γράφουν οι μαθήτριες της Β” Γυμνασίου, Ελένη Παναγιωτίδου και Ζωήνα Μιχαλοπούλου

  Την τελευταία δεκαετία παρατηρείται στην Ελλάδα θεαματική αύξηση των εφήβων  που δεν κατέχουν απλώς ένα κινητό τηλέφωνο αλλά ασχολούνται πολλές ώρες με αυτό, είτε για να επικοινωνούν με τους φίλους τους, είτε για να παίζουν παιχνίδια σε αυτό, είτε για να παρακολουθούν ιστοσελίδες ενδιαφέροντός τους. Η υπερβολική αυτή ενασχόληση έχει ήδη χαρακτηριστεί από πολλούς  ψυχιάτρους παγκοσμίως ως είδος εθισμού. Λόγω αυτού, πολλά παιδιά δυσκολεύονται να ενταχθούν ομαλά στην κοινωνία, γεγονός που συχνά τα οδηγεί  σε παραβατικές συμπεριφορές.

  Η διαρκής καταφυγή στο διαδίκτυο αποτελεί συνήθως ένδειξη αυξημένων εντάσεων ή δυσκολιών στο πλαίσιο της οικογένειας και επιθυμία του νέου να αποστασιοποιείται από το απαίσιο κλίμα που βιώνει στο σπίτι του. Στον χώρο του διαδικτύου, ο νέος -ιδίως ο έφηβος- αισθάνεται την ελευθερία να υιοθετεί και να διαμορφώνει μια προσωπικότητα διαφορετική από την πραγματική. Μολονότι ο διαδικτυακός εθισμός δεν αποτελεί ακόμη «επίσημη κατηγορία» στα εγχειρίδια ταξινόμησης ψυχικών διαταραχών, ωστόσο συγκεντρώνει εκείνα τα χαρακτηριστικά που αφορούν στους εθισμένους σε ουσίες και στον τζόγο. Άλλωστε δεν είναι τυχαίο ότι πολλοί ερευνητές, αναφερόμενοι στη «Spartphone/ Screen Addiction», εξισώνουν πια την έννοια της «ουσίας» με αυτήν του διαδικτύου. Παράλληλα, έρευνες περιγράφουν τον εθισμό στο διαδίκτυο και με όρους ψυχαναγκασμού. Σύμφωνα με αυτές τις έρευνες, ένα  παιδί εθισμένο στο διαδίκτυο τις περισσότερες φορές εμφανίζει τα ακόλουθα συμπτώματα:
•  Εξιδανίκευση του μέσου: Ο χρήστης θεωρεί τον ηλεκτρονικό υπολογιστή και το Διαδίκτυο το σημαντικότερο «κεφάλαιο» της καθημερινότητάς του.
• Τροποποίηση της διάθεσης: Σε όσους εθίζονται στα ηλεκτρονικά  παιχνίδια, παρουσιάζεται αύξηση της παραγωγής του νευροδιαβιβαστή του εγκεφάλου «ντοπαμίνη», η οποία συνδέεται με την ευχαρίστηση.
• Αίσθημα του ανικανοποίητου: Το άτομο χρειάζεται σταδιακά όλο και περισσότερες ώρες χρήσης του υπολογιστή, ώστε να νιώθει ευχαρίστηση.
• Σύγκρουση: Ενώ το παιδί αισθάνεται ότι έχει πρόβλημα, δεν μπορεί να κάνει κάτι, ώστε να περιορίσει τη χρήση του υπολογιστή.

   Όλα αυτά επιφέρουν, όπως είναι επόμενο, σοβαρές επιπτώσεις σε διάφορους τομείς της λειτουργικότητας του ατόμου. Μειώνεται ο χρόνος που περνάει ο έφηβος με την οικογένειά του, περιορίζονται τα χόμπι και οι κοινωνικές συναναστροφές του, αυξάνεται ο κίνδυνος εμφάνισης παχυσαρκίας, καθώς και διάφορων παθήσεων (οφθαλμικών και ορθοπαιδικών) λόγω των πολλών ωρών ακινησίας μπροστά στην οθόνη. Παράλληλα, οι εθισμένοι στο Διαδίκτυο νέοι παραμελούν τη σωματική τους υγιεινή ενώ απουσιάζουν συχνά από το σχολείο, με αποτέλεσμα ακόμη και να χάνουν την σχολική χρονιά.

   Δεν είναι ανάγκη, όμως, να φθάσουν τα πράγματα σε τέτοια άκρα. Συμπεριφορές όπως οι παραπάνω αποτελούν προειδοποιητικά καμπανάκια και οι γονείς πρέπει να έχουν ανοικτά τα αφτιά τους, ώστε να τα ακούν. Αν οι γονείς δουν ότι οι σχολικές επιδόσεις του παιδιού πέφτουν, χωρίς να υπάρχει άλλος λόγος εκτός από τη συνεχή ενασχόληση με τον υπολογιστή, αν καταλάβουν ότι το παιδί χάνει την κοινωνικότητά του και απομονώνεται, επιβάλλεται να αντιδρούν, να βρίσκουν τρόπους διαχείρισης της κατάστασης, θέτοντας ένα ξεκάθαρο πλαίσιο, για να απομακρύνουν τον έφηβο από την εμμονική ενασχόλησή του με το διαδίκτυο.

   Κλείνοντας, το συγκεκριμένο είδος εθισμού είναι σοβαρό, ώστε έχει  προκαλέσει έντονη ανησυχία ακόμα και σε κύκλους ειδικών, οι οποίοι ήδη καταβάλλουν προσπάθεια να περιορίσουν την ενασχόληση των εφήβων με τα κινητά και τα υπόλοιπα τεχνολογικά μέσα. Τελικά, το αρχαιοελληνικό «παν μέτρον άριστον» είναι ανάγκη επίκαιρη όσο καμία άλλη.