Οφέλη και κίνδυνοι του Διαδικτύου
του Νικία Κόνσολα
ΟΡΙΣΜΟΣ
Με τον όρο διαδίκτυο εννοούμε ένα παγκόσμιο δίκτυο πληροφοριών και παροχής διαφόρων υπηρεσιών, η πρόσβαση στις οποίες επιτυγχάνεται με τη χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών, εφοδιασμένων με τα κατάλληλα προγράμματα. Μέσα σε λίγα χρόνια από τη δημιουργία του, το διαδίκτυο έχει εισάγει εντελώς νέες, αλλά και καινοτόμες ιδέες σε όλους τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας.
——————————————————————————————————
Χ Α Ρ Α Κ Τ Η Ρ Ι Σ Τ Ι Κ Α Τ Ο Υ Δ Ι Α Δ Ι Κ Τ Υ Ο Υ
Το διαδίκτυο αποτελεί μία νέα μορφή επικοινωνίας που με τις καινοτομίες του μεταβάλλει τις παραδοσιακές σχέσεις πομπού-δέκτη, ώστε δίκαια χαρακτηρίζεται ως «επανάσταση» στον χώρο της πληροφόρησης και της επικοινωνίας. Κύρια γνωρίσματά του είναι:
1) Η Οικουμενικότητα: Ενώνει σε έναν παγκόσμιο ιστό επικοινωνίας όλη την ανθρωπότητα.
2) Η Διαδραστικότητα: Επιτρέπει την αλληλεπίδραση πομπού-δέκτη, δηλαδή επιτρέπει την αμφίδρομη επικοινωνία, ενώ παράλληλα παρέχει στον χρήστη τη δυνατότητα όχι μόνο να προσλαμβάνει αλλά και να μεταδίδει πληροφορίες σε πλήθος ανθρώπων.
3) Η Πολυπλοκότητα: Συνδυάζει πολλές διαφορετικές μορφές επικοινωνίας, δηλαδή ενσωματώνει στη λειτουργία του όλες τις δυνατότητες των παραδοσιακών μέσων ενημέρωσης (όπως: εικόνα, ήχος, γραπτός & προφορικός λόγος) και εισάγοντας νέες.
4) Η Ελευθερία: Χαρακτηρίζεται από την απουσία οποιασδήποτε μορφής ελέγχου, δηλαδή λογοκρισία κ.α., ή περιορισμού στην μετάδοση & πρόσληψη πληροφοριών.
5) Η Ευελιξία: Επιτρέπει στους χρήστες να διαμορφώνουν και να εξελίσσουν τις δυνατότητες και τους κανόνες λειτουργίας του με βάση τις ανάγκες και την δημιουργικότητά τους.
——————————————————————————————————
Τ Α Ο Φ Ε Λ Η Τ Ο Υ Δ Ι Α Δ Ι Κ Τ Υ Ο Υ
Με το διαδίκτυο έχουν μεταβληθεί ριζικά οι καθιερωμένες πρακτικές επικοινωνίας, αλλά και η διάδοση της γνώσης. Συγκεκριμένα:
1) Υπάρχει πρόσβαση σε έναν τεράστιο όγκο πληροφοριών και γνώσεων.
Δηλαδή, μας παρέχει πρόσβαση σε ψηφιακές εγκυκλοπαίδειες, διεθνείς βιβλιοθήκες, τράπεζες δεδομένων, αλλά και σε δυσάρεστα δημοσιεύματα. Έτσι, η εκπαίδευση εκσυγχρονίζεται και η μάθηση γίνεται ευχάριστη και αποδοτική διαδικασία.
2) Μεταβάλλει τον σύγχρονο τρόπο επικοινωνίας και ψυχαγωγίας.
Καθιερώνει νέες μορφές επικοινωνίας, λόγου χάριν ηλεκτρονική αλληλογραφία, επικοινωνία με φίλους ή συγγενείς ή συνεργάτες, διαδικτυακές συζητήσεις με ομάδες ατόμων που έχουν κοινά ενδιαφέροντα με εμάς κ.τ.λ.
3) Προσφέρει πρωτόγνωρες δυνατότητες συμμετοχής στα κοινά.
