Ο μήνας Σεπτέμβριος πήρε το όνομά του από το λατινικό septem, που σημαίνει επτά, αφού κατά τη ρωμαϊκή εποχή ήταν ο έβδομος μήνας του τότε ημερολογίου.
Στα αρχαία χρόνια οι Μακεδόνες τον ονόμαζαν Γορπιαίο, που ήταν μια μακεδονική παραλλαγή της λέξης καρπός. Για τους Αθηναίους, το πρώτο μισό του Σεπτέμβρη ανήκε στον μήνα Μεταγειτνιών, που ήταν αφιερωμένος στον Μεταγείτνιο Απόλλωνα, (μετά + γείτων), αφού ήταν ο μήνας που γίνονταν οι μετακομίσεις και επομένως οι αλλαγές των γειτόνων. Το δεύτερο μισό του Σεπτέμβρη ανήκε στον μήνα Βοηδρομιών, (βοή + δρόμος = αυτός που τρέχει για βοήθεια), αφού τότε γιόρταζαν τα Βοηδρόμια, κατά τα οποία ο Θησέας νίκησε τις αμαζόνες.
Στα σημερινά χρόνια ο λαός μας έχει δώσει στον μήνα Σεπτέμβριο πολλά ονόματα, αν και κάποια έχουν ξεχαστεί.
Τα άλλα ονόματα του Σεπτεμβρίου είναι:
Τρυγητής ή Τρυγομηνάς, γιατί αυτόν τον μήνα γίνεται ο τρύγος, δηλαδή η συγκομιδή των σταφυλιών. Για τον ίδιο λόγο στην Ήπειρο λέγεται και Πετμεζάς, αφού το πετιμέζι είναι ένα σκούρο παχύρρευστο σιρόπι που παράγεται από το βράσιμο του μούστου, δηλαδή του χυμού των σταφυλιών.
Σταυριάτης ή Σταυρίτης, γιατί στις 14 του μήνα γιορτάζουμε την Ύψωση του Τιμίου Σταυρού. Η πρώτη Σεπτεμβρίου λέγεται και Πρωτοσεπτεμβριά ή Πρωτοσταυριά, γιατί τον Σεπτέμβριο ξεκινά το εκκλησιαστικό έτος για εμάς τους ορθόδοξους Χριστιανούς.
Σποριάς ή Σποριάρης, επειδή προετοιμάζεται η σπορά των χωραφιών.
Χινόπωρος, επειδή θεωρείται ο πρώτος μήνας του φθινοπώρου.
Ορτυκολόγος, λόγω της αφθονίας των ορτυκιών που κάθε Σεπτέμβρη ετοιμάζονται να αποδημήσουν σε θερμότερα κλίματα.
Χρονογράφος, λόγω της αρχαίας δοξασίας ότι ο χάρος κάθε Σεπτέμβρη έγραφε στο τεφτέρι του όσους επρόκειτο να πεθάνουν όλη τη χρονιά.
Σέμπρης, ίσως από τις συμφωνίες μεταξύ των αγροτών, αφού σέμπρος σημαίνει αυτός που κατόπιν συμφωνίας καλλιεργεί ένα κτήμα που ανήκει σε άλλον κρατώντας για τον εαυτό του μέρος από τη σοδειά ή κατόπιν συμφωνίας βόσκει ξένα ζώα.
