Συνέντευξη με την Κατερίνα Τζωρτζακάκη

Την Πέμπτη 6 Φεβρουαρίου 2021, οι μαθητές του ομίλου «Δημοσιογραφίας» του σχολείου μας, είχαμε την ευκαιρία να «καλέσουμε» στην e τάξη μας την κα Κατερίνα Τζωρτζακάκη, ψυχολόγο – συγγραφέα και να έχουμε μαζί της μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση. Η κα Τζωρτζακάκη ασχολείται εδώ και χρόνια με τα παιδιά και προσπαθεί να ενσωματώσει στην εκπαιδευτική διαδικασία και στην ψυχοθεραπεία μεθόδους, οι οποίες σχετίζονται με όλες τις μορφές της τέχνης, αξιοποιώντας την ευεργετική επίδρασή τους στην ανθρώπινη και ειδικά στην παιδική και εφηβική ψυχή! Επίσης, έχει συμμετάσχει σε πολλά προγράμματα και δράσεις που αφορούν άτομα με ειδικές ανάγκες.

Σύμφωνα με το άρθρο σας «Μήπως προσπαθούμε να κατασκευάσουμε τα παιδιά μας;» τι προτείνετε ώστε οι γονείς να βοηθήσουν τα παιδιά τους, χωρίς όμως να αλλάξουν σημαντικά την προσωπικότητα και τον χαρακτήρα τους;

Κάθε παιδί έχει ικανότητες και διαφορετικά ενδιαφέροντα. Εμείς οι γονείς, πρέπει να βάζουμε κάτω αυτά που θεωρούμε ιδανικά» και να μην περιμένουμε το παιδί να είναι τέλειο. Εν τέλει, πρέπει να δείχνουμε υπομονή.

Υπήρξε κάποια στιγμή στην καριέρα σας ένα γεγονός, το οποίο σας συγκίνησε;

Με έχουν συγκινήσει πολλά πράγματα. Με συγκινεί η επικοινωνία με τους ανθρώπους με ειδικές ανάγκες στον χώρο που εργάζομαι. Υπήρξε ένας νέος, ο οποίος δεν μπορούσε να μιλήσει. Τότε, του έδωσα μία ιστορία για να την αντιγράψει. Αφού την αντέγραψε, ήταν πολύ πιο ήσυχος.

Λόγω του αντικειμένου σας μπορείτε να κατανοήσετε από που πηγάζουν οι συμπεριφορές των κοντινών σας ανθρώπων. Πώς επηρεάζει αυτό τη σχέση σας μαζί τους;

Είναι κάτι που δυσκόλεψε πάρα πολλά χρόνια τη σχέση μου με μέλη της οικογένειάς μου. Γιατί  ο ψυχολόγος δεν μπορεί να είναι ο ψυχολόγος των δικών του ανθρώπων. Δεν είναι μάγος, επειδή ξέρει κάποια πράγματα, βγάζει και κάποια λανθασμένα συμπεράσματα. Στην πραγματικότητα, ο μόνος που γνωρίζει καλύτερα είναι ο ίδιος ο άνθρωπος.

Πολλοί άνθρωποι, όπως και εγώ, για παράδειγμα, έχουν φίλους που αντιμετωπίζουν ποικίλα καθημερινά προβλήματα και δε νιώθουν ευτυχισμένοι, ιδιαίτερα στην εφηβεία. Πώς θα προτείνατε σε ανθρώπους που βρίσκονται στη  θέση μου να βοηθήσουν τους δικούς τους ανθρώπους.

 Έτσι είμαι και εγώ ακόμα, και μάλιστα είχα βρει κείμενό μου που έλεγα ότι δεν με ικανοποιεί ο κόσμος. Ωστόσο, μεγαλώνοντας κατάλαβα ότι ο κόσμος δεν θα είναι ποτέ τέλειος. Αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να αλλάζουμε και να προσαρμόζουμε τον εαυτό μας.  Σε αυτό μας βοηθάει το να κάνουμε αυτά που μας αρέσουν. Για παράδειγμα, εμένα με απελευθερώνει το γράψιμο.