Αποτελεί χώρο ελεύθερης διακίνησης ιδεών, όμως αξίζει να σημειωθεί ότι πέρα από τα θετικά σχόλια, υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός αρνητικών κριτικών.
4) Αποτελεί μοχλό οικονομικής ανάπτυξης αλλά και εκσυγχρονισμού του κρατικού μηχανισμού.
Αυτό δικαιολογείται από τις δημοσιοποιήσεις των σημαντικών πληροφοριών για την οικονομική μας ζωή, από τις αυτοματοποιήσεις των συναλλαγών, τις εισαγωγές νέων μορφών οικονομικών δραστηριοτήτων (όπως για παράδειγμα: Ηλεκτρονικό εμπόριο & διαφήμιση)
——————————————————————————————————
Δ Ι Α Δ Ι Κ Τ Υ Ο Κ Α Ι Ε Κ Π Α Ι Δ Ε Υ Σ Η
Ένας τομέας στον οποίο οι δυνατότητες του διαδικτύου φαίνονται εντυπωσιακές και ανεξάντλητες είναι οπωσδήποτε η εκπαίδευση, όπου η ενσωμάτωση των ηλεκτρονικών υπολογιστών κρίνεται απαραίτητη για τον απαιτούμενο εκσυγχρονισμό της. Η κακή, όμως ή άκριτη χρήση του διαδικτύου, στον συγκεκριμένο τομέα μπορεί να δημιουργήσει πολλά προβλήματα. Έτσι:
Όσον αφορά τον μαθητή, το διαδίκτυο:
Επιτρέπει την πολύπλευρη ενημέρωσή του πάνω σε οποιοδήποτε θέμα καθώς του παρέχει άμεση πρόσβαση σε πληθώρα πηγών γνώσης, που είναι αποθηκευμένες στον ηλεκτρονικό υπολογιστή. Επίσης, το διαδίκτυο δίνει στον μαθητή την δυνατότητα να καλλιεργήσει το ερευνητικό του πνεύμα, καθώς του προσφέρει μεγάλα περιθώρια αυτενέργειας, ενισχύοντας έτσι τον ενδιαφέρον του για την εργασία του. Επιπλέον, το διαδίκτυο συμβάλει στην ανάπτυξη της κριτικής ικανότητας του μαθητή, καθώς απαιτεί από αυτόν να επιλέγει, να αξιοποιεί, να επεξεργάζεται, να αναλύει αλλά και να συνδέει πληροφορίες. Εκτός αυτών, το διαδίκτυο βοηθάει τον μαθητή να ανεξαρτητοποιηθεί από τους καθιερωμένους φορείς γνώσης, όπως για παράδειγμα τους δασκάλους, τα βιβλία κ.α., αλλά και να ωριμάσει καθώς και να του ενισχύσει την αυτοπεποίθηση, καθώς το διαδίκτυο απαιτεί ανάληψη πρωτοβουλιών αλλά και πνευματική εγρήγορση και ευελιξία. Αξίζει να σημειωθεί, ότι το διαδίκτυο βοηθάει την μαθητή να εξοικονομήσει πολύτιμο χρόνο τον οποίο ο μαθητής μπορεί να αφιερώσει σε άλλες δραστηριότητες.
