Η Ενσωμάτωση της Δωδεκανήσου
της Φαίδρας Βιτζηλαίου
Τα Δωδεκάνησα είναι από αρχαιοτάτων χρόνων δεμένα με το ελληνικό στοιχείο. Εν τούτοις, μόλις το 1947 τα νησιά αυτά ενσωματώθηκαν στο ελληνικό κράτος
Εξαιτίας της γεωγραφικής τους θέσης τα Δωδεκάνησα δέχθηκαν επιδρομές από πολλούς επίδοξους κατακτητές: Πέρσες, Σαρακηνούς, Βενετούς, Γενουάτες, Σταυροφόρους και Τούρκους, Σελτζούκους και Οθωμανούς.
Το 1309 περιήλθαν στην εξουσία του Τάγματος των Ιπποτών του Αγίου Ιωάννη – με πρωτεύουσα τη Ρόδο -και έμειναν υπό την κυριαρχία τους έως το 1522, οπότε καταλήφθηκαν από τους Οθωμανούς Τούρκους.
Τα Δωδεκάνησα θα παραμείνουν στην κατοχή των Τούρκων μέχρι το 1912, οπότε τα καταλαμβάνουν οι Ιταλοί. Με τη συνθήκη των Σεβρών (10 Αυγούστου 1920) τα Δωδεκάνησα παραχωρούνται στην Ελλάδα, με εξαίρεση τη Ρόδο, που θα παρέμενε για ένα διάστημα υπό ιταλική διοίκηση.
Όμως, η ατυχής για τους Έλληνες έκβαση της μικρασιατικής εκστρατείας, η Μικρασιατική Καταστροφή του ‘22, έδωσε την ευκαιρία στους Ιταλούς να υπαναχωρήσουν και με την άνοδο του Μουσολίνι να προσπαθήσουν να εξιταλίσουν τα δωδεκανησα εφαρμόζοντας μια δική τους γλωσσική – εκπαιδευτική πολιτική.
Έτσι, η ιταλική γλώσσα διδασκόταν υποχρεωτικά στα σχολεία, ενώ η ελληνική γλώσσα υποβαθμίστηκε σε τοπική γλώσσα, δηλαδή κάτι σαν τοπική διάλεκτος και διδασκόταν ως μάθημα προαιρετικό χωρίς βιβλία. Το Δωδεκανησιακό σύμπλεγμα τέθηκε ολόκληρο υπό την προστασία των πτερύγων της Ρώμης και σε χάρτες της εποχής το βλέπουμε να ονομάζεται «Isole Egee», δηλαδή νησιά του Αιγαίου. Η Λέρος, μάλιστα, εξελίχθηκε στη μεγαλύτερη στρατιωτική ναυτική βάση των Ιταλών στο Αιγαίο από το 1920 και μετά.
Οι Δωδεκανήσιοι δεν έκατσαν με σταυρωμένα χέρια. Το 1917 ιδρύεται στην Αθήνα ο «Δωδεκανησιακός Σύλλογος Aθηνών» με σκοπό τον αγώνα της απελευθέρωσης των νησιών. Επίσης, το 1924 ιδρύεται η «Επιτροπή Δωδεκανησίων Aμερικής», η οποία με φυλλάδια που εκδίδει και βιβλία διεξάγει τον αγώνα από την άλλη άκρη του Ατλαντικού.
Στο δωδεκανησιακό αγώνα διακρίθηκαν πολλές προσωπικότητες, όλοι τους φλογεροί πατριώτες.Ανάμεσά τους ξεχωρίζει ο Καλύμνιος Σκεύος Ζερβός, ιδρυτής το 1912 του Αιγαιοπελαγίτικου Συλλόγου με στόχο την ένωση των νήσων του Αιγαίου με την ηπειρωτική Ελλάδα.
Μια ημερομηνία που έπαιξε αποφασιστικό ρόλο στη μετέπειτα εξέλιξη των γεγονότων στα Δωδεκάνησα είναι η 8η Σεπτεμβίου 1943, όταν η Ιταλία με το νέο πρόεδρο P.Badoglio συνθηκολογεί με τους Συμμάχους. Μετά τη συνθηκολόγηση των Ιταλών, κύριοι των Δωδεκανήσων γίνονται οι Γερμανοί μέχρι το 1945, οπότε η Χιτλερική Γερμανία παραδίδεται (Μάιος του 1945) και τα νησιά περιέρχονται στον έλεγχο της Μεγάλης Βρετανίας.
