Ο λογοτέχνης Γιάννης Τζανής στο 1ο Γυμνάσιο Ευόσμου
Γιάννης Τζανής: Την ευτυχία δεν την απαιτούμε, χαρίζεται! Τη βρίσκουμε μόνο, όταν τη δίνουμε!
Την παραπάνω συμβουλή μας έδωσε ο λογοτέχνης Γιάννης Τζανής, όταν επισκέφτηκε το 1ο Γυμνάσιο Ευόσμου την Παρασκευή 28 Φεβρουαρίου 2014, στο πλαίσιο του πολιτιστικού προγράμματος «Η Ποίηση συναντά τη Μουσική». Χειμαρρώδης, επικοινωνιακός, ζωντανός και άοκνος είναι λίγα μόνο από τα επίθετα με τα οποία θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε τον άνθρωπο Γιάννη Τζανή.
Αφού είδαμε το βιογραφικό του και μας παρουσίασε τα βιβλία του, μας διάβασε ποιήματά του. Ήταν ιδιαίτερα υποβλητικός και εκφραστικός ο τρόπος που διάβαζε ο ποιητής και αυτό βοήθησε στη δημιουργία μιας εξαιρετικής ατμόσφαιρας, που μας ταξίδεψε.
Επίσης, αυτό που μας άρεσε ιδιαίτερα ήταν οι εύστοχες παρατηρήσεις του κατά την ανάγνωση ποιημάτων, που έγραψαν κάποιοι από εμάς τους μαθητές. Ο ίδιος, άλλωστε, υπήρξε μέλος σε πολλές κριτικές επιτροπές σε μαθητικούς διαγωνισμούς ποίησης και η εμπειρία του αυτή μας ήταν πολύτιμη.
Μεταξύ άλλων μας είπε:
«Το ποίημα το χαρακτηρίζει η σύνεση, η λιτότητα και η αφαιρετικότητα. Αφαιρετικότητα όμως με όρια! Όχι τόσο αφαιρετικό, ώστε να μη μας καταλαβαίνουν! Να είναι ένα παιχνίδι με λέξεις, ένας γρίφος. Η ποίηση είναι μια πάλη με τις λέξεις. Θέλει να επιλέξουμε και ποια λέξη θα χρησιμοποιήσουμε και ποια θέση θα της δώσουμε. Μια λέξη καθημερινή παίρνει στην ποίηση άλλη ομορφιά. Το ποίημα αποκτά εσωτερικό ρυθμό, καθώς η μια εικόνα διαδέχεται την άλλη. Ένα ποίημα είναι ‘καλό’, όταν δεν ‘πέφτει’, αν του αφαιρέσουμε κάτι, όπως το ποίημα του Σολωμού Η καταστροφή των Ψαρών.
Θα πρέπει το ποίημα να ξεφεύγει από το ατομικό και να περνά στο συλλογικό. Τότε είναι Τέχνη, τότε το ποίημά μας δικαιώνεται.
Να έχει αλήθεια, γνησιότητα. Γράφουμε ποίηση, μόνο όταν έρθει μια ιδέα. Δεν κάθομαι τώρα και γράφω ποίηση, γιατί έτσι πρέπει.»
Όταν του ζητήσαμε τη συμβουλή του, μας είπε:
«Να επικοινωνείτε με τη λευκότητα του χαρτιού. Αφού μάθετε να επιλέγετε τις λέξεις για ένα ποίημα, να μάθετε να χειρίζεστε τη γλώσσα. Η γλώσσα είναι μεγάλο στοιχείο της προσωπικότητάς μας. Να μην κρεμάσετε την κουλτούρα σας στις οθόνες της τηλεόρασης και του διαδικτύου!»
Ευχαριστούμε πολύ τον Γιάννη Τζανή για την παρουσία του στο σχολείο μας. Θα προσπαθήσουμε να ακολουθήσουμε τις συμβουλές που μας έδωσε, όταν θα γράφουμε τα ποιήματα με τα οποία θα διαγωνιστούμε τον Απρίλιο στο Φεστιβάλ Παιδείας του Δήμου μας.
Βιογραφικό:
Γεννήθηκε το 1943 στη Γερακαρού Θεσσαλονίκης και από το 1952 ζει στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε φιλολογία και είναι διδάκτορας της Φιλοσοφικής Σχολής του Α.Π.Θ. Είναι έγγαμος με τη φιλόλογο Μαρία Αγοραστού και έχουν δυο παιδιά (Παναγιώτα, Γιώργος) και μια εγγονή (Μαρία).
