Υπάρχει διαρκής και ζωντανός ο λόγος και  αντίλογος για την τεχνολογία και την χρήση της. Aντιπαρατίθενται και αναπαράγουν το ζήτημα μονοδιάστατα απόψεις, οι οποίες δεν διαλέγονται, μονολογούν και εξορκίζουν η μία πλευρά την άλλη. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την στερεότυπη και διχαστική ερώτηση:  είναι η τεχνολογία ευχή ή κατάρα;

Η τεχνολογία  είναι διαχρονικά  η γνώση του ανθρώπου για τη μέθοδο και τη χρήση των οργάνων και των μέσων, ώστε να πετύχει πρακτικά  αποτελέσματα. Ως γνώση, η τεχνολογία αυτή καθ” εαυτή, υπάρχει σε όλες τις κοινωνίες του ανθρώπου και είναι αδιάσπαστα δεμένη με τον πολιτισμό και την προσπάθεια του να ικανοποιήσει τις ανάγκες του. Είναι λοιπόν αφύσικο να τίθενται σε αντιδιαστολή  με τις ανθρώπινες κατακτήσεις και τον πολιτισμό συνολικά.

Η αρχή της διλημματικής αντίληψης για την τεχνολογία και τον πολιτισμό είναι γέννημα της συντηρητικής και πνευματοκρατικής αντίληψης του μεσαίωνα, η οποία αποκόπτει  το σώμα από το πνεύμα,τη θεωρία από την πράξη, το φαινόμενο από την ουσία. Είναι αυτή η εποχή και η αντίληψη η οποία θεωρεί τις μηχανές μηχανεύματα του διαβόλου και την πρόοδο  του ανθρώπου απομάκρυνση από το δρόμο του Θεού. Η άγνοια για κάθε τι νέο και η προσκόλληση  στο δεδομένο και το παλαιό ενοχοποίησε όλους εκείνους οι οποίοι αναζητούσαν λύσεις μέσα από τα υλικά για τη βελτίωση του τρόπου ζωής. Οι καινοτόμες ιδέες ακόμη και σε άλλους τομείς, πέρα των τεχνολογικών γνώσεων, θεωρήθηκαν ύποπτες και κάθε τι επαναστατικό θεωρήθηκε εχθρικό . Οι εξουσίες βιάστηκαν να εναγκαλισθούν  την παράδοση και την αναλλοίωτη γνώση, ως ευγενές και καλό,και αντίθετα αντιμετώπισαν με φόβο και μίσος οτιδήποτε μπορούσε να τις αμφισβητήσει. Ο αγώνας της γνώσης και της άγνοιας  έφερε στο ειδώλιο του ενόχου τους επιστήμονες και οι εκφραστές των νέων ιδεών αναγκάσθηκαν στο κυνήγι των μαγισσών.

Ακόμη και μετά  το Διαφωτισμό και την Βιομηχανική επανάσταση, ακόμη και μετά την ηλεκτρονική επανάσταση της εποχής μας, παραμένει κληρονομημένη η δυσπιστία απέναντι στο νέο και η καχυποψία ότι η επιστήμη και η τεχνολογία ευθύνονται για τα δεινά του ανθρώπινου πολιτισμού. Πύρινοι λόγοι των εξουσιαστών οι οποίοι προετοίμασαν τη σφαγή των λαών τρέμουν τις νέες κοινωνικές ιδέες και ταυτίζουν τις κοινωνικές ιδεολογίες με τον υλισμό και ταυτόχρονα αναγνωρίζουν τον ιδεαλισμό μόνο και φυσικό εκπρόσωπο των ιδεών του ατόμου. Η εξουσία καλύπτει τα εγκλήματά της πίσω από το θρησκευτικό παραπέτασμα, το οποίο ας σημειώσουμε ότι καμία σχέση δεν έχει με το λόγο του θεού. Το δίλημμα “ύλη ή πνεύμα” ,  “άνθρωπος “η μηχανή” γίνεται η φενάκη  για προβληματισμούς, οι οποίοι αποκρύπτουν τον δράστη και στηλιτεύουν την πράξη. Καλλιεργείται προφανώς η παθητική στάση απέναντι στα πράγματα.

Το ψευτοδίλημμα εμφανίζει τις δεδομένες αδικίες, ως προαιώνιες  άλυτες αντιθέσεις,όπου το μόνο που απομένει είναι να καταδικάσεις την πράξη αλλά να μην αναζητήσεις την αιτία. Το όργανο φταίει λοιπόν, σύμφωνα με την λογική των εξουσιαστών, όπως φταίνε οι μηχανές για την ανεργία και τα όπλα για τον πόλεμο. Τα βασικά ερωτήματα ποιος και γιατί κατασκευάζει τα όπλα και γιατί οι μηχανές, αντί να απορρυπαίνουν, ρυπαίνουν θεωρούνται αναπάντητα και δαιδαλώδη ερωτήματα. Ο υπεύθυνος της σφαγής παύει να είναι εκπρόσωπος μιας ιδεολογίας και θεωρείται όργανο κακού. Και δεν σταματάμε εδώ,προτιμάμε την γενική καταδίκη του πολιτισμού παρά την ουσιαστική απόδοση ευθύνης.

Θούριοι γράφονται για το ότι ο άνθρωπος ξέχασε τον συνάνθρωπό του και κατέληξε με τις  μηχανές, “τις ανθρωποφάγες και ψυχρές”  αποκομμένος από την κοινωνία του. Οι υπερθετικοί  βαθμοί επιθέτων συστρατεύονται να καταδείξουν την δήθεν πλάνη και σειρήνα των μηχανών. Όλα αυτά τα εμφανή ψεύδη έχουν ένα κοινό παρονομαστή, να καλύψουν μέσα στο θόρυβο την ουσία. Η εμβάθυνση δεν είναι δύσκολή είναι όμως επικίνδυνη και για αυτό στοχοποιείται από όσους αρνούνται τον κριτικό λόγο και σαφώς το διάλογο. Οι εξουσίες κάθε τύπου καταφεύγουν όχι μόνο στη βία αλλά και σε διχαστικά ψευτοδιλήμματα.

Η τεχνολογία είναι πολιτισμός. Ο πολιτισμός μας συνολικά θα μας σώσει ή θα μας καταστρέψει ανάλογα με τις κυρίαρχες τάσεις και εξουσίες. Εμείς οι ίδιοι είμαστε οι χρήστες και οι δημιουργοί του πολιτισμού και επομένως της τεχνολογίας. Μέσα από τα πάθη μας μαθαίνουμε, κι αν μαθαίνουμε, μπορούμε να διορθώσαμε. Στα δικά μας μυαλά και χέρια βρίσκεται η τύχη μας και ο τρόπος με τον οποίο θα το χειριστούμε. Ο άνθρωπος φτιάχνει τον εαυτό του και την κοινωνία του κατά το μέτρο των ικανοτήτων και τον τρόπο του.

Ταυρόπουλος Ιωάννης

ΠΕ02 Φιλόλογος

ΓΕΛ Ιαλυσού