Επιπροσθέτως, το διαδίκτυο παρέχει την δυνατότητα διδασκαλίας από απόσταση (distance learning), σε περιπτώσεις που η φυσική παρουσία του μαθητή στην τάξη είναι αδύνατη. Ωστόσο, παρόλο που το διαδίκτυο προσφέρει απεριόριστες δυνατότητες στον μαθητή, εγκυμονεί άλλους τόσους κινδύνους. Αρχικά, ο μαθητής μπορεί να αποπροσανατολιστεί εξαιτίας της ποικιλίας πληροφοριών που μπορεί να αντλήσει από το διαδίκτυο, με αποτέλεσμα να χάνεται μέσα σε αυτές και να μην μπορεί ούτε να τις καταλάβει, αλλά ούτε και να τις αξιοποιήσει. Επίσης, το διαδίκτυο απομονώνει, αποξενώνει αλλά και περιθωριοποιεί τον μαθητή, καθώς απασχολείται πολλές ώρες με αυτό με αποτέλεσμα να απορρίπτει την προσωπική επαφή με τους συμμαθητές του αλλά και με τους καθηγητές του. Εκτός αυτών, μέσω του διαδικτύου ο μαθητής μπορεί να κατασπαταλήσει τον χρόνο του σε άσκοπη διαδικτυακή περιήγηση. Επίσης, ο μαθητής μπορεί να χρησιμοποιήσει το διαδίκτυο, ως ένα μέσο το οποίο του δίνει τις λύσεις στις ασκήσεις που του βάζει ο εκπαιδευτικός στο σπίτι, με αποτέλεσμα ο μαθητής να πάψει να αναζητά και να αξιολογεί τις γνώσεις του, αλλά και να σταματήσει να αναζητά μόνος του τις λύσεις στις ασκήσεις, στις εργασίες, αλλά και στις δραστηριότητες που έχει για το σπίτι.
Όσον αφορά τον εκπαιδευτικό το διαδίκτυο:
Διευκολύνει το εκπαιδευτικό έργο, καθώς παρέχει την δυνατότητα στον δάσκαλο να ανανεώνει, αλλά και να εμπλουτίζει συνεχώς τη διδασκαλία του, συνδυάζοντας τον λόγο του με εικόνες, ήχους, κείμενα και να κάνει το μάθημα πιο ζωντανό, πιο παραστατικό, αλλά και πιο ελκυστικό προς τους μαθητές. Επιπλέον, το διαδίκτυο, δίνει στον εκπαιδευτικό την δυνατότητα να αυτοβελτιωθεί, καθώς του προσφέρει διαρκή ενημέρωση και επιμόρφωση τόσο σε θέματα παιδαγωγικά αλλά και σε θέματα της δικής του ειδικότητας. Παρόλα αυτά, το διαδίκτυο μπορεί να αποβεί μοιραίο για τον εκπαιδευτικό, καθώς ο καθηγητής μπορεί να εξελιχθεί σε αναμεταδότης εύκολα προσβάσιμων γνώσεων. Επίσης το διαδίκτυο μπορεί να καθεστίσει ανίκανο αλλά και αδύναμο τον δάσκαλο να συνεργάζεται αλλά και να επικοινωνεί με τους μαθητές, διότι υπάρχει κίνδυνος το μάθημα να μετατραπεί σε απλή συνεργασία εκπαιδευτικού και μαθητών για τη διεκπεραίωση του μαθήματος μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή.
——————————————————————————————————
Π Ρ Ο Β Λ Η Μ Α Τ Α & Κ Ι Ν Δ Υ Ν Ο Ι Τ Ο Υ Δ Ι Α Δ Ι Κ Τ Υ Ο Υ
Εκτός όμως από τις θετικές πλευρές, η χρήση του διαδικτύου, όταν δεν γίνεται με σύνεση, κυοφορεί αμέτρητους κινδύνους για τους ανθρώπους. Ειδικότερα, η μη ορθή αξιοποίηση των επιτευγμάτων του διαδικτύου:
1) Αποξενώνει τους νέους από την κοινωνική τους ζωή:
Περιορίζει τα ενδιαφέροντα των ατόμων, και ιδιαίτερα των νέων, και τους καθιστά μονοδιάστατους, με αποτέλεσμα να προσκολλώνται στην εικονική ζωή, να γίνονται εσωστρεφής και να αποξενώνονται από το κοινωνικό τους περιβάλλον.
2) Προκαλεί σύγχυση και αποπροσανατολισμό:
Βομβαρδίζει τον χρήστη με ένα τεράστιο ετερόκλιτων πληροφοριών, με αποτέλεσμα να δυσκολεύεται να διακρίνει το σημαντικό από το επουσιώδες μέσα στον «λαβύρινθο» του διαδικτύου.
3) Επιτρέπει την ανάπτυξη νέων μορφών εγκληματικότητας:
Αποτελεί χώρο που εξαιτίας της έλλειψης μηχανισμών ελέγχου, ευνοεί τη δράση του οργανωμένου εγκλήματος και την εκδήλωση παραβατικών συμπεριφορών ή τη διάδοση ακραίων απόψεων.
