Γράφουν οι μαθητές της Β” Γυμνασίου Μπαλιόπουλος Νίκος, Κάτανας Γιάννης, Καπαγιαννίδου Ελένη

Ο Νομός Ημαθίας έχει πλούσια και ζωντανά έθιμα, αλλά ταυτόχρονα έχει και μία πολύ μεγάλη ιστορία. Αλλά ας το πάρουμε από την αρχή!

Η κατοίκιση του νομού ξεκινά ήδη από τα αρχαία  χρόνια και αυτό το καταλαβαίνουμε από τα αρχαία ευρήματα που βρέθηκαν στην Νέα Νικομήδεια, ένα μικρό χωρίο λίγο έξω από την Βέροια. Επίσης η περιοχή της Ημαθίας ονομάστηκε από τον Όμηρο Ερατεινή Ημαθία, για να περιγράψει την περιοχή ως αξιαγάπητη πιθανόν για να δείξει ότι η Ημαθία είχε εύφορο και γόνιμο έδαφος.

• Αιγές (Βεργίνα): Οι Αιγές, αλλιώς Βεργίνα όπως  την γνωρίζουν πολλοί, ήταν η σπουδαιότερη και πιο σημαντική πόλη της Αρχαίας Ημαθίας. Από τον 4ο έως τον 5ο αιώνα οι Αιγές γνωρίζουν μεγάλη ακμή. Τα χρόνια του Αλέξανδρου Α΄ η Βεργίνα γίνεται κέντρο του ισχυρότερου κράτους όλης της Μακεδονίας. Κατά την Βασιλεία του Φιλίππου Β΄ οι Αιγές μεταμορφώνονται και η βασιλική αυλή γίνεται πνευματικό κέντρο. Όμως το 336 π. Χ. δολοφονείται εκεί ο βασιλιάς Φίλιππος και τη βασιλεία την αναλαμβάνει ο γιός του Αλέξανδρος. Μετά το 168 προ Χριστού η Βεργίνα καταστρέφεται και ξεχνιέται μέχρι το 1977 που οι ανασκαφές του Μανώλη Ανδρόνικου φέρνουν ξανά στην επιφάνεια την ιστορία του Μακεδονικού Βασιλείου.
• Βέροια: Η Βέροια η δεύτερη πιο σημαντική πόλη της Ημαθίας μετά τη Βεργίνα, ήταν χτισμένη στους πρόποδες του Βέρμιου, είχε επίσης φυσική οχύρωση και πρόσβαση σε πεδιάδες. Η πόλη της Βέροιας ήταν ένα από τα πιο σημαντικά κέντρα κατά την περίοδο του Μακεδονικού Βασιλείου. Μετά την καταστροφή των Αιγών, η Βέροια έγινε πρωτεύουσα και διέθετε ένα από τα διοικητικά και πολιτιστικά κέντρα της Μακεδονίας.
• Η Ημαθία κατά την Ρωμαϊκή περίοδο Μετά την ήττα των Μακεδόνων από τους Ρωμαίους το 168 π. Χ., οι Αιγές γνωρίζουν την παρακμή, ενώ η Βέροια συνέχισε να ακμάζει. Κατά τη Βυζαντινή περίοδο, η Βέροια έγινε ένα από τα σπουδαιότερα κέντρα της Μακεδονίας, με πολλές εκκλησίες και μνημεία απέκτησε επίσης πλατείες, λουτρά και θέατρα. Η Ημαθία μετά την νίκη των Ρωμαίων παρέμεινε ελληνόφωνη. αλλά με ρωμαϊκά χαρακτηριστικά.Η Ημαθία κατά την Οθωμανική εποχήΗ Ημαθία κατά την Οθωμανική περίοδο κατακτήθηκε από τους Οθωμανούς και μετονομάστηκε σε Καρά Φεριέ. Η περιοχή που διέσχιζε ο ποταμός Αλιάκμονας που είναι ο μεγαλύτερος στην Μακεδονία, ονομαζόταν Ρουμλούκι  εκεί που σήμερα βρίσκεται η Αλεξάνδρεια. Η περιοχή παρέμεινε αγροτική και οι κύριες ασχολίες των κατοίκων ήταν η καλλιέργεια βαμβακιού, σιταριού, καπνού, και αμπελιών. Όμως υπήρχε πολύ μεγάλη φορολογία (περίπου 1 προς 10).

Η Ημαθία απελευθερώθηκε από το Οθωμανικό κράτος κατά την διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων  και έγινε ένα με το ελληνικό κράτος το 1912. Ο νομός γνώρισε σημαντική ανάπτυξη τον 20ο αιώνα, με τον ερχομό προσφύγων μετά το 1922 να συμβάλλει στη δημιουργία νέων οικισμών, όπως η σύγχρονη Βεργίνα.