Στο βιογραφικό σας, αναφέρετε ότι χρησιμοποιείτε τη θεραπεία μέσω τέχνης, όπως μέσα από ιστορίες. Μπορείτε να μας αναφέρετε, κάποια πιο συγκεκριμένα παραδείγματα για την επίδραση που έχει η θεραπεία αυτή, στη συμπεριφορά ενός παιδιού και στην επίλυση ποιων προβλημάτων;

Αρχικά, η τέχνη βοηθά παιδιά με αναπτυξιακές δυσκολίες. Ειδικότερα, μέσα από τις ιστορίες, δημιουργούν έναν δικό τους κόσμο στον οποίο μπορούν να εκφραστούν χωρίς το φόβο ότι θα εκτεθούν. Φτιάχνουν έναν φανταστικό ήρωα αντί για αυτούς, ο οποίος έχει τα ίδια προβλήματα και προβληματισμούς. Στο κόσμο που δημιουργούν, μπορούν να εκφραστούν ελεύθερα και να απενοχοποιήσουν κάποια συναισθήματα. Επιπλέον, βοηθούν τα παιδιά και τους εφήβους να ανακαλύψουν τον εαυτό τους καθώς και συμβάλλουν στην κοινωνικοποίησή τους, αφού προωθούν τη συνεργασία.

 Ποιο πρόβλημα πιστεύετε ότι αντιμετωπίζουν κατά κύριο λόγο σήμερα τα παιδιά και οι έφηβοι;

Γενικά, ένα σύνηθες πρόβλημα των εφήβων και των παιδιών είναι το άγχος του σχολείου και των επιδόσεων. Η τελειομανία αυτής της κοινωνίας οδηγεί τα παιδιά στη βαθμοθηρία. Επιπλέον, στις μέρες μας οι νέοι περνούν πολλές ώρες μπροστά από οθόνες και κάνουν μέχρι και φίλους μέσω κάποιας ηλεκτρονικής κινητής συσκευής.

Ακόμη και αν κάποιος τώρα θεωρεί ότι δεν έχει επηρεαστεί από τον εγκλεισμό, πιστεύετε ότι μπορεί να έχει επιπτώσεις στο μέλλον του;

Ο εγκλεισμός μπορεί να έχει διαφορετικές επιπτώσεις στον καθένα. Έχω να δώσω όμως μια συμβουλή: «ο καθένας να εμπιστεύεται αυτό που νιώθει». Πρέπει να μάθουμε από τον εγκλεισμό να βρίσκουμε έναν τρόπο να είμαστε δημιουργικοί, ευέλικτοι, αγαπημένοι και υπομονετικοί. Θα περάσει αρκετός καιρός για να επανέλθουμε στην κανονικότητα και να ξεφύγουμε από την αίσθηση κινδύνου. Για παράδειγμα, έχουμε αποκτήσει κάποιες συνήθειες, που αφορούν τις αποστάσεις, την υγιεινή που ακόμα και όταν δεν θα υπάρχει ο κίνδυνος, αυτές θα μας συνοδεύουν.

Στο βιογραφικό σας διαβάσαμε ότι για μια δεκαετία ασχοληθήκατε σε επαγγελματικό επίπεδο με τον υποτιτλισμό. Τι μπορεί να συνδέει μια ψυχολόγο με τον τομέα του υποτιτλισμού;

 Στην αρχή ακούγονται άσχετα μεταξύ τους, όμως ο υποτιτλισμός με βοήθησε πολύ στη συνέχεια της επαγγελματικής μου καριέρας. Έχω υποτιτλίσει πολλά ιστορικά ντοκιμαντέρ που είχαν ως κύριο θέμα βασικά τον Β’ παγκόσμιο πόλεμο. Ο υποτιτλισμός κι η μικρή  ενασχόληση με την ιστορία με βοήθησε πολύ και στον τομέα της ψυχολογίας. Κατάλαβα ότι όλοι ζούμε σε μια κοινωνία κι υπάρχει μια βαθιά σύνδεση της κοινωνίας με την ιστορία και την ψυχολογία.