4) Διευκολύνει την παραβίαση της ιδιωτικής ζωής:
Παρέχει τεράστιες δυνατότητες συγκέντρωσης, επεξεργασίας και αξιοποίησης προσωπικών δεδομένων, σε βάρος της ασφάλειας, της αξιοπρέπειας αλλά και των ατομικών δικαιωμάτων των πολιτών μίας κοινωνίας.
5) Υποβαθμίζει τη γλωσσική έκφραση:
Ευνοεί την υπεραπλούστευση της γλωσσικής έκφρασης, η οποία αγγίζει τα όρια της συντομογραφίας και της τυποποίησης, αλλά και την αδικαιολόγητη χρήση ξένων γλωσσικών στοιχείων που παραβιάζουν τη δομή, τη μορφολογία & τη σύνταξη της μητρικής γλώσσας.
Στον πνευματικό και πολιτιστικό τομέα το διαδίκτυο:
Προσφέρει όγκο πληροφοριών με αποτέλεσμα να είναι συχνά αδύνατος ο έλεγχός τους από τον χρήστη, ο οποίος πέφτει στη σύγκρουση και γίνεται εύκολα θύμα παραπληροφόρησης. Επίσης ο χρήστης συνηθίζεται στις εύκολες λύσεις αλλά και στην εύκολη γνώση, κάτι το οποίο έχει ως αποτέλεσμα να παθητικοποιήται, να απομακρύνεται από άλλες πηγές γνώσεις, αλλά και να μην τον κάνει να ενδιαφέρεται τόσο για τη πνευματική του, όσο και για την ηθική του καλλιέργεια. Επιπροσθέτως, δημιουργείται ο κίνδυνος μαζοποίησης και χειραγώγησης, ιδιαίτερα των αναπτυσσόμενων, καθώς το διαδίκτυο αποτελεί επίτευγμα υψηλής τεχνολογίας που ελέγχεται καλύτερα από τους ήδη ανεπτυγμένους λαούς. Εκτός αυτών, το διαδίκτυο, οδηγεί στη συρρίκνωση και στην αλλοίωση των εθνικών γλωσσών με τη διάδοση της μεταγλώσσας της πληροφορικής & την προώθηση της αγγλικής γλώσσας, αλλά και μέσω της προώθησης της αποφυγής της χρήσης των τόνων στα Νέα Ελληνικά. Δεν μπορούμε όμως να παραλείψουμε, το γεγονός ότι το διαδίκτυο μας προσφέρει ψεύτικη και χρονοβόρα ψυχαγωγία και ένα απλό αλλά και σύνηθες παράδειγμα είναι η ενασχόληση με τα ηλεκτρονικά παιχνίδια, καθώς αυτά δεν μας βοηθούν να αποκτήσουμε γνώσεις & να διευρύνουμε τους πνευματικούς μας ορίζοντες, ενώ παράλληλα, μέσω της ενασχόλησης αυτής, σπαταλάμε πολύτιμο χρόνο.
Στον οικονομικό και στον επαγγελματικό τομέα το διαδίκτυο:
Ενισχύει τον καταναλωτισμό διαμέσου της διαφήμισης & τον ανταγωνισμό των επιχειρήσεων του, προκειμένου να ανταπεξέλθουν στις ανάγκες της διαφήμισης αυτού του είδους, είναι υποχρεωμένοι να δαπανούν τα οποία μετακυλίουν στα προϊόντα τους. Όμως, παράλληλα, ενέχει τον κίνδυνο της αύξησης της ανεργίας λόγω της χρήσης των ηλεκτρονικών υπολογιστών στη βιομηχανία, στο εμπόριο, στη δημόσια διοίκηση, και κατ’ επέκταση τον κίνδυνο περιστολής των εργασιακών δικαιωμάτων.
