Το αναπνευστικό σύστημα χωρίζεται σε ανώτερο και κατώτερο αναπνευστικό. Με την έννοια λοίμωξη, εννοούμε ότι ένας μικροοργανισμός, συνήθως ιός ή βακτήριο, έχει προσβάλει το αναπνευστικό σύστημα. Στις λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού ανήκουν το κοινό κρυολόγημα, η φαρυγγίτιδα, η αμυγδαλίτιδα, η παραρινοκολπίτιδα και η ωτίτιδα. Συνήθως, οφείλονται σε ρινοϊούς, στον αιμόφιλο της γρίπης , στον πνευμονιόκκοκο και στο β-αιμολυτικό στρεπτόκκοκο. Τα συχνότερα συμπτώματα περιλαμβάνουν πυρετό, βήχα, καταρροή, δυσκολία στην αναπνοή από την μύτη, πόνο στον φάρυγγα, ωταλγία. Συνήθως αντιμετωπίζονται συμπτωματικά και με βιταμίνες ή συμπληρώματα διατροφής, μετά από οδηγίες του γιατρού. Οι λοιμώξεις του κατώτερου αναπνευστικού συστήματος είναι αρκετά πιο σοβαρές καταστάσεις από τις αντίστοιχες του ανώτερου. Μπορούμε να κατατάξουμε τις κυριότερες λοιμώξεις του κατώτερου αναπνευστικού στις παρακάτω κατηγορίες:
Βρογχιολίτιδα
Είναι λοίμωξη του κατώτερου αναπνευστικού που αφορά, συνήθως, στα παιδιά ηλικίας μικρότερης των 3 ετών. Οφείλεται συνήθως σε: αναπνευστικό συγκυτιακό ιό, ιό της γρίπης, αδεοϊό και μυκόπλασμα της πνευμονίας. Προκαλεί παροδική απόφραξη των μικρών αεραγωγών των πνευμόνων. Τα συμπτώματα είναι: παροξυσμικός βήχας, ρινική συμφόρηση, ταχύπνοια, συριγμός, δυσκολία στη σίτιση. Σε βρέφη μπορεί να παρατηρηθεί και άπνοια, δηλαδή διακοπή της αναπνοής για περισσότερο από 15-20 δευτερόλεπτα. Η θεραπεία είναι συνήθως υποστηρικτική, με χορήγηση οξυγόνου και υγρών. Τα αντιβιοτικά δεν χρησιμοποιούνται στη θεραπεία της βρογχιολίτιδας, διότι προκαλείται συνήθως από ιούς. Σε ορισμένες περιπτώσεις, χορηγούνται εισπνεόμενα βρογχοδιασταλτικά. Συνιστάται να αποφεύγεται το κάπνισμα στο σπίτι, γιατί δυσχεραίνει πολύ την αναπνοή του παιδιού. Περίπου το 3% των παιδιών με βρογχιολίτιδα θα χρειαστεί νοσοκομειακή περίθαλψη. Επειδή οι ιοί που προκαλούν την βρογχιολίτιδα είναι μεταδοτικοί , πρέπει να λαμβάνονται προφυλάξεις για την ελαχιστοποίηση της μετάδοσης του ιού. Οι επισκέπτες πρέπει να πλένουν και να απολυμαίνουν τα χέρια τους συνεχώς . Τα περισσότερα παιδιά, που χρειάζονται νοσηλεία στο νοσοκομείο, μπορούν να επιστρέψουν στο σπίτι μέσα 3-4 ημέρες. Η καλύτερη πρόληψη της βρογχιολίτιδας, κυρίως για τα παιδιά είναι η αποφυγή του καπνίσματος , το συχνό πλύσιμο των χεριών, η χρήση αντισηπτικών και ο ετήσιος αντιγριπικός εμβολιασμός.
Βρογχίτιδα
Είναι φλεγμoνή των βροχών που οφείλεται σε ιούς , βακτήρια, στο κάπνισμα ή την εισπνοή χημικών ουσιών. Η βρογχίτιδα διακρίνεται στην οξεία και τη χρόνια βρογχίτιδα. Η οξεία βρογχίτιδα οφείλεται σε ιογενή λοίμωξη και χαρακτηρίζεται από παραγωγικό βήχα, θωρακικό πόνο και πυρετό . Η θεραπεία περιλαμβάνει υποστηρικτικά μέτρα, ενυδάτωση –πρέπει να πίνουμε αρκετό νερό θεωρείται ένα από τα καλύτερα βλεννολυτικά- αποχρεμπτικά, αποχρεμπτικά σκευάσματα, αντιπυρετικά , βιταμίνες , συμπληρώματα ενίσχυσης του οργανισμού κ.α.. Η χρόνια βρογχίτιδα ανήκει στις χρονιές αποφρακτικές πνευμονοπάθειες . Είναι ασθένεια που σχετίζεται άμεσα με το κάπνισμα, εμφανίζεται σε άτομα άνω των 50 ετών και χαρακτηριστικό είναι ότι πρόκειται για μην ανατρέψιμη απόφραξη των αεραγωγών. Γενικά, ως πρόληψη για την αποφυγή της βρογχίτιδας, συστήνεται η αποφυγή του καπνίσματος, το αντιγριπικό εμβόλιο, η αποφυγή όσο μπορούμε της έκθεσης στην ατμοσφαιρική ρύπανση, η ενίσχυση του ανοσοποιητικού με διαφορά συμπληρώματα διατροφής και βιταμίνες και η καλή απολύμανση των χεριών.
Πνευμονία
Είναι μια φλεγμονώδης νόσος του πνεύμονα, που χαρακτηρίζεται από την κατάληψη των κυψελίδων και του διαμέσου χώρου των πνευμόνων, από φλεγμονώδη κύτταρα και εκκρίσεις. Διακρίνεται σε 2 κατηγορίες: 1) πνευμονία, 2) ενδονοσοκομειακή πνευμονία, η οποία συμβαίνει μετά από 48 ώρες , μετά την εισαγωγή σε νοσοκομείο. Υπάρχει ακόμα μια άλλη μορφή πνευμονίας , που αφορά τους ανοσοκατεσταλμένους. Τα συνηθέστερα αίτια της πνευμονίας είναι διάφορα βακτήρια και ιοί. Σημαντικότερα είναι ο πνευμονιόκοκκος , ο αιμόφιλος της ινφλουέντζας, το μυκόπλασμα και ο ιός της παραϊνφλουέντζας. Σπανιότερα οφείλεται σε εισρόφηση, από παράσιτα μύκητες, μικροβακτηρίδια, ρικέτσιες κ.α.. Χαρακτηρίζεται από βήχα, πυρετό, κακουχία, μυαλγία, πλευριτικό πόνο. Ακτινολογικά παρουσιάζεται εικόνα πύκνωσης. Η πνευμονία είναι μια λοίμωξη σε συχνότητα 8-15 περιπτώσεις ανά 1.000 άτομα. Έχει εποχική κατανομή, γιατί τα περισσότερα κρούσματα παρουσιάζονται το χειμώνα. Οι άνδρες προσβάλλονται περισσότερο από ό,τι οι γυναίκες. Η θνησιμότητα είναι γύρω στο 12%-14%. Η θεραπεία της πνευμονίας στηρίζεται αποκλειστικά στη χορήγηση αντιβιοτικών.