Ο όρος εθελοντισμός αναφέρεται στην ηθελημένη παροχή υπηρεσιών χωρίς το κίνητρο της υλικής ανταμοιβής, προς όφελος της κοινωνίας. Ο εθελοντισμός δεν είναι υποχρεωτικός, δηλαδή στηρίζεται στην αυτόβουλη συμμετοχή του ενεργού πολίτη. Όμως, εθελοντής χαρακτηρίζεται και εκείνος που συνεισφέρει υλικά αγαθά σε καταστάσεις που αυτά θεωρούνται αναγκαία για την κάλυψη ανθρωπίνων αναγκών, χωρίς να περιμένει αντάλλαγμα. Στόχος ενός εθελοντή είναι η βελτίωση των κοινωνικών, οικονομικών, περιβαλλοντικών, αθλητικών, εκπαιδευτικών και άλλων θεμελιωδών αναγκών μίας κοινωνίας.
Είδη Εθελοντισμού:
Ανιδιοτελής
Συχνά θεωρείται πως ο εθελοντισμός δεν έχει υλικά ανταλλάγματα, όμως μάλλον δεν υπάρχει απόλυτη συμφωνία πάνω στο ζήτημα αυτό. Αρκετοί εκτιμούν πως, για λόγους που εξυπηρετούν τη βιωσιμότητά της, η εθελοντική εργασία θα πρέπει να αμείβεται:
- Αρκετές φορές η αμοιβή πραγματοποιείται με έμμεσο τρόπο, παρέχοντας για παράδειγμα στον εθελοντή δωρεάν διαμονή, διατροφή ή άλλες διευκολύνσεις.
- Η έννοια «εθελοντισμός» είναι αρκετά ευρεία, καθώς συμπεριλαμβάνει μέχρι και την εθελοντική αιμοδοσία ή τη μετά θάνατο προσφορά μελών του ανθρώπινου σώματος για ιατρικούς ή και επιστημονικούς σκοπούς.
Επίσημος και ανεπίσημος
Αρκετοί διαχωρίζουν τον εθελοντισμό σε επίσημο και ανεπίσημο:
- Ο επίσημος εθελοντισμός αφορά την προσφορά, για παράδειγμα, προς μία μη κυβερνητική οργάνωση ή ένα ίδρυμα.
- Ο ανεπίσημος εθελοντισμός αφορά την προσφορά σε προσωπικό κυρίως επίπεδο, προσφέροντας βοήθεια σε καθημερινά και απλά πράγματα.
Εθελοντισμός των νέων
Αυτή η μορφή εθελοντισμού απευθύνεται σε νέους και συσχετίζεται με τις μη κυβερνητικές οργανώσεις, για θέματα όπως είναι η οικολογία, ο αθλητισμός ή βοήθεια κοινωνικών ομάδων που αντιμετωπίζουν κάποια μορφή δυσκολίας (τοξικομανείς, άτομα με αναπηρίες κ.α.). Αρκετοί θεωρούν ότι αυτή η μορφή εθελοντισμού πραγματοποιείται πρώτιστα με ουσιαστικό και μακροπρόθεσμο στόχο την ομαλή ένταξη των νέων στο κοινωνικό σύστημα και δευτερευόντος την ανάπτυξη αισθήματος αλληλεγγύης.
Ο Εθελοντισμός ως μέσο διδασκαλίας
Ο εθελοντισμός κατά βάση είναι μία κίνηση καλής θέλησης. Οι τομείς που μπορεί να δραστηριοποιηθεί κάποιος είναι απεριόριστοι αρχίζοντας από μία απλή προσφορά ρούχων μέχρι την στελέχωση της πυροσβεστικής υπηρεσίας ως εθελοντής πυροσβέστης.
Ο εθελοντισμός είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με το ήθος, τις ανάγκες, τα όνειρα και τις δυνατότητες του ενεργού πολίτη που αγωνίζεται για μια καλύτερη ζωή, ένα καλύτερο μέλλον και μια καλύτερη κοινωνία μέσα στην οποία ζει και αναπτύσσεται.
Είναι πραγματικότητα πως δεν είναι εύκολα δυνατόν να δοθεί κάποιος ακριβής ορισμός για τον εθελοντισμό και αυτό γιατί καλύπτει ένα τόσο ευρύ φάσμα δυνατοτήτων προσφοράς και εμπλέκεται με τόσες πολλές μορφές που είναι πλέον θέμα υποκειμενικό η ακριβής αντίληψη του όρου. Για αυτό και εάν ερωτηθεί κάποιος εθελοντής για την εμπειρία του σε αυτό, θα ακουστούν πολλές και ποικίλες απόψεις, όλες τόσο ενδιαφέροντα ξεχωριστές που μόνο εάν το ζήσει κάποιος θα είναι σε θέση να το αισθανθεί. Με αφορμή την εμπειρική κατανόηση του εθελοντισμού, τόσο ο ΟΗΕ όσο και η ΕΕ έχουν αναλάβει κατά καιρούς σημαντικά προγράμματα για την προώθησή του. Η ΕΕ δημιούργησε κατά το Ευρωπαϊκό Έτος Εθελοντισμού ένα εγχειρίδιο προορισμένο για σχολικές κοινότητες, προκειμένου να προάγει την αξία του στις μικρές ηλικιακά κοινωνικές ομάδες της χώρας.[3] Επίσης, σε ανάλογη κίνηση προέβη και το γραφείο Επιτρόπου Εθελοντισμού και Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων[4] της Κύπρου με την δημιουργία ενός εγχειριδίου καλλιέργειας του Ενεργού Πολίτη[5] προσανατολισμένο στις σχολικές κοινότητες.
ΜΑΡΟΥΣΚΟΥ ΓΕΩΡΓΙΑ
