VFX, οι υπολογιστές και στον κινηματογράφο

Στην εποχή μας, ο κινηματογράφος όπως και οποιαδήποτε μορφή τέχνης έχει εξελιχθεί σημαντικά, συνεχίζοντας να παράγει ενδιαφέροντα έργα και κάνοντάς μας να νιώθουμε πληθώρα συναισθημάτων. Ιδιαίτερα, ο κινηματογράφος έχει αυξήσει σημαντικά την χρήση των vfx ( visual effects- οπτικά εφέ) δίνοντας ζωή στη φαντασία των δημιουργών και ιδιαίτερα στη δεκαετία που βρισκόμαστε, αφού η ολική αληθοφάνεια έχει σχεδόν επιτευχθεί.

Γενικά
Τα οπτικά εφέ είναι η διαδικασία με την οποία δημιουργούνται ή χειρίζονται εικόνες εκτός του πλαισίου μιας ζωντανής δράσης που γυρίζεται στη δημιουργία ταινιών και στην παραγωγή βίντεο. Η ενσωμάτωση πλάνα ζωντανής δράσης και άλλα πλάνα ζωντανής δράσης ή στοιχεία CGI για τη δημιουργία ρεαλιστικών εικόνων ονομάζεται VFX. Με απλά λόγια, τα οπτικά εφέ (VFX) είναι ένας γενικός όρος που αναφέρεται σε οποιαδήποτε μέθοδο που καθιστά δυνατή τη δημιουργία μιας σκηνής ή ενός αποτελέσματος που διαφορετικά δεν θα μπορούσε παραχθεί.

1.Ψηφιακά περιβάλλοντα ( blue screen, green screen) 

Όταν θέλουμε να γυρίσουμε μια σκηνή σε έναν πλανήτη εκατομμύρια έτη φωτός μακριά από την γη ή απλά στο διάστημα, το περιβάλλον εδώ στην γη δεν είναι ικανό να καλύψει τις επιθυμίες μας. Αντίθετα, είναι απαραίτητο να χρησιμοποιήσουμε ένα εικονικό υπόβαθρο πίσω από τους πρωταγωνιστές μας το οποίο στη συνέχεια θα επεξεργαστούμε και με τη βοήθεια του υπολογιστή θα αντικαταστήσουμε το περιβάλλον αυτό με εκείνο της αρεσκείας μας. Συγκεκριμένα, οι vfx δημιουργοί με τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης χρησιμοποιούν προγράμματα τεχνητής νοημοσύνης προκειμένου να εντοπίσουν τις ανθρώπινες φιγούρες.

Το περιβάλλον συνήθως αποτελείται από μπλε ή πράσινα σκηνικά, καθώς και αισθητήρες πορτοκαλί   χρώματος για καλύτερο προσανατολισμό. Τα χρώματα αυτά χρησιμοποιούνται ανάλογα με τις   ανθρώπινες φιγούρες στον χώρο π.χ. Αν ένας ηθοποιός έχει φορέσει ένα μπλε κοστούμι, θα υπάρχει   πράσινο φόντο. Το A.I. πρόγραμμα απομονώνει την ανθρώπινη φιγούρα και επιτρέπει στους ειδικούς   να αφαιρέσουν το φόντο και να προσθέσουν αυτό της αρεσκείας τους. Βέβαια, δεν είναι αρκετό χωρίς   τον απαραίτητο φωτισμό αλλά και ψηφιακές εικόνες (όπως οι σπίθες της φωτιάς) που κάνουν τον θεατή να αισθάνεται μέσα στο περιβάλλον.

Επίσης, πράσινα ή μπλε μπορούν να είναι και αντικείμενα μέσα στον χώρο τα οποία μετά από   κατάλληλη επεξεργασία γίνονται πιο ρεαλιστικά.

2. Motion capture στολές                 

Οι στολές ανίχνευσης κίνησης έχουν βοηθήσει σημαντικά στην εξέλιξη του κινηματογράφου, αφού έχουν δώσει στους δημιουργούς τη δυνατότητα να ζωντανέψουν τους ψηφιακούς χαρακτήρες με περισσότερο ρεαλισμό. Συγκεκριμένα, πρόκειται για γκρίζες ή μαύρες στολές (έτσι ώστε να διαφοροποιούνται από το εικονικό περιβάλλον. Πάνω τους έχουν πληθώρα σχημάτων και κυρίως τρίγωνα αφού μέσω αυτών είναι πιο εύκολο στους προγραμματιστές να τοποθετήσουν τις «ώσεις » εικονικών γραφικών.