Έχετε ασχοληθεί λοιπόν με τον υποτιτλισμό. Ήταν βιβλία ή ταινίες; Ποια σας άρεσαν περισσότερο και ποια εμπειρία αποκομίσατε;

Ασχολήθηκα με τον υποτιτλισμό για 10 χρόνια και μετέφραζα σειρές ταινίες αλλά κυριότερα ντοκιμαντέρ από τα αγγλικά στα ελληνικά. Αυτά πού μου άρεσαν πιο  πολύ ήταν τα ιστορικά ντοκιμαντέρ και αυτά με την φύση και τα ζώα της Αφρικής. Ο υποτιτλισμός μού χάρισε καινούργιες γνώσεις. Μου πρόσφερε ανακούφιση και χαρά, αν και ήταν λίγο κουραστικός…

Διαβάσαμε επίσης ότι τον τελευταίο καιρό οργανώνετε διάφορα σεμινάρια που απευθύνονται στα παιδιά και στους εφήβους. Τι ακριβώς συμβουλεύετε τους νέους να κάνουν, πάνω σε ποια προβλήματα στηρίζεστε και πού αποσκοπείτε διοργανώνοντας τέτοια συνέδρια και σεμινάρια;

Δεν συμβουλεύω και τόσο, αλλά προσπαθώ να βοηθήσω τους ανθρώπους και τους εφήβους να βρουν τον εαυτό τους. Στη σημερινή κοινωνία τα συναισθήματα των νέων μπλοκάρονται από πολλούς εξωτερικούς παράγοντες κι αυτό που κάνω η ίδια είναι να τους βοηθώ να είναι εκφραστικοί απέναντι στου άλλους. Πολλές φράσεις που λένε οι γονείς στα παιδιά όπως : «Μη στεναχωριέσαι, μην κλαις, μη θυμώνεις» κλπ, εμποδίζουν τους εφήβους από το να εκφράζονται ελεύθερα κι έχουν ως αποτέλεσμα να κρατάνε τα συναισθήματά τους χωρίς να εκφράζονται.

Στο άρθρο σας ««Θετική ψυχολογία», μια επιστημονική στροφή προς την αισιοδοξία», αναφέρεστε στα οφέλη των θετικών συναισθημάτων. Κατά τη γνώμη σας, πώς πιστεύετε ότι η θετική ψυχολογία μπορεί να βοηθήσει τους νέους τόσο σε εκπαιδευτικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο και πώς θα μπορούσε κάποιος να έχει θετικά συναισθήματα;              

Τα θετικά συναισθήματα βοηθούν τους ανθρώπους να μην είναι άρρωστοι ψυχικά. Όταν μιλάμε για ανθρώπους οι οποίοι είναι ψυχικά άρρωστοι δεν έχει νόημα να εστιάζουμε μόνο στα προβλήματα, αλλά και στις λύσεις. Η σημερινή κοινωνία των ενηλίκων καταπιέζει τους νέους επιβαρύνοντάς τους με πολλές υποχρεώσεις και γεμίζοντάς τους άγχος, θυμό, λύπη και φόβο. Ως καλύτερη λύση θεωρώ την ξεκούραση των εφήβων από τις πολλαπλές τους υποχρεώσεις, οι οποίες ολοένα κι αυξάνονται.

