Το έθιμο του Αράπη· ένα έθιμο που πολλοί γνωρίζουν. Όπως κάθε χρόνο έτσι και φέτος αυτό το πανάρχαιο έθιμο θα πραγματοποιηθεί την ημέρα των Φώτων στη Νικήσιανη του Δήμου Παγγαίου.
Το έθιμο των Αράπηδων συμβολίζει τη μάχη της ζωής και του θανάτου, τη γονιμότητα και την έναρξη μιας νέας εποχής.
Οι Αράπηδες χωρίζονται σε δύο ομάδες, με δύο αρχηγούς να τους οδηγούν και βγαίνουν στα σοκάκια του χωριού. Το βήμα τους είναι αργό και επιβλητικό, προκαλώντας εκκωφαντικό θόρυβο, για να ξορκίσουν το κακό και να φέρουν το αισιόδοξο μήνυμα της ζωής. Οι δύο ομάδες ενώνονται στο Δημοτικό Σχολείο του χωριού, όπου και τους περιμένει ο κόσμος. Εκεί οι δύο αρχηγοί παλεύουν μέχρι την τελική πτώση του ενός. Ακολουθεί μυσταγωγία γύρω από τον πεσμένο αρχηγό και ολοκληρώνεται με την ανάστασή του. Τέλος χαρούμενοι όλοι βγάζουν τις «μπαρμπότες», αποκαλύπτοντας έτσι τα πρόσωπά τους, και στήνουν έναν ξέφρενο κυκλικό χορό.
Σύμφωνα με την παράδοση η πτώση του Αράπη συμβολίζει τον θάνατο του Διονύσου από τους Τιτάνες και την αδράνεια της φύσης κατά τους χειμερινούς μήνες, ενώ η έγερσή του, την ανάσταση του Διονύσου από τον Δία και το ξύπνημα της φύσης με τον ερχομό της άνοιξης.
Οι Αράπηδες εικάζεται ότι χρησιμοποιήθηκαν από τον Μέγα Αλέξανδρο για να απωθήσει τους εχθρούς του, λόγω της αποκρουστικής όψης τους. Αργότερα οι κάτοικοι του Παγγαίου, σε συνδυασμό με τα διονυσιακά ορφικά μυστήρια, έκαναν αναπαράσταση του γεγονότος και έτσι έχει διασωθεί μέχρι τις ημέρες.
Όσο αφορά το ντύσιμο των Αράπηδων, περιλαμβάνει τα τσερβούλια (παπούτσια) που κατασκευάζονται από ακατέργαστο χοιρινό δέρμα και συγκρατούνται από τις λαπάρες που είναι δερμάτινα σχοινιά και τα καλτσούνια (κνήμες με υφαντό πανί από τρίχωμα προβατίνας) που φορούν στα γόνατα. Στο κάτω μέρος του σώματος φορούν μπινιβρέκι (μάλλινο παντελόνι) και στο πάνω μέρος χοντρή τσομπάνικη κάπα. Στη μέση έχουν 4 κουδούνια τα «τσάνια» που το ένα είναι μεγαλύτερο και λέγεται «μπατάλι». Τέλος χαρακτηριστικότερο από όλα είναι το κάλυμμα της κεφαλής η λεγόμενη «μπαρμπούτα» από μαύρο τραγίσιο δέρμα.
Σταματία Παλιάτσου