• Ο νομός Ημαθίας διατηρεί μια πλούσια και ζωντανή παράδοση, με πολλά ήθη και έθιμα που αναβιώνουν καθ” όλη τη διάρκεια της χρονιάς.
• Κάποια από αυτά τα έθιμα είναι:
  • Μπούλες και Γενίτσαροι: Οι Μπούλες και οι Γενίτσαροι είναι ένα έθιμο που γίνεται στην ηρωική πόλη της Νάουσας. Είναι ένα από τα πιο παλιά και γνωστά έθιμα της Ελλάδας. Το έθιμο αυτό γίνεται την Κυριακή της Αποκριάς. Οι συμμετέχοντες είναι άνδρες συνήθως ανύπαντροι που φορούν παραδοσιακή στολή και μάσκα. Οι Γενίτσαροι φοράνε φουστανέλα, παραδοσιακά ασημένια στολίδια και χαρακτηριστική μάσκα. Οι Μπούλες ,αλλιώς νύφες ,είναι και αυτοί άντρες που μεταμφιέζονται σε γυναίκες που φοράνε παραδοσιακή γυναικεία φορεσιά και χειροποίητα κεντήματα. Κατά την διάρκεια αυτού του εθίμου, οι συμμετέχοντες κυκλοφορούν στην πόλη συνοδευόμενοι από νταούλια και χορεύουν παραδοσιακούς χορούς. Επίσης ,οι μπούλες και οι Γενίτσαροι δεν επιτρέπεται να μιλήσουν. Μπορούν να επικοινωνήσουν μόνο με τις κινήσεις τους.
  • Καλόγερος: Ο καλόγερους γίνεται και αυτός την Κυριακή της Αποκριάς, και γίνεται στην Μελίκη. Ο Καλόγερος φοράει δέρματα ζώων συνήθως προβάτου, ενώ στη μέση του κρέμονται μεγάλα κουδούνια, επίσης κρατά ραβδί ή σπαθί. Το πρόσωπο του είναι καλυμμένο με μάσκα.
  • Ρουγκάτσια: Τα Ρουγκάτσια γίνονται στην Αλεξάνδρεια και στα γύρω χωρία της. Είναι ένα έθιμο που γίνεται την περίοδο των Χριστουγέννων. Παρέες ανδρών μεταμφιέζονται με παραδοσιακή φουστανέλα κρατώντας ξύλινα σπαθιά και περιφέρονται από σπίτι σε σπίτι μαζεύοντας χρήματα ή τρόφιμα για τους φτωχούς.
  • Γουρουνοχαρά: Το έθιμο της γουρουνοχαράς είναι ένα παλιό έθιμο το οποίο γίνεται συνήθως την περίοδο που πλησιάζουν τα Χριστούγεννα, και διαδραματίζεται σε χωρία και όχι τόσο σε πόλεις. Για να γίνει αυτό το έθιμο ο άνδρας της οικογένειας σφάζει ένα γουρούνι ως ανταμοιβή των κόπων που έκανε όλη τη χρονιά. Σύμφωνα με την παράδοση για να γίνει σωστά το έθιμο πρέπει να φωνάξεις στο σπίτι σου φίλους, συγγένειες, γείτονες και πολλούς άλλους.
  • Τοπική κουζίναΗ Ημαθία είναι γνωστή και για τη γαστρονομία της. Κάποια από  τα αυτά τα πιάτα είναι:
  • Ρεβανί Βεροίας: Το Ρεβανί Βέροιας είναι ένα από τα πιο γνωστά και αγαπημένα παραδοσιακά γλυκά της Ελλάδας, και πολύς κόσμος το έχει συνδυάσει με την πόλη της Βέροιας, αλλά είναι ένα γλυκό που έχει ρίζες από τη μικρασιατική και οθωμανική παράδοση. Το ρεβανί είναι ένα σιροπιαστό γλυκό με αφράτη υφή και πλούσια γεύση και αρώματα. Συνήθως προσφέρεται σε γιορτές και πανηγύρια της περιοχής ως ένα γλυκό ευχαριστώ σε αυτούς που παραβρέθηκαν στην εκάστοτε γιορτή.
  • Πίτες: Και οι πίτες είναι συνδεδεμένες με την Ημαθία με την πιο διαδεδομένη να είναι η χορτόπιτα. Παραδοσιακά οι γυναίκες που ήθελαν να φτιάξουν πίτα, ιδίως χορτόπιτα ,πήγαιναν από την προηγούμενη ημέρα στο χωράφι για να μαζέψουν φρέσκα και άγρια χόρτα που αργότερα θα τα ζεμάτιζαν για να γίνει ωραία η πίτα. Στην πόλη της Αλεξάνδρειας γιορτάζεται κάθε χρόνο  η τοπική παραδοσιακή γιορτή της πίτας και  κάθε  πολιτιστικός σύλλογος της πόλης και των διπλανών χωριών ετοιμάζει πίτες και αργότερα τις μοιράζει στους επισκέπτες.