Η Μεγάλη Σαρακοστή είναι η αρχαιότερη από τις μεγάλες νηστείες της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Καθιερώθηκε τον 4ο αιώνα. Αρχικά, διαρκούσε έξι εβδομάδες, ενώ αργότερα προστέθηκε και η έβδομη εβδομάδα και ονομάζεται έτσι, γιατί περιλαμβάνει ακριβώς σαράντα ημέρες. Μεγάλη ονομάζεται όχι για τη μεγάλη διάρκειά της αλλά για τη σημασία της που γίνεται σε ανάμνηση των Παθών του Χριστού και αποτελεί την προετοιμασία των πιστών για τη μεγάλη γιορτή του Πάσχα.
Η Κυρά Σαρακοστή, λοιπόν, είναι ένα παλιό ελληνικό έθιμο, που έπαψε να τηρείται στις μέρες μας. Στην ουσία είναι ένα αυτοσχέδιο ημερολόγιο που είχαν οι παλιοί, για να μετρούν τις εβδομάδες από την Καθαρά Δευτέρα μέχρι την Κυριακή του Πάσχα. Οι εβδομάδες είναι επτά, γι’ αυτό και η Κυρά Σαρακοστή έχει επτά πόδια. Ένα πόδι για κάθε εβδομάδα.
Την παρίσταναν ως καλογριά που είχε σταυρωμένα τα χέρια της, επειδή προσευχόταν, που δεν είχε στόμα, γιατί δε μιλούσε και γιατί νήστευε, που δεν είχε αυτιά, για να μην ακούει. Όλα αυτά, γιατί η περίοδος μέχρι το Πάσχα στην ουσία σημαίνει στροφή στον εσωτερικό μας κόσμο με σκοπό την κάθαρση μέσω της νηστείας, όχι μόνο των τροφών αλλά και των κακών μας συνηθειών: δε βλέπουμε δηλαδή, δεν ακούμε και δε σχολιάζουμε τι κάνουν οι άλλοι, αλλά στρέφουμε την προσοχή μας στη δική μας βελτίωση.
Οι γυναίκες στο παρελθόν συνήθιζαν να φτιάχνουν με ζύμη την κυρά Σαρακοστή τραγουδώντας το εξής τραγούδι:
Απ’ το φούρνο της κουζίνας,
μια Δευτέρα Καθαρή,
ξεπετάχτηκε αφράτη
η κυρά-Σαρακοστή.
Από ζυμάρι είναι φτιαγμένη*
αλλά δεν έχει στόμα,
γιατί νηστεύει.
Τα χέρια της κρατάει σταυρωμένα
και προσεύχεται διαρκώς,
μα όχι παραπονεμένα.
Πάνω στα πόδια της πατάει
τα επτά
και την Πασχαλιά της περιμένει
καρτερικά.
Μπορείς και εσύ να φτιάξεις τη δική σου κυρά Σαρακοστή. Τα υλικά, που θα χρειαστείς και ο τρόπος εκτέλεσης είναι:
ΥΛΙΚΑ
- 3 κούπες αλεύρι
- 1 κούπα αλάτι
- 1 κούπα νερό
- μπαχαρικά για διακόσμηση όπως γαρύφαλλο ή μαχλέπι
ΕΚΤΕΛΕΣΗ
- Βάζουμε τα υλικά για το ζυμάρι σε ένα λεκανάκι και τα ζυμώνουμε μέχρι να γίνει μια ελαστική και ωραία ζύμη.
- Πλάθουμε την Κυρά Σαρακοστή με το ζυμάρι φτιάχνοντας το σώμα, τη φούστα, το πρόσωπο, τα πόδια της, τη διακοσμούμε, όπως θέλουμε, και τη βάζουμε σε ένα ταψί το οποίο έχουμε στρώσει με λαδόκολλα.
- Ψήνουμε σε προθερμασμένο φούρνο στους 160 βαθμούς για 20΄ με 30΄ λεπτά. Μας ενδιαφέρει να στεγνώσει και όχι να «ψηθεί».
Κυπραίου Στεφανία, μαθήτρια της Α΄ Τάξης
