Ο όρος υπερθέρμανση του πλανήτη δηλώνει μία ειδική περίπτωση κλιματικής μεταβολής και αναφέρεται στην αύξηση της μέσης θερμοκρασίας της ατμόσφαιρας και των ωκεανών της γης. Ο όρος είναι εν γένει ουδέτερος ως προς τα αίτια πρόκλησης της υπερθέρμανσης, ωστόσο έχει επικρατήσει να υπονοεί την ανθρώπινη παρέμβαση. Αποδίδεται συχνά με διαφορετικό τρόπο, ως πλανητική (υπερ)θέρμανση ή παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας, ενώ άλλες φορές ταυτίζεται με το φαινόμενο του θερμοκηπίου που αποτελεί έναν μηχανισμό υπερθέρμανσης του πλανήτη.
Η επίσημη επιστημονική θέση πάνω στις κλιματικές μεταβολές, όπως αυτή εκφράζεται από τη Διακυβερνητική Επιτροπή για την Αλλαγή του Κλίματος (ΔΕΑΚ) του ΟΗΕ, είναι πως η μέση θερμοκρασία του πλανήτη έχει αυξηθεί 0.6 ± 0.2 °C από τα τέλη του 19ου αιώνα και πως η αύξηση αυτή οφείλεται σημαντικά στην ανθρώπινη δραστηριότητα των τελευταίων 50 ετών. Σχετικά με τις κλιματικές μεταβολές που αναμένονται μελλοντικά, επικρατεί ένα σημαντικό ποσοστό αβεβαιότητας σε επίπεδο επιστημονικών προβλέψεων. Το θέμα αποτελεί επιπλέον ένα αμφιλεγόμενο πολιτικό ζήτημα, που σχετίζεται με την ανάγκη λήψης πολιτικών μέτρων αντιμετώπισης του προβλήματος της παγκόσμιας θέρμανσης, εκ μέρους των κυβερνήσεων.
Σύμφωνα με επιστημονικές έρευνες της ΕΑΚ, η θερμοκρασία της Γης ενδέχεται να αυξηθεί κατά 1.4 – 5.8 °C εντός της χρονικής περιόδου 1990 και 2100. Μίας τέτοια ενδεχόμενη αύξηση της θερμοκρασίας δύναται να έχει ως συνέπειες την αύξηση της στάθμης των θαλασσών, την δημιουργία ακραίων καιρικών φαινομένων, όπως πλημμύρες ή τυφώνες, και την εξαφάνιση βιολογικών ειδών.
Προβλέπεται ότι η υπερθέρμανση του πλανήτη θα έχει επιπτώσεις τόσο στο περιβάλλον όσο και στις ανθρώπινες δραστηριότητες. Στις κυριότερες από αυτές συγκαταλέγονται η αύξηση της στάθμης των θαλασσών καθώς και διαφορετικά ακραία καιρικά φαινόμενα. Για τη στάθμη της θάλασσας, οι επιστήμονες μιλούν για άνοδο κατά πέντε εκατοστά ανά δεκαετία, με την περιοχή της Θεσσαλονίκης να συγκαταλέγεται ανάμεσα στις πλέον ευάλωτες της Μεσογείου. Η εκτίμηση των επιπτώσεων της συγκέντρωσης των αερίων θερμοκηπίου στη γενικότερη οικολογική ισορροπία, αποτελεί πεδίο επιστημονικής αντιπαράθεσης καθώς υπάρχουν πολλές διαφορετικές παράμετροι που αλληλεπιδρούν και πολλά στοιχεία που πρέπει να συνεκτιμηθούν.
Σε άρθρο του ειδησεογραφικού πρακτορείου CNN αναφέρεται ότι, υπάρχει ανησυχία την οποία προκαλούν τα αποτελέσματα άλλης μεγάλης διεθνούς επιστημονικής έρευνας αναφορικά με το λιώσιμο των πάγων στη Γροιλανδία καθώς, όπως διαπιστώθηκε, η πιο παγωμένη χώρα στον κόσμο λιώνει…. με ρυθμό επτά φορές ταχύτερο από ό,τι στη δεκαετία του 1990.
Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, άλλα επτά εκατοστά ανόδου της στάθμης των ωκεανών της Γης θα πρέπει να αναμένονται έως το 2100 μόνο εξαιτίας της Γροιλανδίας.
Τα συμπεράσματα προέκυψαν από την ερευνητική κοινοπραξία IMBIE με συμμετοχή δεκάδων επιστημονικών φορέων και επιστημόνων, δίνοντας την πιο ολοκληρωμένη εικόνα για το φαινόμενο του λιωσίματος των πάγων που έχει καταγραφεί ποτέ.
Από το 1992 έως σήμερα οι απώλειες πάγου της Γροιλανδίας έχουν συμβάλει κατά τουλάχιστον ένα εκατοστό στην άνοδο των θαλασσών, ενώ οι συνολικές απώλειες από άλλους παγετώνες και την Ανταρκτική έχουν προκαλέσει μια άνοδο κατά περίπου 7,5 εκατοστά την ίδια περίοδο.
Σε άλλο άρθρο του ειδησεογραφικού πρακτορείου CNN αναφέρεται ότι, το λιώσιμο των πάγων από τους πόλους της Γης απειλεί ολόκληρο τον πλανήτη, την ώρα που οι επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, με συνεχείς μελέτες που καταγράφουν όλα όσα συμβαίνουν εκεί. Το βασικό και κοινό συμπέρασμα είναι ένα: Οι πάγοι λιώνουν και μάλιστα με πολύ πιο γρήγορο ρυθμό τα τελευταία χρόνια.