———————————————————————————————————-
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ & ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΓΙΑ ΣΩΣΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ
Είναι λοιπόν φανερό, ότι η ραγδαία εξέλιξη των τεχνολογιών, δημιουργεί όχι μόνο την προσδοκία ενός κόσμου απρόσκοπτης επικοινωνίας και γνώσης, αλλά και την απειλή σύγχυσης & αποπροσανατολισμού. Η σωστή αξιοποίηση των ευκαιριών και ο περιορισμός των κινδύνων εξαρτώνται κυρίως από τη στάση χρήστη-δέκτη των πληροφοριών και τη συνδρομή των πολιτικών αλλά και κοινωνικών φορέων.
1) Η ευθύνη του χρήστη:
Συνετή χρήση της τεχνολογίας με αίσθηση του μέτρου, χωρίς υπερβολές και υπερεκτίμηση της αξίας της. Η άμεση προσκόλληση στα τεχνολογικά μέσα περιορίζει τα ενδιαφέροντα του χρήστη και τον εκθέτει σε κινδύνους.
2) Η ευθύνη των κρατικών φορέων και των διεθνών οργανισμών:
Υιοθέτηση κατάλληλης νομοθεσίας, όχι μόνο σε εθνικό, αλλά και σε διεθνές επίπεδο για την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος στο διαδίκτυο και ιδιαίτερα για την προστασία των προσωπικών δεδομένων & της πνευματικής ιδιοκτησίας.
3) Ο ρόλος της εκπαίδευσης:
Εξοικείωση των νέων με τη νέα τεχνολογία, τις δυνατότητες αλλά και τους κινδύνους που συνεπάγεται.
Ανάπτυξη της ικανότητας αξιολόγησης πληροφοριών με βάση την αξιοπιστία της πηγής, το ύφος, τη σοβαρότητα, τη γλώσσα κ.τ.λπ.
Παροχή παιδείας που θέτει ως κέντρο τον άνθρωπο και όχι την τεχνολογική και οικονομική ανάπτυξη.
4) Η ευθύνη της οικογένειας:
Ενθάρρυνση των νέων για ορθολογική χρήση του διαδικτύου.
Έλεγχος της πρόσβασης των ανηλίκων στο διαδίκτυο & προστασία από ηλεκτρονικές σελίδες με επικίνδυνο περιεχόμενο.
———————————————————————————————————-
Πηγές :
Πληροφορική Α΄ & Β΄ & Γ΄ Γυμνασίου, Των Αριστείδη Αραπόγλου, Χρίστου
Μαβόγλου, Ηλία Οικονομάκου, Κωνσταντίνου Φύτρου,
Του Ινστιτούτου Τεχνολογίας Υπολογιστών & Εκδόσεων «Διόφαντος»
Νεοελληνική Γλώσσα Α΄ Γυμνασίου,
Των: Κωνσταντίνου Αγγελάκου, Ελένης Κατσαρού, Αναστασίας Μαγγανά,
Του Ινστιτούτου Τεχνολογίας Υπολογιστών & Εκδόσεων «Διόφαντος»
Νεοελληνική Γλώσσα Β΄ Γυμνασίου, Των: Μαρίας Γαβριηλίδου,
Παναγιώτη Εμμανουηλίδη, Έλλης Πετρίδου – Εμμανουηλίδου,
Του Ινστιτούτου Τεχνολογίας Υπολογιστών & Εκδόσεων «Διόφαντος»
Έκφραση – Έκθεση Για Το Γενικό Λύκειο – Τεύχη: Α΄ & Β΄ & Γ΄
Των: Χρίστου Τσολάκη, Κυριακής Αδαλόγλου,
Άβρας Αυδή, Νίκου Γρηγοριάδη, Ανθούλας Δανιήλ,
Ιωάννας Ζερβού, Ελένης Λόππα, Διονύση Τάνη,
Του Ινστιτούτου Τεχνολογίας Υπολογιστών & Εκδόσεων «Διόφαντος»
Επίκαιρος Λόγος,
Των: Δήμητρας Καλαβρουζιώτου, Θεώνης Ντρίνια, Αλεξάνδρας Στράτου,
Των Εκδόσεων Σαββάλας
Έκφραση Έκθεση Για Την Β΄ Τάξη Γενικού Λυκείου,
Των: Αλέξανδρου Μητσέλου, Σπύρου Μητσέλου, Της Ελληνοεκδοτικής
Σχολιάστε
Για να σχολιάσετε πρέπει να συνδεθείτε.