Απολλώνιος ο Τυανέας
Η γέννηση του από τον Δία ή τον Πρωτέα -με προαναγγελία στη μητέρα του- ο θάνατος, η ανάσταση και η ανάληψή του -ανελήφθη στην Κρήτη στο ιερό του Δία- παραπέμπουν σε μια ιστορία όμοια με αυτή του Ιησού… Ας γνωρίσουμε, λοιπόν, ποιος παραδίδεται ότι ήταν αυτός ο αινιγματικός και «άγιος» φιλόσοφος, τον οποίον ελάχιστοι έχουν ακούσει κι ακόμη πιο λίγοι έχουν ερευνήσει μέσα από τις πηγές.
Απολλώνιος ο Τυανέας, ο άγνωστος Έλληνας φιλόσοφος και θεραπευτής
Γεννήθηκε περί το 40 μ.κ.ε. στα Τύανα της Καππαδοκίας κι έμεινε γνωστός ως ο «Απολλώνιος ο Τυανέας». Υπήρξε ιερέας του Ασκληπιού, θαυμαστής της φιλοσοφίας του Πυθαγόρα, φιλόσοφος ο ίδιος και διδάσκαλος με μεγάλη απήχηση. Έζησε ζωή ενάρετη, λιτή, αποποιούμενος τα υλικά αγαθά και καταδικάζοντας αυστηρά τις καταχρήσεις, τη χλιδή και την αμαρτία. Πρότεινε την καρτερία και την απλότητα. Γι’ αυτό τον αποκάλεσαν «Θείον Άνδρα». Περιβαλλόταν από μαθητές κι έκανε πολλά θαύματα. Δεν έλεγε ποτέ ότι είναι «υιός θεού» παρά πως ό,τι πετύχαινε οφειλόταν στην ιδιαίτερη ανθρώπινη μύησή του και πως ό,τι μπορεί να κάνει ένας, μπορούν να το κάνουν όλοι.
Γι’ αυτόν τον Έλληνα φιλόσοφο γράφτηκαν πολλά κι ενδιαφέροντα από τους μετέπειτα ιστορικούς, φιλόσοφους και συγγραφείς. Ήταν μία πολύ άξια προσωπικότητα που έδρασε κι επηρέασε σημαντικά την πορεία της εξέλιξης της φιλοσοφικής σκέψης, όχι μόνο της εποχής του. Αναγνωρίστηκε ως «Θείος Άνθρωπος» σχεδόν από όλους τους λαούς της Μεσογείου. Αργότερα, ωστόσο, ξεχνιέται από τον πολύ κόσμο και συντροφεύει μόνο τη σκέψη εκείνων που αφιέρωσαν τη ζωή τους στη Φιλοσοφία. Καταγόταν από πλούσια οικογένεια και οι αναφορές για τη γέννησή του είναι γεμάτες από συμβολικά στοιχεία. Αυτό συμβαίνει μόνο σε ανθρώπους που έπαιξαν πολύ σημαντικό ρόλο στην πορεία της ανθρώπινης εξέλιξης.
Ο Φιλόστρατος γράφει πως η μητέρα του Απολλώνιου είδε ένα όνειρο λίγο πριν από τη γέννησή του. Της παρουσιάστηκε στο όνειρό της ένας Θεός. Όταν τον ρώτησε για το μέλλον του παιδιού το οποίο θα γεννούσε, αυτός της απάντησε:
-Θα γεννήσεις Εμένα!
-Και ποιός είσαι εσύ; τον ρώτησε εκείνη.
-Είμαι ο Π ρ ω τ ε ύ ς, ο θαλάσσιος γέρων.
