Επιμέλεια άρθρου: Χρόνη Αμαλία

Η Δημόσια Βιβλιοθήκη Μηλεών βρίσκεται στις Μηλιές του Πηλίου, 26 χλμ από την πόλη του Βόλου. Στεγάζεται σε κτίριο που ανεγέρθη το 1928 με έξοδα της Μηλιώτισσας Κρυσταλλίας Οικονομάκη, στη μνήμη του συζύγου της Γεωργίου, δίπλα στην πλατεία του χωριού και στον ιστορικό ναό των Αγίων Ταξιαρχών. Το κτίριο ανακαινίστηκε και απέκτησε δεύτερο όροφο το 1974 σε σχέδια του Μηλιώτη αρχιτέκτονα Αργύρη Φιλιππίδη.

Αποτύπωμα της σφραγίδας της Μηλιώτικης Σχολής και οι υπογραφές των ιδρυτών της.

Συμφωνητικό της ίδρυσης της Μηλιώτικης Σχολής από τον Γρηγόριο Κωνσταντά και τον Άνθιμο Γαζή, χειρόγραφο του Άνθιμου Γαζή, 1814.

Η βιβλιοθήκη συνδέεται ιστορικά με τη Μηλιώτικη Σχολή – που ιδρύθηκε το 1815 – και αυτή με τη σειρά της με τις τρεις σπουδαίες προσωπικότητες του πνεύματος και των γραμμάτων, τον Άνθιμο Γαζή, το Γρηγόριο Κωνσταντά και το Δανιήλ Φιλιππίδη.

Άνθιμος Γαζής

Συναντήσαμε τον υπεύθυνο της βιβλιοθήκης ο οποίος μας ενημέρωσε για την ιστορία της βιβλιοθήκης και τα εκθέματα της.

» Ήταν χτισμένη το 55’ – 57’ αλλά ως κτήριο δεν υφίσταται πλέον ήταν εδώ που είναι σήμερα το γυμνάσιο Μηλέων. Και οι τρεις τους περπάτησαν σχεδόν όλη την Ευρώπη και παρότι ιερωμένοι ήταν οπαδοί των θετικών επιστημών και ταυτόχρονα έγιναν πολύγλωσσοι γι’ αυτό έκαναν και πολλές μεταφράσεις από μόνοι τους. Για τον Φιλιππίδη ειδικότερα λέγεται πως μιλούσε επτά γλώσσες. Μετέφρασε την φυσικοχημεία του Trison, την αστρονομία το, τη λογική του Καντελάκ. Αν και ο Γαζής ήταν πιο γνωστός και οι άλλοι δύο ήταν ισάξιοι του.  

Ανεβαίνοντας στην βιβλιοθήκη μας βλέπετε αυτή εδώ την επιγραφή που λέει «ΨΥΧΗΣΑΚΟΣ». Αυτή εδώ είναι η αυθεντική που την είχε ο Κωνσταντάς έξω από το σχολείο. Παρατηρούμε ότι η επιγραφή είναι γραμμένη στην αρχαία ελληνική και μάλιστα χωρίς διαστήματα ανάμεσα. Το «ΑΚΟΣ» προέρχεται από το αρχαίο ελληνικό ρήμα ακέομαι- ακούμαι που θα πει θεραπεύω, γιατρεύω. «ΨΥΧΗΣΑΚΟΣ» θα πει θεραπεία ψυχής, δηλαδή ιατρείο ψυχής.   Υπάρχει ακόμα βιβλιοθήκη με σύγχρονα βιβλία η οποία αριθμεί περί τα 17.000 βιβλία. Η σχολή εκτός από τα πολλά βιβλία της, από τα οποία περίπου τα 10.000 έχουν σωθεί σήμερα, είχε και εποπτικά όργανα. Από αυτά σώθηκαν μόνο μερικά όπως το ράμστερ (μάλλον πήρε το όνομα του από τον επινοητή του), τα αβάκια (τετράδια της εποχής), ένα όργανο χημείας για πειράματα, μια υδρόγειος σφαίρα και ένας αστρολάβος.

   Βλέπουμε εδώ ένα βιβλίο το οποίο περιέχει τα «Μεταφυσικά» του Αριστοτέλη και τα «Περί Βοτανικής» του Θεόφραστου τυπωμένα ταυτόχρονα στην Λατινική και στην Ελληνική. Ακόμα βλέπουμε και ένα παλιό βιβλίο λιθολογίας τυπωμένο στα γαλλικά, Παρίσι 1555 και εδώ έχουμε το ιδρυτικό καταστατικό της σχολής γραμμένο με το χέρι από τον Άνθιμο Γαζή, το οποίο γράφει διάφορα στοιχεία σχετικά με οικονομικά και άλλα, γιατί και οι τρεις πίστευαν πραγματικά στην πνευματική αναγέννηση. Πιστεύω πως μαζί και με τους άλλους λογίους αλλά κυρίως με τον Κοραή ήταν οι καλλιεργητές, οι δημιουργοί της εθνικής συνείδησης, Επίσης έχουν σωθεί η σφραγίδα,  το ταμπόν, το μέτρο της σχολής και η σφραγίδα έχει ως έμβλημα τον κένταυρο Χείρωνα όπως και η βιβλιοθήκη σήμερα. Εδώ είναι και το λεξικό της Ελληνικής διαλέκτου. Το έγραψε ο Γαζής μόνος του σε τρεις τόμους. Η ιδέα γεννήθηκε στα Αμπελάκια της Λάρισας που τότε ήταν οικονομικό κέντρο και ανέλαβε ο Γαζής να την υλοποιήσει. Ο πρώτος τόμος εκδόθηκε στην Βενετία το 1809. Η γραμματική των φυσικών επιστημών του Μαρτίνου, την μετέφρασε ο ίδιος ο Γαζής από τα Γαλλικά καθώς έζησε πολλά χρόνια στο εξωτερικό και συγκεκριμένα στην Αυστρία από το 1812 έως τις αρχές της επανάστασης. Και οι τρεις ήταν οπαδοί του γαλλικού διαφωτισμού και ιδρυτές του νεοελληνικού. Επίσης ένας άτλας του Αντρέα Σελλάριο τυπωμένος στο Άμστερνταμ με τις θέσεις των πλανητών και των αστερισμών, όχι στην ολλανδική αλλά στην λατινική.

Γράψαμε και στο βιβλίο επισκεπτών!!!

Η αναμνηστική μας φωτογραφία με τον υπεύθυνο της ιστορικής βιβλιοθήκης Μηλιέων Πηλίου.