έλενα Κ).
- Η ΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ
Καταλαβαίνουμε από τον τρόπο που στέκεται και τις έντονες κινήσεις του ότι λέει κάτι σημαντικό . Ακόμα η κλίση του σώματος του προς το κοινό του σε συγκεκριμένα σημεία της ομιλίας του μας δείχνει ενδιαφέρον και ένταση προσοχής (Ιωάννα Μ.)
Η στάση του σώματος μπορεί να εκφράσει πολλά πράγματα, στην συγκεκριμένη περίπτωση η υπερκινητικότητα και η ένταση της κίνησης του δικτάτορα δείχνει το πάθος και τον ενθουσιασμό του για τα λεγόμενα του. Το ανασήκωμα και των δυο χεριών στον αέρα δηλώνει την βαρύτητα των όσων λέει. Επίσης, το σταύρωμα των χεριών, που εμφανίζεται πολλές φορές, εκφράζει την δυναμικότητα και αποφασιστικότητα του δικτάτορα. Καθ” όλη τη διάρκεια του αποσπάσματος η στάση του σώματος του αλλάζει ανάλογα με αυτά που αναφέρει, τα συναισθήματα που νιώθει και τα μηνύματα που θέλει να περάσει (Έλενα Κ.).
- Ο ΣΥΜΒΟΛΙΚΟΣ ΧΕΙΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ
Αρχικά, ο χώρος που έχει επιλέξει ο δικτάτορας να απαγγείλει τον λόγο του είναι κατάλληλος καθώς τηρεί όλες τις προϋποθέσεις, όπως το να υπάρχει αρκετός χώρος για όλους τους ακροατές, και επίσης, η ύπαρξη της εξέδρας από την οποία απαγγέλει τον λόγο. Κάτι που είναι εξαιρετικά συναρπαστικό είναι η χρήση των μικροφώνων. Καθώς μιλάει, ο δικτάτορας στρέφεται προς τα μικρόφωνα και ανάλογα με αυτό που λέει τα κάθε μικρόφωνο παραμορφώνεται ανάλογα. Είναι μια εκπληκτική χρήση του χώρου και των σκηνικών. Επίσης, στο 15:15 λεπτό βλέπουμε τον δικτάτορα να πηγαίνει στο πίσω μέρος της εξέδρας για να πιει ένα ποτήρι νερό. Ενώ γεμίζει το ποτήρι, με έναν χιουμοριστικό τρόπο, ρίχνει λίγο νερό και στο εσωτερικό του παντελονιού του. Με αυτήν τη πράξη θα μπορούσαμε να πούμε πως ο Τσαπλιν προσπαθεί να δείξει πως μετά από τόση ένταση χρειαζόταν λίγο γέλιο (Έλενα Κ.).
Μπροστά και πίσω από τον δικτάτορα βρίσκεται ένα μεγάλο κοινό και έτσι καταλαβαίνουμε ότι πρόκειται για κάποιο σημαντικό γεγονός. Από τις αντιδράσεις του κοινού σε διάφορα σημεία της ομιλίας του (π.χ. ζητωκραυγάζουν) καταλαβαίνουμε ότι έχει επιρροή πάνω τους (π.χ. όταν ο δικτάτορας κάνει μία συγκεκριμένη κίνηση με το χέρι του όσο ζητωκραυγάζουν , το κοινό αμέσως σταματάει) (Ιωάννα Μ.).
- Η ΑΠΟΧΡΏΣΗ ΤΗΣ ΦΩΝΗΣ
Σε όλη τη διάρκεια του αποσπάσματος η απόχρωση και η ένταση της φωνής του δικτάτορα είναι αρκετά δυναμική και έντονη. Σε κάποια σημεία ανεβάζει τον τόνο της φωνής του για να δώσει έμφαση σε ό,τι λέει, και σε άλλα είναι χαμηλότερος αλλά εξακολουθεί να είναι δυναμικός. Στο 17:05 λεπτό μπορούμε να ακούσουμε την σταδιακή ύψωση της φωνής του σε μια συγκεκριμένη λέξη, γεγονός το οποίο καταλήγει με τον δικτάτορα να χρειαστεί να βήξει. Η απόχρωση της φωνής του δείχνει την σιγουριά και την αυτοπεποίθηση που έχει. Αυτός ο τόνος σιγουριάς έχει την ικανότητα να κλέψει την προσοχή όλων των ακροατών και να τους μαγέψει(Έλενα Κ.).
Κατά τη διάρκεια της ομιλίας του δικτάτορα ο τόνος της φωνής του είναι σε κάποια σημεία αρκετά αυστηρός, θριαμβικός και αποφασιστικός. Ακόμα σε ένα σημείο της ομιλίας του ο τόνος της φωνής του είναι χαμηλός δηλώνοντας έτσι κάτι που τον έχει στεναχωρήσει ή απογοητεύσει (Ιωάννα Μ.).
- Η ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ
Η προσωπική παρουσίαση του δικτάτορα είναι εξαιρετική. Είναι φροντισμένη, καθαρή και δυναμική. Λόγω της στολής, υπάρχει μια αίσθηση ανωτερότητας από τους απλούς ανθρώπους. Επίσης, η στολή είναι απλή αλλά έτσι στρέφει όλα τα βλέμματα στα σύμβολα που βρίσκονται στο καπέλο και στο περιβραχιόνιο. Όλη η εικόνα του δικτάτορα είναι πολύ δυναμική και δείχνει πειθαρχία και αυτοπεποίθηση(Έλενα Κ.).
Η κορμοστασιά του και η εξωτερική του εμφάνιση καθώς και ο τρόπος που μιλάει μας αποκαλύπτουν στοιχεία για τον χαρακτήρα του(αποφασιστικός, δυναμικός).Ακόμα ιδιαίτερη σημασία έχει η φορεσιά του. Από την στολή που φοράει (ειδικό κουστούμι, γραβάτα, διάφορα σύμβολα) καταλαβαίνουμε ότι είναι ένα σημαντικό πρόσωπο. Έτσι μας μεταδίδει ότι έχει την εξουσία ανάλογα με την άσκηση και το έργο στην υπηρεσία που είναι (Ιωάννα Μ.).