Ήταν η χρυσή ευκαιρία για την ενσωμάτωση των Δωδεκανήσων στο ελληνικό κράτος, την οποία η ελληνική διπλωματία δεν έπρεπε να αφήσει να πάει χαμένη. Ήταν απαίτηση του ελληνικού λαού και είχε χυθεί άφθονο ελληνικό αίμα για την εκδίωξη των Γερμανών από τα Δωδεκάνησα.
Στη Σύμη, στις 8 Mαΐου 1945: Μια ιστορική στιγμή για τα Δωδεκάνησα , υπογραφή της παράδοσης των γερμανικών φρουρών. Tη συμφωνία παράδοσης υπέγραψε ο Γερμανός στρατηγός Ο. Wagener, διοικητής των γερμανικών δυνάμεων νοτιoανατολικού Aιγαίου και για τους Συμμάχους ο Άγγλος ταξίαρχος, J. Moffatt. Aπό ελληνικής πλευράς παρίστατο ο Διοικητής του ηρωικού Iερού Λόχου, Συνταγματάρχης Xριστόδουλος Tσιγάντες, αρχηγός της ελληνικής στρατιωτικής αποστολής στα Δωδεκάνησα.
Η είδηση για την απόδοση των Δωδεκανήσων στην Ελλάδα χαιρετίστηκε με μεγάλο ενθουσιασμό, σε μια περίοδο που η χώρα βρισκόταν στη δίνη του Εμφυλίου Πολέμου. Η Διάσκεψη της Ειρήνης συνήλθε στο Παρίσι από τις 29 Ιουλίου έως τις 11 Οκτωβρίου 1946, όπου τέθηκαν από ελληνικής πλευράς και τα θέματα της Βορείου Ηπείρου και της Κύπρου.
Παρίσι, 10 Φεβρουαρίου 1947: Αναγνωρίζεται με τον πιο επίσημο τρόπο η ελληνικότητα της Δωδεκανήσου. Στο άρθρο 14 της Συνθήκης Ειρήνης μεταξύ Ιταλίας και των Συμμάχων Δυνάμεων αναφέρεται ότι η Ιταλία παραχωρεί στην Ελλάδα σε πλήρη κυριότητα τα νησιά της Δωδεκανήσου: Αστυπάλαια, Ρόδο, Χάλκη, Κάρπαθο, Κάσο, Επισκοπή (Τήλο), Νίσυρο, Κάλυμνο, Λέρο, Πάτμο, Λειψούς, Σύμη, Κω και Καστελλόριζο καθώς και «τας παρακειμένας νησίδας». Η ένταξη της Δωδεκανήσου (κατοικημένης σε ποσοστό 90% από Έλληνες) στον εθνικό κορμό αποτέλεσε το μόνο εδαφικό κέρδος της χώρας μας από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Η τελετή παράδοσης των Δωδεκανήσων στην Ελλάδα από τις βρετανικές αρχές έγινε στις 31 Μαρτίου 1947 στη Ρόδο μέσα σε πανηγυρική και συγκινητική ατμόσφαιρα. «Ο λαός της Δωδεκανήσου με επικεφαλής το Δήμαρχο Ρόδου γονυκλινής και με δάκρυα στα μάτια παρακολουθεί την πρώτη έπαρση της Κυανολεύκου εις το βωμό της πατρίδος μετά από 630 χρόνια σκλαβιάς», θα γραφτεί σε μια τοπική εφημερίδα.
Πρώτος διοικητής των Δωδεκανήσων ανέλαβε ο αντιναύαρχος Περικλής Ιωαννίδης, με πολιτικό σύμβουλο τον πανεπιστημιακό και δικαστικό Μιχαήλ Στασινόπουλο, μετέπειτα πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας. Η επίσημη τελετή της ενσωμάτωσης έγινε στις 7 Μαρτίου 1948 και το 1955 τα Δωδεκάνησα έγιναν νομός με πρωτεύουσα τη Ρόδο.
Ο τότε αντιπρόεδρος της ελληνικής κυβέρνησης, Κωνσταντίνος Τσαλδάρης, σε ομιλία του κατά την πανηγυρική τελετή της ενσωμάτωσης της Δωδεκανήσου, 7 Μαρτίου 1948, θα πει: «Σήμερον [...] ο εθνικός πόθος, ο προαιώνιος πόθος των Αιγαιέων, της ενώσεώς των μετά της Μητρός Ελλάδος, πραγματοποιείται.
Πηγές :
Σχολιάστε
Για να σχολιάσετε πρέπει να συνδεθείτε.