Πράγματι, ο Απολλώνιος είχε την ικανότητα να προβλέπει το μέλλον σαν τον Πρωτέα, να ελέγχει όλες τις καταστάσεις και να διαφεύγει από κάθε κίνδυνο που συναντούσε. Η μητέρα του Απολλώνιου, λίγο πριν τον γεννήσει, πήγε σ’ ένα λιβάδι για να μαζέψει λουλούδια. Εκεί νύσταξε και κοιμήθηκε, ενώ ένα σμήνος λευκών κύκνων την περικύκλωσε με σηκωμένα τα φτερά προς τον ουρανό, κάτω από τον ήχο ενός μελωδικού παιάνα. Καθώς ξυπνούσε από αυτήν την εξαίσια μελωδία, γέννησε τον θεόσταλτο Απολλώνιο, χωρίς πόνο. Ταυτόχρονα, ένας κεραυνός σταλμένος από τον Δία έπεσε δίπλα του, χωρίς να τον αγγίξει…
Από μικρή ηλικία φανερώθηκαν τα πλούσια χαρίσματά του. Είχε μεγάλη ευφυΐα, πολύ δυνατή μνήμη και εξέφραζε ό,τι διάβαζε με πολύ μεγάλη ευφράδεια. Ο πατέρας του τον έστειλε σε ηλικία 14 χρόνων στην Ταρσό της Κιλικίας, δίπλα στον μεγάλο ρήτορα Ευθύδημο από τη Φοινίκη, για να τον διαπαιδαγωγήσει. Αργότερα, πήγε στις Αιγές των Τυάνων, όπου μυήθηκε στη φιλοσοφία του Πλάτωνα, του Αριστοτέλη, του Χρύσιππου, του Επίκουρου, του Πυθαγόρα και άλλων φιλοσόφων. Όταν πέθανε ο πατέρας του, ήταν μόλις είκοσι ετών. Μοίρασε την κληρονομιά του στους φτωχούς συγγενείς και στον αδερφό του, τον οποίο υποδέχτηκε με μεγαλοθυμία παρά την άσωτη ζωή που έκανε, και αποσύρθηκε στο ναό του Ασκληπιού στις Αιγές.
Δήλωνε θαυμαστής του Πυθαγόρα και έζησε σύμφωνα με τα πρότυπα του Πυθαγορισμού. Δώρισε την έπαυλή του στον τότε Δάσκαλο της Πυθαγόρειας σχολής, Εύξενο, και από 16 χρόνων άρχισε να ζει πολύ πειθαρχημένα. Δεν έτρωγε κρέας, παρά μόνο χόρτα και καρπούς. Έπινε μόνο νερό και απέφευγε οτιδήποτε προερχόταν από ζώα. Μόνιμη κατοικία του ήταν τα Ιερά. Στο απώτερο στάδιο του πυθαγόρειου μυστικισμού έδωσε όρκο σιωπής για πέντε χρόνια! Του αποδίδονται δεκάδες θαύματα, πύρινοι λόγοι υπέρ της εγκαρτέρησης και κατά των θυσιών των ζώων προς τους θεούς, ενώ σε κάθε επαρχία σχεδόν της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας εμφανίζονταν αναρίθμητοι προσήλυτοι της διδασκαλίας του.
Γνώριζε τη γλώσσα των πουλιών, εξαφανιζόταν και εμφανιζόταν κατά βούληση σε άλλο τόπο, ενώ υπάρχουν αναφορές ότι βρισκόταν σε δύο σημεία ταυτόχρονα! Ο ίδιος ο Δομιτιανός τον είδε να χάνεται την ώρα που τον δίκαζε. Θεράπευε ψυχές και σώματα με ένα απλό άγγιγμα, ήταν απίστευτος γλύπτης, ζωγράφος, προφήτης και ρήτορας. Το σώμα του δεν βρέθηκε ποτέ στο τάφο του, όπως έγραψε ο Φιλόστρατος. Ο Απολλώνιος προέβλεπε με επιτυχία κάθε σεισμό, επιδημία, θάνατο ή άλλη αναταραχή. Έφτασε στο σημείο να αναστήσει ένα κορίτσι και γι’ αυτό τον κατηγόρησαν για μάγο! Παλαιότερα είναι γνωστό ότι και ο Εμπεδοκλής είχε γιατρέψει την ετοιμοθάνατη κόρη Πανθεία, του οποίου αργότερα δεν βρέθηκε ούτε το δικό του νεκρό σώμα, στοιχεία που μας σώζει ο Διογένης ο Λαέρτιος.
Μια επιγραφή μεγάλης ιστορικής σημασίας, στο Νέο Μουσείο στα Άδανα, περιέχει ένα επίγραμμα σχετικά με τον Απολλώνιο τον Τυανέα:
«Αυτός ο άνθρωπος, πήρε το όνομα του από τον Απόλλωνα
ο οποίος λάμπει από τα Τύανα
σβήνοντας τα λάθη των ανθρώπων.