Υπήρξε Διευθυντής σχολείων, προϊστάμενος της Διεύθυνσης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Θεσσαλονίκης, σχολικός σύμβουλος φιλολόγων Υποδιευθυντής Περιφερειακού Επιμορφωτικού Κέντρου (Π.Ε.Κ.), Προϊστάμενος Επιστημονικής Παιδαγωγικής Καθοδήγησης Κεντρικής Μακεδονίας και Αναπληρωτής του Περιφερειακού Διευθυντή Εκπαίδευσης Κεντρικής Μακεδονίας. Δίδαξε στη Φιλοσοφική Σχολή A.Π.Θ. και στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας. Διετέλεσε μέλος Επιτροπής Κρίσης Διδακτικών βιβλίων της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, του Συμβουλίου Επιλογής Σχολικών Συμβούλων του Υπουργείου Παιδείας και της Επιτροπής Ονοματοθεσιών της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας.
Δημοσίευσε ποιήματα, διηγήματα, μυθιστορήματα, παραμύθια, μεταφράσεις, ανθολόγια, λιμπρέτα για μουσική, άρθρα, κριτικές, επιφυλλίδες και μελέτες για τη λογοτεχνία και την ιστορία.
Έχει τιμηθεί με πολλά βραβεία, με τελευταίο αυτό της Ακαδημίας Αθηνών της Τάξης των Γραμμάτων και Τεχνών, το Δεκέμβριο του 2010 για το βιβλίο «Η λογοτεχνική δημιουργία της Βόρειας Ελλάδας 1875-2007: Απόπειρα βιβλιογραφικής καταγραφής» ( γραμμένο μαζί με τον Μπέσπαρη Πέτρο).
Είναι μέλος της Επιτροπής Κρατικών Βραβείων Λογοτεχνίας του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού (για τα έτη 2012 και 2013), Πρόεδρος του Συλλόγου Αποφοίτων Φιλοσοφικής Σχολής Α.Π.Θ. «Φιλόλογος» και Υπεύθυνος του επιστημονικού περιοδικού «ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ» που εκδίδει ο σύλλογος, Αντιπρόεδρος της Εταιρείας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης, Γενικός Γραμματέας του Κέντρου Πολιτισμού και Βιβλίου Νοτιο-Ανατολικής Ευρώπης, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Συλλόγου Φίλων Λαογραφικού και Εθνολογικού Μουσείου Μακεδονίας -Θράκης και μέλος της Ελληνικής Ιστορικής Εταιρείας, της Εταιρείας Βυζαντινών Ερευνών, της Συντακτικής Επιτροπής του περιοδικού «Φιλόλογος». Ήταν για δέκα χρόνια Υπεύθυνος Πολιτιστικής εκπομπής τηλεοπτικού καναλιού (παρουσίαση βιβλίων, λογοτεχνών και καλλιτεχνών). Μέλος Κριτικών Επιτροπών σε αρκετούς λογοτεχνικούς διαγωνισμούς. Παρουσίασε το έργο πολλών λογοτεχνών με δημοσιεύσεις, εισηγήσεις, διαλέξεις και βιβλιοπαρουσιάσεις. Πήρε μέρος σε πολλά συνέδρια (επιστημονικά, παιδαγωγικά και λογοτεχνικά), σεμινάρια και ημερίδες ως μέλος της οργανωτικής επιτροπής, ως εισηγητής και ως σύνεδρος.
ΠΟΙΗΤΙΚΕΣ ΣΥΛΛΟΓΕΣ
«Φύλλα ημερολογίου», 1968
«Επιστροφή», 1973
«Φονικά μέσα», 1974
«Αιθίοπες έσχατοι ανδρών», 1985
«Θεσσαλονίκην Φιλίππου βασίλισσαν», 1987
«Σήμερον κρεμάται», 1989
«Παρά θίν” αλός (Η ραψωδία της θάλασσας)», 1993
«Θεσσαλονίκης Αφροδίτη», 1994
«Mνείας χάριν (Eπιτύμβια χαμόγελα)», 2000
ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ
«Το σκαλοπάτι» (διηγήματα), 1977
«Η ευαισθησία» (διηγήματα), 1991
«Ο πληγωμένος άγγελος» (οδοιπορικό), 1993
«Πώς ξαναπήραμε φωτιά» (παραμύθια), 1996
«Το μήνυμα το ήλιου» (μυθιστόρημα), 1999
«Ο ζηλωτής του ονείρου» (μυθιστόρημα), 2003
ΜΕΛΕΤΕΣ
«Ποσείδιππος ο Πελλαίος, ένας Mακεδόνας επιγραμματοποιός ανάμεσα στους πρωτοπόρους της Aλεξανδρινής ποίησης», 1995
«Aρχαία και βυζαντινά επιγράμματα Θεσσαλονικέων ποιητών», Α΄τόμος, εκδ. Mακεδονίας και Θράκης & Β΄τόμος, εκδ. ΟΠΠΕ, 1997
«Ψήγματα χρυσού» (ανθολόγιο μαθητικής ποίησης μαζί με τον Πέτρο Mπέσπαρη – 5 βιβλία), 1998-2006
«Η λογοτεχνική δημιουργία της Βόρειας Ελλάδας, 1875-2007» (απόπειρα βιβλιογραφικής καταγραφής μαζί με τον Πέτρο Μπέσπαρη), 2007
Πιπερτζή Μαρία, μαθήτρια του Α3
