Ιράν: μια νέα σπίθα ελευθερίας

Τα γεγονότα των προηγούμενων μηνών στην ισλαμική «δημοκρατία» του Ιράν έχουν προκαλέσει ιδιαίτερο ξάφνιασμα σε ολόκληρο τον κόσμο. Σε μια χώρα όπου κυριαρχεί οτιδήποτε άλλο από δημοκρατία, αμέτρητοι άνθρωποι έχουν ξεχυθεί στους δρόμους για να… εκφραστούν!
Να διαμαρτυρηθούν συγκεκριμένα· να δηλώσουν όχι απλώς τη δυσαρέσκεια, αλλά το θυμό τους, απέναντι σε ένα ακόμη φριχτό γεγονός… το οποίο σε εμάς, όπου η δημοκρατία είναι δεδομένη, «σερβίρεται» ως ακόμη μια είδηση από την τηλεόραση, την εφημερίδα, το κινητό. Το γεγονός αυτό λοιπόν, μπορεί για εμάς να είναι αμελητέο, όπως τα όμοια σαν του λόγου του. Έντονη είναι άλλωστε η ανάμνηση σε πολλούς από το 2015-16, όταν οι ειδήσεις περί μαχών, θανάτων και θηριωδιών στην κόλαση που είναι ευρέως γνωστή ως «Συρία» είχε γίνει καθημερινό πρακτικά φαινόμενο. Μέχρι και οι «ειδικές επιχειρήσεις» στην Ουκρανία έχουν κλείσουν τον πρώτο τους χρόνο και γι’ αυτό δεν λαμβάνουν τον ίδιο τηλεοπτικό χρόνο στα δελτία ειδήσεων· σε σύγκριση με το παρελθόν τουλάχιστον.
Για τους ανθρώπους όμως, τους οποίους το φώς της παγκόσμιας επικαιρότητας έχει επίσης στοχεύσει, η επικρατούσα κατάσταση σίγουρα δεν είναι τόσο απλή. Και αυτό όχι μόνο επειδή τούτο το φως έχει επικεντρωθεί στους διαμαρτυρόμενους πολίτες του Ιράν για 3 μήνες – ένα πραγματικό επίτευγμα στη σημερινή εποχή – και παραπάνω, αλλά επειδή για πολλούς αποτελεί ζήτημα ζωής ή θανάτου, ελευθερίας… ή μη. Από τη μία ήδη έχουν καταγραφεί πλείστες απώλειες εις βάρος των αντιφρονούντων, τόσο από τις ιρανικές δυνάμεις καταστολής, όσο και από την ιρανική «δικαιοσύνη», η οποία έκρινε ανθρώπους άξιους μέχρι και για δημόσια εκτέλεση! Από την άλλη, οι διαμαρτυρίες αυτές οξύνονται, ασκούν όλο και περισσότερη πίεση, τραβούν όλο και περισσότερη προσοχή. Είναι όμως ικανές να επιτύχουν το στόχο τους;
1
Όπως κάθε κοινωνικό κίνημα ελευθερίας, αυτό το οποίο παρατηρούμε στο Ιράν έχει μια διαχρονική αιτία, αλλά μια ξεχωριστή και ενδιαφέρουσα αφορμή. Στα μέσα Σεπτεμβρίου του 2022 η Μάχσα Αμίνι, 22 χρονών, πέθανε στα χέρια της ιρανικής αστυνομίας «ήθους». Η νεαρή γυναίκα είχε συλληφθεί με άγριο ξυλοδαρμό,… επειδή δε φορούσε σωστά το κάλυμμα του προσώπου της· οι ιρανικές αρχές υποστηρίζουν ότι η κοπέλα αποδήμησε λόγω ανακοπής. Ο ιρανικός λαός, όμως, δεν πείστηκε. Για τον μέσο Ευρωπαίο ή Αμερικανό αυτό το συμβάν θα ήταν αρκετό για μια γκριμάτσα αδιαφορίας και τη γνωστή φράση «πφφ, τριτοκοσμική χώρα, τι άλλο περίμενες;», αλλά για τον Ιρανό ήταν ο λόγος να βγει στους δρόμους. Να φωνάξει γι’ αυτό το οποίο θεώρησε άδικο, να παλέψει γι’ αυτό το οποίο εμείς θεωρούμε δεδομένο.
4