Ο τάφος στην Τυάνα έλαβε το σώμα του
αλλά στην πραγματικότητα ο ουρανός τον έλαβε
ούτως ώστε να μπορέσει να διώξει έξω τον πόνο των ανθρώπων»
Ο Απολλώνιος ο Τυανέας υπήρξε αληθινός φιλόσοφος
Αυτό φαίνεται όχι μόνο από τις διδασκαλίες που διέδωσε, άλλα κυρίως από τον τρόπο που τις εφάρμοζε. Ήταν ένας πρακτικός φιλόσοφος και για κάθε διδασκαλία του έβρισκε ένα πεδίο εφαρμογής μέσα στην κοινωνία. Ο Φιλόστρατος αναφέρει πως σε κάθε χώρα που ταξίδευε, έδινε συμβουλές στους άρχοντες, οι οποίοι τις εφάρμοζαν προς όφελος όλων των ανθρώπων. Δεν ήταν απλώς ένας ρήτορας αλλά ένας πραγματικός αναζητητής της αλήθειας. Μέσα από όλα τα φιλοσοφικά συστήματα αναζήτησε και βρήκε τις πιο εσωτερικές διδασκαλίες και τις έκανε τρόπο ζωής.
Ακολουθώντας πιστά τα διδάγματα του Πυθαγόρα ασκούσε αυστηρή δίαιτα για το σώμα και, σαν αποτέλεσμα της πνευματικής του εξέλιξης, άσκησε τον αυτοέλεγχο και την πενταετή σιωπή. Η πρακτική εφαρμογή των διδασκαλιών τού προσέφερε τη δυνατότητα να αναπτύξει υπερφυσικές δυνάμεις σε τέτοιο βαθμό που πολλοί άνθρωποι τον… θεοποίησαν! Πάνω απ’ όλα, όμως, αυτό που χαρακτήρισε τον Απολλώνιο ήταν ότι σε όλη του τη ζωή τον συνόδεψε η Αξιοσύνη και η Αρετή.
Ταξιδεύοντας σχεδόν σε όλον τον τότε γνωστό κόσμο, σε Ανατολή και Δύση, ήρθε σε επαφή με πολλά και διαφορετικά ιερατεία. Οι Ιερείς τον αποδέχτηκαν σαν έναν μεγάλο Ιερέα, ο οποίος είχε την ικανότητα να επικοινωνεί με άλλες διαστάσεις κι άλλα υπερανθρώπινα όντα. Σιγά σιγά η φήμη του απλώθηκε σε όλες τις περιοχές της Παμφυλίας, της Κιλικίας, της Παλαιστίνης και της Αραβίας. Ταξίδεψε και στις Ινδίες για να αναζητήσει εκεί τους Διδασκάλους, για τους οποίους υπήρχε η φήμη ότι εφάρμοζαν τις διδασκαλίες που πρέσβευαν για το καλό όλων των ανθρώπων. Έτσι, ξεκίνησε ένα μακρινό ταξίδι -αρκετά δύσκολο για την εποχή εκείνη- και μέσα από θαυμαστές περιπέτειες φθάνει στη χώρα των Ινδών φιλοσόφων.
Σε όλα τα ταξίδια τον ακολουθούσαν μαθητές του. Ο Δάμις ήταν ο πιο πιστός και αργότερα έγραψε με κάθε λεπτομέρεια τη βιογραφία του Δασκάλου του. Με βάση αυτά τα γραπτά ο Φλάβιος Φιλόστρατος έγραψε τον βίο του Απολλώνιου του Τυανέα. Υπάρχουν πολλές αναφορές για τη ζωή και το έργο του μεγάλου φιλοσόφου. Τον αναφέρουν ο Δίων Κάσσιος, ο Αμμιανός Μαρκελίνος, ο Λουκιανός Ιεροκλής, ο Ευσέβιος, ο Κασσιόδωρος, ο Φώτιος και πολλοί άλλοι.
Ο Απολλώνιος ασχολήθηκε με την αναγέννηση και τη διατήρηση σε υψηλά επίπεδα των Ιερατείων τα οποία βρίσκονταν γύρω από τη Μεσόγειο. Ταξίδεψε στην Κύπρο, την Έφεσο, τη Χίο, τη Ρόδο, την Κρήτη, την Αθήνα και τη Σπάρτη. Αργότερα επισκέφτηκε την Αίγυπτο, την Ιταλία και την Ισπανία. Ήρθε σε επαφή με Ρωμαίους αυτοκράτορες, τους οποίους συμβούλεψε και τους έστρεψε προς την δύναμη και την αξιοσύνη. Η θέλησή του για την εφαρμογή των Διδασκαλίων με στόχο την αύξηση της Δύναμης από όλους, τον έφερε σε σύγκρουση με το κατεστημένο κι έτσι φυλακίστηκε και εκδιώχθηκε από τον Δομιτιανό. Γρήγορα όμως ελευθερώθηκε και συνέχισε απτόητος το ιερό του έργο.
