ΘΥΜΑΤΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ (Κωνσταντίνα Καλαφατούδη)

   Πρόσφατα έγινε γνωστή η μήνυση που υποβλήθηκε κατά της Google και της επιβλήθηκε πρόστιμο 50 εκατομμύρια ευρώ, με την κατηγορία πως παρακολουθούσε τους χρήστες της. Δεν είναι η μόνη μήνυση που έγινε για τον ίδιο λόγο το τελευταίο διάστημα. Το γεγονός δεν μας εκπλήσσει. Η προσωπική μας ζωή πλέον παραβιάζεται όλο και περισσότερο και έχουμε πια αρχίσει να το αισθανόμαστε, νιώθουμε «καταζητούμενοι»…

  Η εξέλιξη της τεχνολογίας έχει διευκολύνει σε μεγάλο βαθμό την παραβίαση της ιδιωτικότητας, προσφέροντας πολλά τεχνικά μέσα. Κάμερες τοποθετούνται σε χώρους εξωτερικούς και εσωτερικούς για την ασφάλεια των πολιτών και την αποφυγή εγκλημάτων, όμως έτσι συγχρόνως καθίσταται εφικτή και η παρακολούθηση κάθε απλού πολίτη που πέρασε μπροστά τους. Αλλά και τα κινητά τηλέφωνα που συνεχώς κρατάμε, είναι ίσως ο βασικότερος «προδότης» μας, γιατί καταγράφουν την κάθε μας κίνηση, κάθε μετακίνηση (μέσω των δορυφόρων) και εφόσον διαθέτουν κάμερα και μικρόφωνο, δεν είναι αδύνατον, αν ορισμένοι επιδέξιοι προγραμματιστές το θελήσουν, να τα ενεργοποιήσουν χωρίς την συναίνεση των κατόχων τους. Ιδιαίτερα στο διαδίκτυο, όλες οι κινήσεις των απλών χρηστών αφήνουν ίχνη και παραθέτουν έτοιμες τις προτιμήσεις, τα προσωπικά δεδομένα και τη συμπεριφορά του καθενός. Πλέον, δεν υπάρχει ιστοσελίδα που να μην προϋποθέτει, κατά τη είσοδό μας σε αυτή, την αποδοχή κάποιων όρων, γνωστών και ως cookies, που είναι ουσιαστικά η αποθήκευση των στοιχείων του κάθε χρήστη (λογαριασμός, προτιμήσεις κλπ) για κάθε επόμενη χρήση. Επίσης, της μόδας είναι η δημιουργία λογαριασμών σε κάθε σελίδα που εξερευνούμε. Ακόμα και όταν απλώς θέλεις να παραγγείλεις το βραδινό σου γεύμα από το ίντερνετ, η ιστοσελίδα της «Pizzafun», λόγου χάρη, θα σου προτείνει (αν όχι επιβάλλει) να δημιουργήσεις προφίλ για να «σε γνωρίζουν καλύτερα» και να έχεις «την τέλεια προσφορά που σου ταιριάζει» στην επόμενη παραγγελία. Ακόμη κι έτσι να είναι, χειρίζονται τα στοιχεία σου…

  Τα ΜΜΕ είναι και αυτά ένοχα για την παραβίαση της ιδιωτικής μας ζωής, κυρίως των επωνύμων και των προσώπων της επικαιρότητας, τους οποίους οι δημοσιογράφοι παρακολουθούν συνεχώς με κάθε τρόπο, για να ξεσκεπάσουν κάθε συνήθειά τους, κάθε μυστικό, να κάνουν γνωστό οτιδήποτε πριν αγνοείτο και να τραβήξουν τις πιο «ενδιαφέρουσες» φωτογραφίες -ακόμη κι από ιδιαίτερες προσωπικές στιγμές- τις οποίες έπειτα θα δημοσιεύσουν σε μια προσπάθεια να ικανοποιήσουν το αδηφάγο βλέμμα του κοινού. Στην περίπτωση των απλών ανθρώπων, τα ΜΜΕ ολοένα και περισσότερο τους προτρέπουν να αποκαλύπτουν συνεχώς τις μετακινήσεις, τα συναισθήματα, την κάθε σκέψη τους, από μόνοι τους. Εδώ βέβαια αναδεικνύεται και η προσωπική μας ευθύνη σε όλο αυτό που μας συμβαίνει, καθώς εμείς οι ίδιοι εν τέλει προδίδουμε τις κινήσεις και τις προτιμήσεις μας. Όπως, επίσης, εμείς είμαστε η αιτία που τα δημοφιλή πρόσωπα γίνονται συχνά αντικείμενα σχολιασμού, απώλειας της ελευθερίας και του δικαιώματος της ιδιωτικότητας, αφού εμείς επιτρέπουμε -και μάλιστα επιζητούμε- ειδήσεις τέτοιου περιεχομένου. Προτιμάμε να ασχολούμαστε με την προσωπική ζωή των άλλων ανθρώπων κοιτάζοντας συνεχώς «μέσα από την κλειδαρότρυπα» εν είδει BIG BROTHER, παρά με τα θέματα που αφορούν τη δική μας ζωή, γιατί είναι πιο εύκολο, πιο ανώδυνο, όμως δεν είναι ωφέλιμο ούτε για εμάς αλλά ούτε και για τα δημόσια πρόσωπα.

