Στο πλαίσιο του μαθήματος της Νεοελληνικής Γλώσσας, και πιο συγκεκριμένα στην ενότητα «Διάλογος», οργανώθηκε ένας «αγώνας» επιχειρημάτων με επίκεντρο την επικείμενη εφαρμογή της Τράπεζας Θεμάτων από φέτος στο Λύκειο. Διατυπώθηκαν οι παρακάτω απόψεις -τόσο υπέρ όσο και κατά της Τράπεζας- και μετά ακολούθησε συζήτηση και ψηφοφορία για το ποια πλευρά ήταν περισσότερο πειστική στην επιχειρηματολογία της. Ωστόσο, δεν θα σας αναφέρουμε εδώ ούτε το αποτέλεσμα ούτε τα ονόματα των μαθητών που υποστήριξαν την κάθε πλευρά, προκειμένου να βγάλετε τα δικά σας συμπεράσματα ανεπηρέαστοι. Το σίγουρο είναι ότι και οι δύο πλευρές κατέθεσαν αρκετά και ολοκληρωμένα επιχειρήματα, που άλλωστε ήταν κι ο αντικειμενικός σκοπός της λογομαχίας αυτής.
Στα σχόλια μπορείτε κι εσείς οι αναγνώστες να καταθέσετε τη δική σας άποψη, εμπλουτίζοντας με τη θέση σας ακόμη περισσότερο το επίμαχο ζήτημα.
ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ
Θετικά
- Με την Τράπεζα Θεμάτων αναγκάζεται ο καθηγητής να κάνει όλη την ύλη και όχι ό,τι θέλει εκείνος. Πρέπει να διδάξει όλα τα εντός της ύλης κεφάλαια, έτσι ώστε να τα καταλάβουν τα παιδιά και να μπορούν να γράψουν καλά στις τελικές εξετάσεις. Επομένως, αν υπάρχει κάποιος καθηγητής που «δεν έχει όρεξη» να διδάξει, με αποτέλεσμα να μη μαθαίνει τίποτα στα παιδιά και στις τελικές εξετάσεις βάζει πάντα εύκολα θέματα, τώρα θα αναγκαστεί να δει τη δουλειά του πιο σοβαρά…
- Η Τράπεζα Θεμάτων εφαρμόζεται σε όλα τα σχολεία της Ελλάδας και οι ασκήσεις των εξετάσεων είναι παρόμοιες για όλους. Αυτό είναι άλλωστε και το δίκαιο, καθώς όλα τα παιδιά εξετάζονται και δείχνουν τις ικανότητές τους πάνω σε ίσες ασκήσεις. Έτσι, ούτε ευνοούνται ορισμένα παιδιά από πολύ εύκολα θέματα ούτε και «καταδικάζονται» άλλοι μαθητές που ενδεχομένως πηγαίνουν σε πιο αυστηρά και απαιτητικά σχολεία.
- Τα θέματα της Τράπεζας επιλέγονται τυχαία την ημέρα των εξετάσεων, γεγονός που αποτρέπει τον μαθητή από την αποστήθιση και τη «φωτογραφική» προσέγγιση, διότι απαιτείται να έχει γνώσεις και κριτική ικανότητα.
- Το δεδομένο αυτό μάς οδηγεί σε ένα επιπλέον θετικό στοιχείο υπέρ της Τράπεζας Θεμάτων, καθώς επιτυγχάνεται μια πιο ακριβής αξιολόγηση περί του επιπέδου τού μαθητή και η διευκολύνεται η σύγκριση αυτού με τον γενικό μέσο ορό.
- Ενώ βραχυπρόθεσμα και επιφανειακά η πιο απαιτητική Τράπεζα μπορεί να εκληφθεί από τη μαθητική κοινότητα ως μια αυστηροποίηση του εκπαιδευτικού συστήματος, μακροπρόθεσμα θα δημιουργήσει πολίτες, οι οποίοι θα έχουν επαρκή γνωστικά εφόδια, ώστε να βρίσκουν ευκολότερα εργασία όντας πιο ανταγωνιστικοί.
Αρνητικά
- Το υπάρχον υλικό ασκήσεων της Τράπεζας Θεμάτων, εκτός από το γεγονός ότι περιλαμβάνει υπερβολικά μεγάλο αριθμό ασκήσεων, έχει αρκετά υψηλό βαθμό δυσκολίας, καθώς τα θέματα που εμπεριέχονται είναι πολύ πιο σύνθετα – ιδίως σε ορισμένα μαθήματα θετικού προσανατολισμού. Ως εκ τούτου, δεν απευθύνεται στον μέσο μαθητή, αλλά μόνο στους άριστους που αφιερώνουν όλη τους την ημέρα σε κοπιαστικό διάβασμα.
- Η πλειοψηφία των μελών των μαθητικών συμβουλίων αλλά και των διδασκόντων είναι άκρως αντίθετη με την εφαρμογή της Τράπεζας στην παρούσα χρονική συγκυρία. Πιο συγκεκριμένα, από πειραματικό στάδιο μεταβαίνει σε αναβαθμιζόμενο εξεταστέο κομμάτι έπειτα από δύο αρκετά δύσκολα χρόνια πανδημίας και τηλεκπαίδευσης!