Ο Απολλώνιος δεν είχε ποτέ σπίτι ούτε ήθελε να αποκτήσει. Περιπλανιόταν με μακριά μαλλιά και λινά ρούχα. Απείχε από κάθε κρεατοφαγία και οινοποσία. Ταξίδεψε για να μάθει περισσότερα και συνάντησε Χαλδαίους μάγους, Ινδούς βραχμάνους και Αιγυπτίους γυμνοσοφιστές. Έδρασε περισσότερο στη νοτιοανατολική Μικρά Ασία και στη Συρία. Οι προφητικές και τηλεπαθητικές ικανότητές του ήταν τέτοιες, που η φήμη του απλώθηκε σε όλον τον τότε ρωμαϊκό κόσμο. Ο ιστορικός Έντουαρντ Γκίμπον, αλλά και άλλοι συγγραφείς του Μεσαίωνα και της Αναγέννησης, διατύπωσαν τη λογική άποψη ότι το προφίλ του Ιησού ταιριάζει απόλυτα με τη ζωή του Απολλώνιου του Τυανέα! Οι Άραβες συγγραφείς τον αποκάλεσαν Μπαλίνα (ημίθεο) και σώζονται στην αραβική γλώσσα φιλοσοφικά κείμενά του.
Διδάσκει τον σφαιρικό τρόπο αντίληψης των πραγμάτων, την ανεκτικότητα στο διαφορετικό, την αναζήτηση της αλήθειας και την αποφυγή από τον φανατισμό και τον δογματισμό που βλάπτει τους ανθρώπους. Δίνει σημασία και στην παραμικρή λεπτομέρεια της καθημερινής ζωής του απλού ανθρώπου, γι’ αυτό τον βλέπουμε να κατευθύνει βασιλείς, άλλα και να συγκρούεται με το κατεστημένο της εποχής, αμετακίνητος. Η ζωή και του έργο του Απολλώνιου του Τυανέα μπορεί να αποτελέσει πρότυπο και πηγή πρακτικών εφαρμογών για όποιον θέλει να ακολουθήσει ένα δρόμο εξέλιξης, ένα δρόμο ισχύος με ανοιχτό μυαλό και χωρίς προκαταλήψεις, με στόχο έναν καλύτερο Άνθρωπο.
Όπως οι αρχαίοι Έλληνες, έτσι και αυτος στόχευε στην ανάπτυξη του πνεύματος. Επιθυμούσε να φτάσει στα ανώτερα ψυχικά επίπεδα, όπως και έκανε επιτυχημένα. Έλεγχε πλήρως τη ζωώδη φύση του και αυτός ήταν ένας από τους λόγους που είχε τέτοιες ικανότητες, αφού πλέον η ψυχή του είχε εναρμονιστεί με τη φύση.
♦ Βραχύς ο βίος ανθρώπω εύ πράσσοντι, δυστυχούντι δε μακρός.
♦ Το της οργής πάθος μη καθομιλούμενον μηδέ θεραπευόμενον φυσική νόσος γίνεται.
♦ Πολυλογία πολλά σφάλματα έχει, το δε σιγάν ασφαλές.
♦ Οι πολλοί των ανθρώπων, των μεν ιδίων αμαρτημάτων συνήγοροι γίνονται, των δε αλλοτρίων κατήγοροι.
Απολλώνιος ο Τυανεύς , 1ος αιών μ.Χ., Νεοπυθαγόρειος φιλόσοφος
ΠΗΓΕΣ:
https://www.gaiaelliniki.gr/2012/08/blog-post.html
ΒΙΝΤΕΟ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΠΟΛΛΩΝΙΟ ΤΟΝ ΤΥΑΝΕΑ:
Μια ιστορική φυσιογνωμία που με έχει απασχολήσει πάρα πολύ Νίκο και σίγουρα θα άξιζε μιας μεγαλύτερης αναφοράς. Δυστυχώς, συνομωσιολάγνοι και δογματικοί -ένθεν κακείθεν- θολώνουν ακόμη περισσότερο την ιστορική αναζήτηση ενός καλοπροαίρετου ερευνητή/ιστοριοδίφη. Μπράβο που το ψάχνεις και πάντοτε: ΝΑΦΕΚΑΙΜΕΜΝΗΣΟΑΠΙΣΤΕΙΝ …