  Όμως, γιατί να μας παρακολουθούν, αφού δεν είμαστε δραπέτες ούτε μέλη επικίνδυνων οργανώσεων; Λένε, πως όταν κάτι (υλικό) σου προσφέρεται δωρεάν, τότε εσύ είσαι το προϊόν. Εμείς λοιπόν, είμαστε το προϊόν. Τα σύγχρονα πολιτικά καθεστώτα έχουν δυστυχώς χάσει τον δημοκρατικό τους χαρακτήρα, κι έτσι τα νέα «έξυπνα» ψηφιακά μέσα με τις εφαρμογές τους (κάμερες, διαδίκτυο, εύρεση τοποθεσίας κ.α.) εκτός από τις υπηρεσίες που μας προσφέρουν, χρησιμοποιούνται σε μεγάλο βαθμό για την παρακολούθηση των κινήσεων και προτιμήσεων του κοινού, ώστε να προβλέπουν τις αντιδράσεις και ανάλογα να προσανατολίζονται διατηρώντας όσο περισσότερο γίνεται τον έλεγχο. Άλλωστε, οι πληροφορίες για τις διαδικτυακές μας ενέργειες είναι ανεκτίμητης αξίας και για τις διαφημιστικές εταιρείες και, γενικότερα, για όλους τους πωλητές. Γι’ αυτό τα cookies «μας θυμούνται», γι’ αυτό οι αναζητήσεις μας αφήνουν «αποτυπώματα», γι’ αυτό μια απλή παραγγελία πίτσας από το διαδίκτυο χρειάζεται λογαριασμό. Γιατί μετά από δύο μέρες ίσως πετύχεις στο κινητό σου μια διαφήμιση για «ΕΠΙΚΗ ΠΡΟΣΦΟΡΑ 1+1 ΠΙΤΣΑ ΠΕΠΕΡΟΝΙ ΣΤΗΝ ΤΙΜΗ ΤΗΣ ΜΙΑΣ ΚΑΙ ΑΝΑΨΥΚΤΙΚΟ ΔΩΡΟ!» η οποία εντελώς τυχαία θα ήταν η παραγγελία των ονείρων σου, και να που τελικά πάλι θα παραγγείλεις… Όλες οι πληροφορίες μας αναλύονται από εξελιγμένους αλγορίθμους και χρησιμοποιούνται για εμπορικούς/καταναλωτικούς σκοπούς. Η κατάλληλη διαφήμιση θα εμφανιστεί στην οθόνη του πιο πιθανού αγοραστή. Τα στοιχεία και οι προτιμήσεις μας βέβαια, μπορεί να χρησιμοποιηθούν και με πιο κακόβουλους σκοπούς, όπως διάδοση επιβλαβών (φανατικών, ρατσιστικών, παραπλανητικών κλπ) ιδεών.

  Τα ΜΜΕ από την παρακολούθησή μας στοχεύουν να αποκομίσουν στοιχεία που χρειάζονται, προκειμένου να μας απασχολούν περισσότερο με ειδήσεις και πληροφορίες που «ταιριάζουν» στον καθένα μας, ώστε να εξασφαλίζουν ολοένα και μεγαλύτερα κέρδη. Χρησιμοποιούνται επίσης και ως τα βασικότερα μέσα διασποράς ψευδών ειδήσεων και αποπροσανατολισμού της κοινής γνώμης προς την κατεύθυνση που οι κυβερνήσεις (κυρίως) επιθυμούν. Όσον αφορά στη μανιώδη ενασχόληση των ΜΜΕ με τους επωνύμους, οφείλεται κι αυτή στο κέρδος. Δυστυχώς, οι ηθικές αξίες έχουν αρχίσει να ξεθωριάζουν, όπως και η διάθεση των πολιτών για οτιδήποτε ποιοτικό. Εκμεταλλευόμενα αυτό, τα ΜΜΕ ερευνούν, κρίνουν και προβάλλουν σκάνδαλα, μυστικά, προσωπικές υποθέσεις, κουτσομπολιά για προβεβλημένα πρόσωπα στο κοινό τους, αδιαφορώντας για τους κανόνες της δημοσιογραφικής δεοντολογίας.

  Ας συνειδητοποιήσουμε, λοιπόν, τι μας συμβαίνει και ας πάρουμε τα μέτρα μας για να προφυλαχτούμε, όσο είναι δυνατόν. Κυρίως όμως -εφόσον κι εμείς δεν θα το θέλαμε για τον εαυτό μας- ας μη γινόμαστε το μάτι στην κλειδαρότρυπα, ας μη συμμετέχουμε στη παραβίαση της προσωπικής ζωής άλλων ανθρώπων.

Ο Μεγάλος Αδελφός σε παρακολουθεί.

Τζoρτζ Όργουελ, 1903-1950, Βρετανός συγγραφέας