«Αφιέρωμα στον Κώστα Μόντη»
Ο Κώστας Μόντης ήταν ένας Κύπριος συγγραφέας. Γεννήθηκε το 1914 στην Αμμόχωστο της Κύπρου και σπούδασε Νομική στην Αθήνα. Βοήθησε στον αγώνα της πατρίδας του συμμετέχοντας στην ελληνοκυπριακή οργάνωση: ΕΟΚΑ. Γι’ αυτό, πολλά από τα έργα του είναι εμπνευσμένα από την συγκεκριμένη οργάνωση, την Κυπριακή ιστορία και από την τουρκική εισβολή στο νησί.
Ο Κ. Μόντης έζησε τα γεγονότα σε ώριμη ηλικία. Αμέσως ενδιαφέρθηκε να βοηθήσει στον αγώνα. Ο ίδιος ισχυρίστηκε ότι «Ο αγώνας της ΕΟΚΑ επηρέασε τόσο τη ζωή μου, όσο και την έμπνευση μου» σύμφωνα με μία συνέντευξη. Έγραψε αρκετά κείμενα (ποιητικά και πεζά) που αναφέρονταν στον αγώνα της ΕΟΚΑ.
Σε κάθε συλλογή που έχει εκδώσει συμπεριλαμβάνονται και ποιήματα που έχουν άμεση σχέση με τον αγώνα της ΕΟΚΑ. Ο Κ. Μόντης δήλωσε ότι, όταν πιάνει να διαβάσει το έργο του «Κλειστές Πόρτες» κλαίει κάθε φορά. Πρόκειται για ένα βιβλίο που παρουσιάζει μια συγκλονιστική εικόνα του απελευθερωτικού αγώνα της ΕΟΚΑ. Μέσα από βασανιστήρια, κρατητήρια, εκτελέσεις και απαγχονισμούς, αναδεικνύει το δυνατό ήθος αυτού του ηρωικού λαού που καταφέρνει να αντιμετωπίσει τον αγγλικό ζυγό.
Πιστεύω ότι αξίζει να σας παραθέσω λίγες πληροφορίες για το συγκεκριμένο βιβλίο. Είναι πεζό κείμενο και αναφέρεται στην περίοδο 1955-59, οπότε επικρατούσε Αγγλοκρατία στην Κύπρο. Γράφτηκε ως απάντηση στο βιβλίο του Ντάρελ «Πικρολέμονα», στο οποίο ο Άγγλος συγγραφέας παρουσιάζει τον αγώνα του Κυπριακού Ελληνισμού από μία άλλη οπτική, όχι ιδιαίτερα αντικειμενική. Γι’ αυτό θα ήθελα να αντιπαραβάλω αυτά τα δύο βιβλία, ώστε να παρατηρήσετε πόσο διαφέρουν.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες που διάβασα ο Μόντης παρουσιάζει με λεπτομέρεια τις άσχημες συνθήκες διαβίωσης των Κύπριων και των κρατούμενων. Τους κρατούμενους τους χαρακτηρίζει ως αγωνιστές με ήθος, αρχές και ιδανικά. Τους Άγγλους αποικιοκράτες ως κατακτητές, απάνθρωπους και βασανιστές.
Αντίθετα ο Ντάρελ δικαιολογεί την αγγλική κυριαρχία. Τολμάει και χαρακτηρίζει τις συνθήκες καλές, κάτι το οποίο δεν ισχύει σε καμία περίπτωση. Τους κρατούμενους τους αποκαλεί τρομοκράτες, κακοποιούς και εκ γενετής εγκληματίες. Συνεπώς, οι Άγγλοι, καθώς υποτίθεται ήταν ανθρώπινοι και ευαίσθητοι, έδειξαν μία «επιεική» στάση προς τους Κύπριους .
Διαφέρουν και στο ύφος τα δύο αυτά βιβλία. Στο βιβλίο του Μόντη το ύφος είναι συναισθηματικό και συγκινητικό, διότι ο ίδιος έχει ζήσει τα γεγονότα και γνωρίζει τις κακουχίες που πέρασαν οι Κύπριοι από τους Άγγλους. Το ύφος στο βιβλίο του Ντάρελ είναι αυστηρό και επίσημο, καθώς περιγράφει τα γεγονότα ως Άγγλος αποικιοκράτης.
Ανακεφαλαιώνοντας και τα δύο βιβλία αναφέρονται στην περίοδο 1955-59. Ο Κ. Μόντης είχε ως σκοπό μέσω του έργου του : «Κλειστές Πόρτες» να διαψεύσει τα λόγια του Ντάρελ και να ανασκευάσει την πλαστή εικόνα που προσπάθησε να δημιουργήσει. Όμως ο Ντάρελ παραποιεί την αλήθεια και δικαιολογεί την αγγλική κατοχή στην Κύπρο. Με το έργο του προσπάθησε να πείσει τους Άγγλους αναγνώστες ότι αυτό που συνέβαινε ήταν το σωστό για να μην αμφιβάλουν.
Ο Κώστας Μόντης ήταν πραγματικά ένας πάρα πολύ σημαντικός λογοτέχνης και αγωνιστής. Η βοήθεια του ήταν αρκετά πολύτιμη. Θα έπρεπε να τον θαυμάζουμε και να εκτιμάμε όλα όσα έκανε και πρόσφερε στην Κύπρο.
Όλγα Σαμαρά
