Σε θρίλερ εξελίσσονται οι ανασκαφές στον τύμβο Καστά στην περιοχή της αρχαίας Αμφίπολης. Ας πάρουμε όμως το νήμα αυτής της υπόθεσης από την αρχή.
Ανασκαφές στην περιοχή του τύμβου Καστά έγιναν από τον αρχαιολόγο Δημήτρη Λαζαρίδη στα μέσα της δεκαετίας του 1950 έως τη δεκαετία του 1970. Κατά τη διάρκεια των ανασκαφών ήρθε στο φως ελληνιστικό νεκροταφείο με πλούσια ευρήματα, που φυλάσσονται σήμερα στο αρχαιολογικό Μουσείο της Αμφίπολης. Ο χώρος όμως άρχισε να ανασκάπτεται περιμετρικά και πάλι το 2012 από την αρχαιολόγο Κατερίνα Περιστέρη.
Η είδηση της αποκάλυψης ενός σημαντικού αρχαιολογικού τάφου τον Αύγουστο του φετινού καλοκαιριού συναρπάζει το πανελλήνιο και προκαλεί παγκόσμιο ενδιαφέρον. Αρχικά, αποκαλύφθηκε ένας μοναδικός μαρμάρινος ταφικός περίβολος που χρονολογείται γύρω στο 325-320 π.Χ., σύμφωνα με τους αρχαιολόγους. Στο εσωτερικό του μνημείου – στο υπέρθυρο της πύλης του τάφου – εντοπίστηκαν δύο αντικριστές σφίγγες – φύλακες. Το ύψος τους είναι 1,45 μέτρα και είναι κατασκευασμένες από μάρμαρο Θάσου. Με τη συνέχιση της αφαίρεσης των χωμάτων, στο εσωτερικό του προθάλαμου εντοπίστηκε ένθετη μαρμάρινη επένδυση από ορθοστάτες σε όλο το μήκος των πλευρικών τοίχων.
Μετά τον προθάλαμο, στον χώρο μπροστά από τον δεύτερο διαφραγματικό τοίχο αποκαλύφθηκαν δύο εξαιρετικής τέχνης Καρυάτιδες που είναι κατασκευασμένες από θασίστικο μάρμαρο. Οι Καρυάτιδες φαίνεται πως ανασηκώνουν ελαφρά τον χιτώνα τους με το αντίστοιχο χέρι τους. Τμήματα του προσώπου της ανατολικής Καρυάτιδας εντοπίστηκαν κατά την ανασκαφή και αποδόθηκαν στο γλυπτό.
Ύστερα από την αφαίρεση του αμμώδους χώματος εμφανίστηκε το ανώτερο τμήμα του τρίτου τοίχου και, αφού οι αρχαιολόγοι μπήκαν στον τρίτο θάλαμο, είδαν και τον τέταρτο διαφραγματικό τοίχο. Ο τέταρτος τοίχος βρίσκεται σε απόσταση 4,5 μέτρων από τον τρίτο τοίχο.
Στη συνέχεια, στο φως ήρθε – πίσω από τις Καρυάτιδες – εκπληκτικό ψηφιδωτό δάπεδο που «κόβει την ανάσα» με τη μοναδική ομορφιά του. Το ψηφιδωτό καλύπτει την επιφάνεια του δεύτερου χώρου του τύμβου στην Αμφίπολη και είναι κατασκευασμένο από μικρά βότσαλα λευκού, μαύρου, γκρίζου, μπλε, κόκκινου και κίτρινου χρώματος. Η κεντρική παράσταση απεικονίζει άρμα σε κίνηση, που σύρεται από δύο λευκά άλογα, το οποίο οδηγεί γενειοφόρος άνδρας. Μπροστά από το άρμα απεικονίζεται ο Ερμής, ο οποίος φορά μανδύα, φτερωτά σανδάλια και κρατά κηρύκειο. Το τρίτο πρόσωπο του ψηφιδωτού είναι η Περσεφόνη, η οποία φορά λευκό χιτώνα και έχει μια τραγική μορφή.
Την πιο σημαντική αποκάλυψη επεφύλασσε για το τέλος η ανασκαφή στον τύμβο Καστά. Η ομάδα ανασκαφής της Κατερίνας Περιστέρη έφερε στο φως τάφο με φέρετρο, ο οποίος βρισκόταν κάτω από το δάπεδο του τρίτου θαλάμου. Μέσα στο φέρετρο βρέθηκε σχεδόν ακέραιος ο σκελετός του νεκρού.
Μετά και την ανακάλυψη του σκελετού στον τρίτο θάλαμο σε θρίλερ έχει αναδειχτεί το κορυφαίο ερώτημα για την ταυτότητα του ενοίκου του τάφου. Η επίσημη ανακοίνωση αναφέρει ότι ο εκπληκτικός αυτός τάφος ήταν ιδιαίτερα ακριβός και γι” αυτό πιθανότατα πρόκειται για δημόσιο έργο. Ένα έργο που κατασκευάστηκε προκειμένου να αφιερωθεί σε έναν σπουδαίο άνδρα της εποχής. Λέει χαρακτηριστικά η ανακοίνωση: «Πιθανότατα, πρόκειται για μνημείο αφηρωϊσμένου νεκρού, δηλαδή, θνητού στον οποίον αποδόθηκαν λατρευτικές τιμές από την κοινωνία της εποχής του. Ο νεκρός ήταν εξέχουσα προσωπικότητα, καθώς μόνον έτσι εξηγείται η κατασκευή αυτού του μοναδικού ταφικού συγκροτήματος.
Πολλά είναι τα σενάρια για την ταυτότητα του ενοίκου του τάφου. Τα επικρατέστερα είναι ότι πρόκειται για τον τάφο του Μ. Αλεξάνδρου, της Ολυμπιάδας, της Ρωξάνης και του Αλέξανδρου Δ΄, του Ηφαιστίωνα, του Νέαρχου και του Κάσσανδρου ή κάποιου άλλου στρατηγού του μεγάλου στρατηλάτη. Τις απαντήσεις θα μας τις δώσουν οι ανθρωπολογικές μελέτες. «Κλειδί» στις μελέτες θα αποτελέσει η ανάλυση του DNA, αφού ο γενετικός κώδικας του νεκρού της Αμφίπολης θα μπορέσει να συγκριθεί με τα οστά του Φιλίππου από τον βασιλικό τάφο της Βεργίνας και να διαπιστωθεί εάν ανήκει στη βασιλική οικογένεια.
Αθανάσιος Λαδάς, Αλέξανδρος Μπρουσιάκης, μαθητές της Γ΄τάξης