Ανεξάρτητα από την κατάληξη του όλου ζητήματος, το γεγονός ότι ο Ιρανικός λαός ήταν αποφασισμένος να βγει στους δρόμους είναι μια ευχάριστη έκπληξη. Σημαίνει ότι ο μέσος πολίτης της εν λόγω χώρας γνωρίζει ότι η κατάσταση δεν πρέπει να παραμείνει ίδια. Γνωρίζει ότι ο τρόπος ζωής του μπορεί να γίνει καλύτερος· ότι η αλλαγή αξίζει τον κόπο και τη θυσία. Αυτό δεν είναι δεδομένο σε όλα τα αυταρχικά καθεστώτα. Αν δεν το γνώριζαν οι διαμαρτυρόμενοι του Ιράν, ο θάνατος της Αμίνι δεν θα ήταν αρκετός για να αποτελέσει τη σπίθα αυτής της φλόγας, η οποία όχι μόνο καίει, αλλά και εξαπλώνεται, παρά τις προσπάθειες του ανώτατου οδηγού της χώρας – από το 1989 – Αλί Χαμενεΐ να της κόψει το οξυγόνο. Σε μία εποχή όπου τα ίδια τα στατιστικά δείχνουν τη δημοκρατία να χάνει σιγά-σιγά την αναπνοή της, η πανδημία να αποτελεί λόγο για περιορισμό και κρυφό απολυταρχισμό και ο συγκεντρωτισμός να προκαλεί θανάτους – τόσο στο λαό μιας χώρας όσο και σε πολεμικές συρράξεις – και να τους δικαιολογεί, τα γεγονότα στο Ιράν αποτελούν μία από τις όλο και πιο δυσεύρετες εξαιρέσεις των ημερών μας.
2
Το βασικό ερώτημα είναι: θα μπορέσει αυτή η εξαίρεση να ανατρέψει τον κανόνα; Ο Αλί Χαμενεΐ πιστεύει ότι «αυτοί που είναι πίσω απ’ τις ταραχές είναι πολύ μικροί για να βλάψουν το σύστημα». Εγώ, για να απαντήσω, θα κάνω τη «θαρραλέα» απόπειρα να συγκρίνω τα πρόσφατα ιρακινά συλλαλητήρια με την ίδια τη Γαλλική Επανάσταση. Ως γνωστόν η Γαλλική Επανάσταση ξεκίνησε έχοντας ως αφορμή τη φτώχεια και την πείνα που επικρατούσε – ακόμα χειρότερα από παλιά – τα χρόνια πριν την ιστορική ημερομηνία 1789. Ξεκίνησε κι εκείνη με «μικρές» κοινωνικές ταραχές. Σταδιακά όμως, οδήγησαν σε ακόμα μεγαλύτερες. Οδήγησαν στη δημιουργία της Εθνικής Συνέλευσης, την πτώση της Βαστίλης, τη συνθηκολόγηση του βασιλιά, την πτώση του, την καρατόμηση του. Την αλλαγή ενός συστήματος που έβρισκε τις ρίζες του στα βάθη των αιώνων. Τη διάδοση της δημοκρατίας σε όλον το δυτικό κόσμο. Την έμπνευση καταπιεσμένων λαών, σαν το δικό μας, να γίνουν ελεύθεροι. Τη διαμόρφωση του δυτικού πολιτισμού και τρόπου σκέψης όπως τον γνωρίζουμε σήμερα. Όλα αυτά από μερικούς που έδρασαν «πίσω απ’ τις σκηνές».
3
Γιατί λοιπόν τα φαινόμενα στο Ιράν να μην έχουν προοπτικές για κάτι έστω στοιχειωδώς αντίστοιχο; Γιατί εμείς, από την ασφαλή μας θέση, να κοιτάζουμε με σχετική αδιαφορία όσα συμβαίνουν και να τα θεωρούμε καταδικασμένα να αποτύχουν; Μας αρέσει να λέμε διαρκώς ότι η δημοκρατία αποτυγχάνει στις μέρες μας, αλλά δεν κάνουμε κάτι για να τη βελτιώσουμε. Αφού πιστεύουμε ότι η Δημοκρατία της ισότητας και της δικαιοσύνης είναι καλύτερη από τις μόνο κατ’ όνομα «δημοκρατίες» των «φωτισμένων ηγετών» … μήπως ήρθε η ώρα να αλλάξουμε τη στάση μας; Να παροτρύνουμε τους δικούς μας ηγέτες να κάνουν κάτι για να βοηθήσουν τη φιλελευθεροποίηση μιας χώρας πού ακόμα ζει στο σκοτάδι; Εμείς ούτως ή άλλως ζούμε σε δημοκρατία. Ας τη χρησιμοποιήσουμε λοιπόν για να την ενισχύσουμε, να αντιμετωπίσουμε τους εχθρούς της και να δώσουμε σε ένα λαό την ίδια ευκαιρία που δόθηκε σε εμάς.
Και ποιος ξέρει; Ίσως αυτή η σπίθα όντως οδηγήσει σε μια νέα Επανάσταση… ένα νέο ηθικό και πνευματικό Διαφωτισμό που τόσο χρειάζεται η εποχή μας…
Άγγελος Τεκέογλου, Β τάξη

Κάντε το πρώτο σχόλιο

Υποβολή απάντησης