Του Σπάρταλη Κυριάκου, Β3

Πώς οδηγηθήκαμε στη δικτατορία των συνταγματαρχών?

Η 21η Απριλίου 1967 σηματοδότησε την αρχή μιας σκοτεινής περιόδου για την Ελλάδα, με τη χώρα να διοικείται από ένα στρατιωτικό καθεστώς που διήρκεσε επτά χρόνια. Η πορεία προς τη δικτατορία οφείλεται σε μια αλληλουχία πολιτικών κρίσεων και κοινωνικών εντάσεων καθώς και σε διεθνείς επιρροές που όξυναν την αστάθεια. Η πολιτική σκηνή της δεκαετίας του 1960 χαρακτηρίστηκε από συγκρούσεις μεταξύ συντηρητικών και φιλελεύθερων δυνάμεων, ενώ το παλάτι, επειδή φοβόταν την άνοδο της αριστεράς, επενέβαινε διαρκώς. Οι στρατιωτικοί βρήκαν πρόσφορο έδαφος λόγω της αναταραχής και προχώρησαν στο πραξικόπημα, εκμεταλλευόμενοι την απουσία ενότητας.

Η δικτατορία των συνταγματαρχών δεν ήταν ένα ξαφνικό γεγονός, αλλά το αποτέλεσμα μιας μακράς περιόδου αστάθειας. Από τη λήξη του Εμφυλίου, η Ελλάδα βρισκόταν σε διαρκή πολιτική πόλωση. Η κυριαρχία συντηρητικών κυβερνήσεων που περιόριζαν δημοκρατικά δικαιώματα, σε συνδυασμό με την αδυναμία των πολιτικών δυνάμεων να συμφωνήσουν, δημιούργησαν μια εύθραυστη κατάσταση. Οι ξένες δυνάμεις, ιδίως οι Ηνωμένες Πολιτείες, ανησυχούσαν για την πιθανή ενίσχυση της αριστεράς, ενθαρρύνοντας έμμεσα τις στρατιωτικές επεμβάσεις. Το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου ήταν η κορύφωση αυτής της διαδρομής.

Η πολιτική κρίση που ξεκίνησε το 1965 με την αποστασία υπήρξε καθοριστική για την πορεία της Ελλάδας προς τη δικτατορία. Ο Γεώργιος Παπανδρέου, ο εκλεγμένος πρωθυπουργός της Ένωσης Κέντρου, εξαναγκάστηκε σε παραίτηση μετά από σύγκρουση με το παλάτι. Οι επόμενες κυβερνήσεις μειοψηφίας δεν μπόρεσαν να σταθεροποιήσουν τη χώρα, ενώ οι στρατιωτικοί παρακολουθούσαν με ενδιαφέρον την κλιμάκωση της πολιτικής αβεβαιότητας. Η κοινωνική αναταραχή, η ένταση του Ψυχρού Πολέμου και οι φόβοι για την άνοδο της αριστεράς αποτέλεσαν το πρόσχημα για την επιβολή του καθεστώτος της 21ης Απριλίου.

Η στρατιωτική δικτατορία του 1967 δεν προέκυψε από το πουθενά. Ήταν η κατάληξη χρόνιων προβλημάτων στη λειτουργία της ελληνικής δημοκρατίας. Η πολιτική διαφθορά, η βασιλική παρέμβαση και η αδυναμία των κομμάτων να συνεργαστούν, σε συνδυασμό με τις πιέσεις του Ψυχρού Πολέμου, έθεσαν τις βάσεις για την κρίση. Η Ελλάδα, ως σύμμαχος της Δύσης, είχε στρατηγική σημασία, αλλά η κοινωνική της συνοχή ήταν ευάλωτη. Οι συνταγματάρχες εκμεταλλεύτηκαν το κλίμα του φόβου και της αστάθειας για να επιβάλλουν τη δική τους εξουσία, εγκαινιάζοντας μια επταετή δικτατορία.

Πηγές

https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A3%CF%84%CF%81%CE%B1%CF%84%CE%B9%CF%89%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%84%CE%B1%CF%84%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1_%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD_%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%B1_(1967_-_1974)

https://www.iefimerida.gr/news/26136/%CE%B1%CE%BB%CE%AE%CE%B8%CE%B5%CE%B9%CE%B1-%CF%80%CF%8E%CF%82-%CF%86%CF%84%CE%AC%CF%83%CE%B1%CE%BC%CE%B5-%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CF%87%CE%BF%CF%8D%CE%BD%CF%84%CE%B1

https://www.kathimerini.gr/society/456125/pos-ftasame-sto-praxikopima-tis-21is-aprilioy/