Πολλοί είναι αυτοί που εκθειάζουν το δημοκρατικό πολίτευμα ως λύση σε πληθώρα προβλημάτων πολιτικού χαρακτήρα, όπως αυτά που προκαλεί η κατάχρηση εξουσίας σε απολυταρχικά καθεστώτα. Τι συμβαίνει όμως όταν η δημοκρατία βρίσκεται ανήμπορη να υπερασπιστεί μία από τις σημαντικότερες αξίες της; Τι συμβαίνει όταν ενώ καλείται να υπερασπιστεί την πανανθρώπινη ισότητα, φαίνεται να εγκαταλείπει το ένα από τα δύο φύλα, μένοντας πιστή σε διακρίσεις του παρελθόντος; Τότε είναι που άνθρωποι σαν τον Harvey Weinstein, αποκτούν δύναμη. Ωμή, αχαλίνωτη, απόλυτη δύναμη.
Ο Harvey Weinstein είναι ένας Αμερικανός παραγωγός κινηματογραφικών ταινιών, συνιδρυτής της πασίγνωστης εταιρείας παραγωγής Miramax, της εταιρείας πίσω από ταινίες όπως το Pulp Fiction, και αργότερα πρόεδρος της εταιρείας The Weinstein Company, με ανάλογο κύρος στον χώρο του Hollywood.[1]
Η πτώση του Harvey Weinstein από την αδιαμφισβήτητα ισχυρή θέση που κατείχε για πολλά χρόνια στο Hollywood, ξεκίνησε τον Οκτώβριο του 2017[2], όταν εκατοντάδες ηθοποιοί άρχισαν να δημοσιεύουν τις ιστορίες που είχαν σχετικά με τις πρωτοβουλίες σεξουαλικού περιεχομένου που έπαιρνε ο παραγωγός, υποσχόμενος μια ώθηση της καριέρας τους (ή και μερικές φορές χωρίς καμία τέτοια υπόσχεση), χωρίς φυσικά την συναίνεσή τους. Με αφετηρία την 5η Οκτωβρίου του ίδιου έτους και το ρεπορτάζ των New York Times με μαρτυρίες τέτοιων γυναικών, ολοένα και περισσότερα θύματα της άσβεστης αυτής και ακατανόητης «δίψας» του Weinstein άρχισαν να βγαίνουν στο προσκήνιο και να μοιράζονται τις εμπειρίες τους. Στις 25 Μαΐου του 2018, ο Weinstein παραδίδεται στην αστυνομία της Νέας Υόρκης, και του αποδίδονται κατηγορίες για τα σεξουαλικά εγκλήματα που έχει διαπράξει, τα οποία εξακολουθεί να αρνείται μέχρι και την τελική καταδίκη του μόλις πριν από λίγες μέρες, στις 11 Μαρτίου 2020, με 23 χρόνια φυλάκισης.
Με αφορμή λοιπόν, την καταδίκη αλλά και την περίπτωση του Harvey Weinstein γενικά, εγείρεται ένα καίριο ερώτημα· Πώς προστατεύει η δημοκρατία την ισότητα, τόσο γενικότερα μεταξύ των ανθρώπων, όσο και ειδικότερα μεταξύ των δύο φύλων; Παρά τις αμέτρητες κατηγορίες γυναικών, χρειάστηκαν δύο ολόκληρα χρόνια ώστε η δικαιοσύνη – και το πολίτευμα το οποίο την καθορίζει– να φτάσουν έναν άντρα ο οποίος έμοιαζε «άθικτος». Και επιπλέον, οι γυναίκες υφίστανται τις καταστροφικές συνέπειες της ανισότητας, τις συνέπειες που η δημοκρατία δεν έχει καταφέρει να περιορίσει, παρόλο που στις βασικές αρχές της καταγράφεται η έννοια της ισότητας. Η σύγχρονη δημοκρατία στηρίζεται τόσο στις προκαθορισμένες πολιτικές διαδικασίες, τα κόμματα και τις συνεδριάσεις όσο και στην συμπερίληψη και την εκπροσώπηση κάθε ανθρώπου, όχι βάσει χρώματος, θρησκείας, καταγωγής ή φύλου, αλλά της ανθρώπινης ιδιότητας και μόνης αυτής. Ακόμα και στην αρχαία Αθήνα, την γενέτειρα της δημοκρατίας, η συμμετοχή στα πολιτικά πράγματα ήταν προνόμιο μόνο συγκεκριμένων ανδρών, που πληρούσαν συγκεκριμένα κριτήρια.
Ούτε και οι προσπάθειες του παγκόσμιας απήχησης Me Too, ενός κινήματος προς υποστήριξη των γυναικών που έχουν υποστεί σεξουαλική παρενόχληση, για την επίτευξη της ισότητας μεταξύ των δύο φύλων δεν ήταν αρκετές ώστε να καταπολεμηθούν οι διαχωρισμοί μεταξύ ανδρών και γυναικών.
Η συμπεριφορά του Weinstein επιβεβαιώνει μια επίπονη αλήθεια· πως οι γυναίκες εξακολουθούν σε πολλές περιπτώσεις να θεωρούνται απλώς αντικείμενα σεξουαλικής εκμετάλλευσης, και όχι ισότιμα μέλη της κοινωνίας.
Αλλά και η ίδια η ανισότητα γεννά προσκόμματα στην ομαλή λειτουργία της δημοκρατίας. Όσο περισσότερο νιώθει ότι αδικείται ένα μέρος του κοινωνικού συνόλου, τόσο πιο πιθανό είναι να αντιδράσει. Έτσι, είναι φυσικό ο αποκλεισμός μιας κοινωνικής ομάδας από κάποιο αξίωμα, κάποια διαδικασία ή, απλούστερα, από το δικαίωμα να ακούγεται όταν εκφράζει την γνώμη και εξιστορεί της εμπειρίες της, να δυσχεραίνει την κατάσταση για τους απλούς πολίτες και να ενισχύει την ήδη ισχυρή εξουσία των λίγων.
Δυστυχώς, ενώ η βαθύτατη αξία της δημοκρατίας είναι η αναγνώριση ίσων δικαιωμάτων και ελευθεριών για όλους, άνθρωποι σαν τον Harvey Weinstein είχαν, έχουν και, όπως φαίνεται, θα συνεχίσουν να έχουν την δύναμη να τα αναιρούν. Εκτός… εκτός αν η εξίσωση της θέσης των δύο φύλων πάψει να συσχετίζεται με τις φεμινιστικές δράσεις και τα φεμινιστικά κινήματα μόνο και πάρει τον χαρακτήρα που της αρμόζει, αυτόν της προβλήματος που αφορά εξίσου το σύνολο της ανθρωπότητας.
Μαρώ Παπανδρικοπούλου