  Ο υπολογιστής αναγνωρίζει τα μοτίβα και κατευθύνει τα γραφικά, ανάλογα με την κίνηση του   ηθοποιού. Επιπλέον, για καλύτερη έκφραση προσώπου τοποθετούνται στο  πρόσωπο των ηθοποιών   αισθητήρες, έτσι ώστε να αντιλαμβάνονται τα προγράμματα τις κινήσεις του προσώπου. Οι στολές     συνοδεύονται συνήθως από μικρόφωνο και σε περίπτωση που το μέγεθος του χαρακτήρα ξεπερνά το   θεμιτό υπάρχει ένας στύλος με ένα φωτάκι. Σκοπός  του είναι οι συμπρωταγωνιστές του ηθοποιού  να αντιλαμβάνονται σε ποιο ύψος θα βρίσκεται το κεφάλι του ατόμου που δίνει την παράσταση

Ανά-γήρανση (de-aging) 

  Παλαιότερα, προκειμένου να δείξουμε την παιδική ηλικία ενός χαρακτήρα, ήταν απαραίτητο να χρησιμοποιείται ένας νεότερος ηθοποιός που διέθετε μερικές εμφανείς ομοιότητες με τον πρωταγωνιστή. Παρόλα αυτά, στη σημερινή εποχή με τη χρήση των αισθητήρων μπορούμε να προβάλουμε τον ίδιο ηθοποιό σε μικρότερη ηλικία.

 Αρχικά, απαραίτητη είναι η συσσώρευση φυτογραφικού υλικού από την ηλικία του ηθοποιού που επιθυμούν να αναδείξουν οι δημιουργοί στην ταινία ή σειρά τους. Αφού έχει συσσωρευθεί το υλικό τοποθετούνται οι αισθητήρες στα σημεία που δείχνουν τη γήρανση του ηθοποιού (ρυτίδες, διπλοσάγονο, αυτιά) και με τη βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης επιτυγχάνεται η ανά-γήρανση.

 

  Η τεχνική αυτή έχει βοηθήσει πολλά studios να εξοικονομήσουν χρήματα, ενώ δεν χάνεται   η     συνοχή μέσα στο έργο, αλλά και οι ερμηνείες των ηθοποιών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα,   αποτελεί  η φετινή ερμηνεία του ηθοποιού  Alfred Molina στην ταινία Spider-man: No way   home, τον οποίο το στούντιο κλήθηκε να τον ανά-γεράσει δεκαοκτώ χρόνια (δεξιά: Samulel L.   Jackson, Captain Marvel (2019), κάτω: Alfred Molina)

CGI και πρακτικά εφέ

Όσο ρεαλιστική και εάν έχει καταστεί η τεχνολογία τωn Cgi, είναι σίγουρο πώς με τη βοήθεια πρακτικών εφέ, το οπτικό αποτέλεσμα απογειώνεται. Συγκεκριμένα, πολλές φορές είναι απαραίτητο από την παραγωγή να χτίσουν μεγάλα σκηνικά για να υπάρχει πιο έντονη αλληλεπίδραση με τον χώρο, με χαρακτηριστικό παράδειγμα να αποτελούν οι ταινίες «Πειρατές της Καραϊβικής «, όπου οι δημιουργοί έχτισαν ολόκληρες πόλεις

Πολλές φορές, μάλιστα, οι δημιουργοί vfx περνούν μια «στρώση» vfx πάνω από το σκηνικό προκειμένου να φαίνεται ρεαλιστικότερο. Ειδικότερα, αφού τα σετ  είναι φτιαγμένα, ως επί το πλείστον από πλαστικό για την εύκολη μετακίνησή τους, οι καλλιτέχνες αυτοί πρέπει να περάσουν την εικόνα με μια μικρή στρώση φίλτρων για επιπλέον ρεαλισμό. Παρόλα αυτά σε άλλες περιπτώσεις χρησιμοποιούνται μαριονέτες για την καλύτερη κινησιολογία και ευελιξία. Τέλος, οι ερμηνείες των ηθοποιών γίνονται πιο ρεαλιστικές, αφού κατανοούν καλύτερα το περιβάλλον γύρω τους.

Παρόλα αυτά, τέτοια μέσα είναι ακριβά πλέον και με την εξέλιξή των κινηματογραφικών εφέ δεν προτιμώνται και χρησιμοποιούνται μόνο cgi για την υλοποίησή τους . Βέβαια, ακόμη και σήμερα, οι εκρήξεις, οι πτώσεις και το πέταγμα πραγματοποιούνται κανονικά με χρήση εκρηκτικών και stunt doubles  αντίστοιχα.