Κατά τη γνώμη σας, με τι πιστεύετε πως θα έρθουν αντιμέτωποι οι εργαζόμενοι που, κατά την διάρκεια της καραντίνας,  έπρεπε να προσαρμοστούν στην εργασία από το σπίτι και τώρα επιστρέφουν στη δουλειά;

Η μεγαλύτερη δυσκολία στη καραντίνα είναι η αλλαγή της καθημερινότητας καθώς και η αβεβαιότητα. Όσα ήταν σταθερά δεν είναι τώρα. Ωστόσο, δεν υπάρχει απάντηση που κολλάει σε όλους, καθώς κάποιους μπορεί να τους «βόλεψε» η καραντίνα. Το πιο δύσκολο είναι η αβεβαιότητα. Αυτό όμως που πρέπει να κρατήσουμε είναι πως μαθαίνουμε να προσαρμοζόμαστε. Αυτό είναι το θετικό!

Φαίνεται να σας ενδιαφέρει πολύ η θεραπεία μέσα από την τέχνη. Πώς πιστεύετε πως μπορεί το θεατρικό παιχνίδι -ή γενικά η τέχνη- να βοηθήσει παιδιά -ή γενικότερα άτομα- με ειδικές ανάγκες;»

Καταρχάς, στον χώρο εργασίας μου αποκαλούνται «άτομα με δυσκολίες», καθώς οι ετικέτες κάνουν κακό στους ανθρώπους. Για παράδειγμα, άλλο είναι να πεις αυτιστικός, άλλο άνθρωπος με αυτισμό. Ο άνθρωπος είναι άνθρωπος! Τώρα, τους ανθρώπους με δυσκολίες συχνά μπορεί να μην τους αποδέχεται η κοινωνία και να νιώθουν εγκλωβισμένοι. Γενικά, μπορούν να εκφραστούν μέσα από την τέχνη, εκφράζουν τη λύπη και τη χαρά τους. Κάποιος που δεν μπορεί να περπατήσει μπορεί μέσα από μία ιστορία να ταξιδέψει.

Τι σας ώθησε να ασχοληθείτε με άτομα με ειδικές ανάγκες;

Έτυχε! Δεν το αποφάσισα μετά από σκέψη και επιλογή. Μια φίλη μου που στο μέλλον έγινε συνεργάτιδα μου, μου το πρότεινε και μου ταίριαζε. Είχαμε ίδιες ιδέες και όραμα. Ίσως ήταν κάτι που έπρεπε να γίνει, η ζωή το έφερε. Κάποια άλλα πράγματα που ήθελα να κάνω δεν τα κατάφερα, αλλά αυτό έτυχε και ήταν για καλύτερο

Σύμφωνα με το βιογραφικό σας έχετε συμμετάσχει σε πολλά εθελοντικά και μη προγράμματα. Τι σας παρακίνησε στη συμμετοχή σας;

Άρχισα να συμμετέχω σε προγράμματα από όταν φοιτούσα στο πανεπιστήμιο (σχολή Ψυχολογίας). Στην αρχή το έκανα για την εμπειρία αλλά μου άρεσε πολύ και το συνέχισα. Πολλές φορές ταξίδευα και ανακάλυπτα νέες δεξιότητες και έκανα νέες γνωριμίες. Θεωρώ ότι από τον εθελοντισμό παίρνεις περισσότερα από όσα δίνεις. Δείχνεις τι κρύβεις μέσα σου και νιώθεις ωραία καθώς βοηθάς τους συνανθρώπους σου.

Τέλος, από την ιστοσελίδα σας μάθαμε πως είστε μητέρα. Πως οι σπουδές σας στην ψυχολογία επηρεάζουν την ανατροφή του παιδιού σας;

Έχω έναν γιο έξι χρονών και δεν πιστεύω πως θα ήμουν η μητέρα που είμαι τώρα αν δεν ήμουν ψυχολόγος. Επίσης, οι σπουδές μου στην ψυχολογία με βοήθησαν και στην προσωπική θεραπεία. Έμαθα πως νιώθουν, μεγαλώνουν και περνάνε τα στάδια ανάπτυξης. Αποδέχτηκα πως είμαι μητέρα και έμαθα να μην αφήνομαι στο άγχος. Και ναι, τελικά οι σπουδές μου επηρεάζουν την ανατροφή του παιδιού μου σε πολύ μεγάλο βαθμό.

Υποβολή απάντησης