- Αποκλείει τους καθηγητές από την άσκηση ελέγχου και την επιλογή των εξεταζόμενων θεμάτων. Πλέον οι καθηγητές επιλέγουν μειωμένο ποσοστό ασκήσεων για τις τελικές εξετάσεις βάσει εντολών από το Υπουργείο, αφού τα περισσότερα θέματα επιλέγονται με κλήρωση από την Τράπεζα, που όπως προαναφέραμε εμπεριέχει πολύ απαιτητικές και δύσκολες ασκήσεις.
- Μέσα σ΄ ένα πλαίσιο ανοργάνωτης και μεγάλης ύλης που ήδη δυσχεραίνει την εμπέδωση γνώσεων, οι μαθητές οι οποίοι έχουν μικρά έως μεγάλα κενά, έχουν τώρα και να αντιμετωπίσουν ένα πρωτόγνωρα αυστηρό εξετασιοκεντρικό σύστημα.
- Τα θέματα της Τράπεζας συνεχώς αλλάζουν, καθώς άλλα προστίθενται, άλλα αφαιρούνται κι άλλα βρίσκονται ακόμη υπό επεξεργασία, κάτι που εντείνει τη σύγχυση στους μαθητές.
- Απαιτούνται παραπάνω ώρες μέσα στη σχολική εβδομάδα για να καλυφθούν όλα τα θέματα -τουλάχιστον σε τυπικό επίπεδο- χωρίς να είναι σίγουρο ότι θα «μείνουν» στους μαθητές, οι οποίοι ενδεχομένως να έχουν διάφορες ελλείψεις στη μετάβασή τους από το Γυμνάσιο στο Λύκειο, όπου βομβαρδίζονται ολοένα από καινούργια πράγματα, ενώ παράλληλα βιώνουν την εφηβική τους ηλικία…
Σημείωμα του καθηγητή:
Αποτελεί κοινή διαπίστωση (από τα χρόνια που οι αρχαίοι Έλληνες δίδασκαν τη ρητορική τέχνη) πως κάθε άποψη μπορεί να υποστηριχθεί και να προβληθεί με λογικά επιχειρήματα, για να πείσει ένα ακροατήριο. Εξίσου βέβαιο είναι ότι στη ζωή μας καλούμαστε να επιλέξουμε πολλές φορές ανάμεσα σε προτάσεις που μας παρατίθενται και σε διλήμματα που καθορίζουν τον πολιτικό και κοινωνικό μας βίο. Θα λέγαμε ότι στην ουσία «είμαστε οι επιλογές μας» και ως εκ τούτου θα πρέπει από μικρή ηλικία να μάθουμε να «ζυγίζουμε» τις αποφάσεις μας, με σκοπό την ατομική και κοινωνική ευημερία. Δύσκολο έργο -ενίοτε άθλος- αλλά όσο πιο πολύ ακονίζουμε τη σκέψη και την κρίση μας με τον λόγο και, κυρίως, τον διάλογο, τον δημόσιο και δημοκρατικό, τόσο πιο κοντά θα βρισκόμαστε στη λήψη των ορθών αποφάσεων.
Ευχαριστούμε πολύ τους τρεις μαθητές του Α΄2 που εργάστηκαν ομαδικά και δέχτηκαν να παραχωρήσουν στο περιοδικό την εργασία τους στο θέμα αυτό που οι ίδιοι επέλεξαν για αντιπαράθεση επιχειρημάτων.
Μπράβο στα παιδιά για την εργασία! Κατά την άποψη μου, η εφαρμογή της Τράπεζας Θεμάτων έχει προοπτικές, ακόμη και στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα με όλες τις ατέλειές του, αλλά πραγματικά ο όγκος της ύλης που πρέπει να καλυφθεί από τους καθηγητές είναι υπερμεγέθης και -ιδιαίτερα σε μια χρονιά που η πανδημία ακόμα καλά κρατεί- οι απαιτήσεις του Υπουργείου Παιδείας είναι εξωπραγματικές! Αν μπορούσε να υπάρχει μια μέση λύση, παραδείγματος χάρη μείωση στον αριθμό των θεμάτων ή στο ποσοστό των θεμάτων που επιλέγονται από την Τράπεζα, θα ήταν για εμένα το ιδανικό.
Τράπεζα θεμάτων… Ένα μεγάλο ζήτημα που απασχολεί τους εκπαιδευτικούς κι ασφαλώς τους μαθητές, δημιουργώντας «θέματα» και στους δυο… Εφόσον το Υπουργείο δεν ανταποκρίνεται στις επιθυμίες μας (λ.χ να ελαττωθεί η εξεταστέα ύλη ή στην καλύτερη περίπτωση να ακυρωθεί εντελώς) θεωρώ πως- τουλάχιστον προς το παρόν- πρέπει να συμβιβαστούμε και να κάνουμε ό,τι καλύτερο μπορούμε όσον αφορά στο διάβασμα, δηλαδή να μελετήσουμε όσο μας επιτρέπουν το μυαλό και οι αντοχές μας.