Σύμφωνα με τον μύθο οι Σπαρτιάτες πετούσαν τα παιδιά που γεννιόντουσαν με αναπηρία στον γκρεμό Καιάδα. Ο Καιάδας λέγεται και «σπηλαιοβάραθρο του τρόμου» και βρίσκεται κοντά στο χωριό Τρύπη, 10 χλμ. από την Σπάρτη.
Με νεότερες όμως έρευνες αυτό αποδεικνύεται μύθος, καθώς τελικά εκεί εκτελούσαν τους καταδικασμένους σε θάνατο, τους επιόρκους, τους προδότες, τους εγκληματίες και τους αιχμαλώτους πολέμου. Εκεί βρέθηκαν ανθρώπινα οστά αντρών και λίγα γυναικών, όχι όμως βρεφών. Μαζί με τα οστά στον Καιάδα βρέθηκαν και αιχμές από βέλη και δόρατα. Ένα θραύσμα κρανίου είχε καρφωμένη πάνω του την αιχμή βέλους. Βρέθηκαν επίσης, λύχνοι και σιδερένιοι χαλκάδες-δεσμά. Άρα επιβεβαιώνεται και η θεωρία ότι εκτελούσαν εκεί φυλακισμένους ή αιχμαλώτους.
Ο μύθος για τα ασθενικά παιδιά ξεκίνησε από τον Πλάτωνα, ο οποίος στην «Πολιτεία» έκανε λόγο για θανάτους ασθενικών παιδιών σε βάραθρο. Βέβαια, ο Πλάτωνας αναφερόταν στην κλασική Αθήνα και όχι στη Σπάρτη. Επιπλέον, ο Ηρόδοτος κάνει λόγo για εκτελέσεις αιχμαλώτων που γίνονταν τη νύχτα αλλά πάντα στη φυλακή, χωρίς να αναφέρει καθόλου τον Καιάδα.
Η μυθολογία με τον Καιάδα φαίνεται να ξεκίνησε το 1904 μετά από έρευνα στο σπηλαιοβάραθρο, όταν τα οστά που βρέθηκαν θεωρήθηκε ότι ανήκαν σε μικρά παιδιά. Το 1956 όμως - που η επιστήμη είχε προχωρήσει- ξεκίνησε επιστημονική έρευνα με τη μέθοδο του άνθρακα 14, η οποία απέδειξε ότι τα ευρήματα των οστών ανήκαν κυρίως σε ενήλικους και έφεραν κατάγματα.
Έτσι, καταρρίφθηκε ο μύθος για την σκληρή αυτή τακτική των Σπαρτιατών.
Από τους μαθητές της Α΄ Τάξης Σοφιανό Τσιπούρα, Λάμπη Χωλόπουλο και Δημήτρη Κομπόγιαννο