Η Ανταρκτική είναι η νοτιότερη ήπειρος του πλανήτη μας. Δεν ανήκει σε κανένα κράτος του κόσμου, εκεί βρίσκεται ο γεωγραφικός Νότιος Πόλος και περιβάλλεται από τον Νότιο ωκεανό. Περίπου το 98% της επιφάνειάς της είναι καλυμμένο από πάγο, με μέσο πάχος τουλάχιστον 1,9 χιλιόμετρα. Είναι η πιο κρύα, η πιο ξηρή και η πιο ανεμώδης ήπειρος, ενώ θεωρείται έρημος, με ετήσιες κατακρημνίσεις μόλις 200 mm κατά μήκος των ακτών και πολύ λιγότερο στην ενδοχώρα.
Αρκτική αποκαλούμε την περιοχή γύρω από τον Βόρειο Πόλο, στην οποία περιλαμβάνονται τμήμα των ΗΠΑ (δηλαδή η Αλάσκα), του Καναδά, της Ρωσίας, της Νορβηγίας, της Σουηδίας, της Φινλανδίας, ολόκληρη η Ισλανδία, η Γροιλανδία, το αρχιπέλαγος Σβάλμπαρντ και ο Αρκτικός ή Βόρειος Παγωμένος Ωκεανός. Το μεγαλύτερο μέρος της Αρκτικής είναι θάλασσα καλυμμένη από πάγους που περιβάλλεται από παγωμένο έδαφος χωρίς δέντρα. Αντίθετα από την ερημική Ανταρκτική, η Αρκτική είναι γεμάτη ζωή, από οργανισμούς που ζουν στον πάγο και στη θάλασσα ως τους ανθρώπους που ζουν στις αρκτικές περιοχές, τους ιθαγενείς, που έχουν προσαρμοστεί στις ακραίες κλιματολογικές συνθήκες.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, τα τελευταία 30 χρόνια, ο ρυθμός τήξης των παγετώνων της Δυτικής Ανταρκτικής έχει πενταπλασιαστεί. Οι πάγοι που διαρρέουν σήμερα στη Θάλασσα του Αμούνδσεν ευθύνονται για ποσοστό 4% της ανόδου της στάθμης των θαλασσών παγκοσμίως. Ενδεχόμενη ταχεία κατάρρευση του παγετώνα θα μπορούσε να προκαλέσει άνοδο των υδάτων κατά 65 εκατοστά, προειδοποιούν οι ερευνητές.
Χαρακτηριστικό είναι επίσης πως τον Αύγουστο φέτος έβρεξε για πρώτη φορά στην κορυφή του στρώματος πάγου της Γροιλανδίας, γεγονός που προκάλεσε την ανησυχία της επιστημονικής κοινότητας, καθώς η πρώτη καταγεγραμμένη στα χρονικά βροχόπτωση – αντί για το συνηθισμένο χιόνι – σημειώθηκε στην υψηλότερη κορυφή της Γροιλανδίας, όταν οι θερμοκρασίες ανέβηκαν τόσο που ο θερμός αέρας τροφοδότησε το ακραίο αυτό φαινόμενο βροχής.
Σύμφωνα με τα στοιχεία, η βροχή έπεσε κατά τη διάρκεια ενός εξαιρετικά ζεστού τριημέρου στη Γροιλανδία, όταν οι θερμοκρασίες ήταν κατά τόπους κατά 18 βαθμούς υψηλότερες από το μέσο όρο.
Το παγκόσμιο επίπεδο της θάλασσας θα ανέβαινε κατά περίπου 6 μέτρα αν έλιωναν όλοι οι πάγοι της Γροιλανδίας, αν και αυτό θα χρειαζόταν αιώνες ή χιλιετίες για να συμβεί. Εν τούτοις, τα τρισεκατομμύρια τόνοι πάγου που χάθηκαν από τη Γροιλανδία από το 1994 έως σήμερα έχουν προκαλέσει αύξηση της στάθμης των ωκεανών κατά 20 εκατοστά, ενώ είναι πλέον δεδομένο πως οι της Γροιλανδίας λιώνουν γρηγορότερα από οποιαδήποτε άλλη φορά τα τελευταία 12.000 χρόνια, σύμφωνα με τους επιστήμονες, με την απώλεια πάγου να τρέχει με ρυθμό περίπου 1 εκατομμύριο τόνους το λεπτό το 2019.
https://www.cnn.gr/perivallon/story/200260/pagkosmia-anisyxia-oi-pagoi-sti-groilandia-lionoyn-7-fores-grigorotera-ap-oti-ti-dekaetia-toy-90
https://www.cnn.gr/perivallon/story/282796/arktiki-kai-antarktiki-poso-kindyneyoyn-oi-poloi-tis-gis-apo-tin-tixi-ton-pagon
ΠΕΙΡΑΜΑ
Για την κατανόηση του προβλήματος του «λιωσίματος των παγετώνων» στους πόλους της Γης μας, κάναμε ένα απλό πείραμα. Πήραμε ένα φορμάκι και το γεμίσαμε με νερό. Το τοποθετήσαμε στην κατάψυξη για μερικές μέρες για να κάνουμε πάγο.
Ο πάγος αυτός θα παίξει το ρόλο του παγετώνα. Στη συνέχεια τοποθετήσαμε τον «παγετώνα» μέσα σε ένα τάπερ με νερό. Το επόμενο βήμα ήταν να χρησιμοποιήσουμε ένα πιστολάκι με θερμό αέρα, έτσι ώστε να προσομοιώσουμε την υπερθέρμανση των παγετώνων και το λιώσιμο τους. Η στάθμη του νερού ανέβαινε συνεχώς όσο ο πάγος έλιωνε!!!
Ομάδα εργασίας: Γεωργιάδου Χριστίνα, Γιαμπουράνη Καλλιόπη & Γράβαλη Χριστίνα
