των Θοδωρή Ζευκιλή, Γιάννη Λύτρα και Γιάννου Σέμπογλου
Παρόλο που στην Ελλάδα έχει απαγορευθεί η χρήση των κινητών στα σχολεία, εξακολουθούν να εμφανίζονται ή και να χρησιμοποιούνται πολύ συχνά, κυρίως στα σχολεία της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Οι απόψεις διίστανται: άλλοι θεωρούν ότι καλώς έχουν απαγορευθεί κι άλλοι πιστεύουν ότι είναι μια αναποτελεσματική και τελικά άχρηστη απαγόρευση χωρίς νόημα.
Τι πρέπει όμως να γίνει; Πώς επηρεάζει το κινητό τους εφήβους; Σε τι διαφέρουν τα πιστεύω μαθητών και καθηγητών; Είναι λογικός ο φόβος των γονέων; Το 2016 απαγορεύθηκε με εγκύκλιο του Υπουργείου Παιδείας η χρήση των κινητών τηλεφώνων σε σχολικούς χώρους καθώς και όλων των συσκευών καταγραφής και αναπαραγωγής εικόνας και ήχου. Πολλοί καθηγητές διστάζουν να ενσωματώσουν στη διδασκαλία τους τέτοιες συσκευές και αρκετά σχολεία αντιμετωπίζουν αρνητικά τη χρήση κινητών ακόμη και για διδακτική χρήση. Η απαγόρευση προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων η οποία διαρκεί μέχρι και σήμερα. Πολλοί πιστεύουν πως τα κινητά αποτελούν έναν σύγχρονο και πιο ανανεωμένο τρόπο εκμάθησης. Έχουν θετική προσέγγιση προς αυτά και θεωρούν απαραίτητη τη χρήση τους μέσα στην τάξη. Άλλοι είναι πιο αναποφάσιστοι: βρίσκουν σωστή τη χρήση τους μόνο για εκπαιδευτικούς σκοπούς αλλά έχουν επιφυλάξεις ως προς την ανεξέλεγκτη χρήση τους. Και υπάρχουν και άλλοι που είναι κάθετα αρνητικοί στην παρουσία των κινητών στις σχολικές μονάδες, καθώς πιστεύουν ότι δε δικαιολογείται η χρήση τους από τους εφήβους. Πολλές επίσημες οργανώσεις όπως η UNESCO και η Ευρωπαϊκή Ένωση έχουν καταδικάσει συνολικά τη χρήση των κινητών εντός του σχολείου και έρευνες σε Ηνωμένο Βασίλειο, Ισπανία και Βέλγιο έχουν αποδείξει πως επιτυγχάνονται καλύτερα μαθησιακά αποτελέσματα, όταν οι μαθητές δε χρησιμοποιούν κινητό.
Οι κυβερνήσεις πολλών ευρωπαϊκών χωρών, όπως η Αγγλία και η Ολλανδία, έχουν αποφασίσει πως τα κινητά αποτελούν μία ενόχληση εντός του εκπαιδευτικού χώρου. Ο Ολλανδός υπουργός Παιδείας, Robbert Dijkgraaf, δήλωσε χαρακτηριστικά, όταν ανακοίνωση την απόφαση της κυβέρνησής του να απαγορεύσει τα κινητά στα σχολεία: «Οι μαθητές πρέπει να μπορούν να συγκεντρώνονται και να τους δίνεται η ευκαιρία να μελετούν καλά. Τα κινητά τηλέφωνα είναι μια αναστάτωση, δείχνει επιστημονική έρευνα. Πρέπει να προστατεύσουμε τους μαθητές από αυτό».
Το 2021, ο τότε γραμματέας εκπαίδευσης, Gavin Williamson, ζήτησε την απαγόρευση των κινητών τηλεφώνων στα σχολεία στην Αγγλία, αλλά η τρέχουσα καθοδήγηση του Υπουργείου Παιδείας (DfE) λέει ότι εναπόκειται στους διευθυντές να αποφασίσουν εάν τα κινητά τηλέφωνα μπορούν να χρησιμοποιηθούν κατά τη διάρκεια της σχολικής μέρας.
Η εγγύτητα με ένα τηλέφωνο βρέθηκε να έχει αρνητικό αντίκτυπο στη μάθηση σε 14 χώρες και η απαγόρευση των smartphone στα σχολεία στο Βέλγιο, την Ισπανία και το Ηνωμένο Βασίλειο βελτίωσε τα μαθησιακά αποτελέσματα, σύμφωνα με μελέτες που αναφέρονται στην έκθεση. Αλλά λιγότερο από το ένα τέταρτο των σχολείων τα έχουν απαγορεύσει.
Η δημοσιογραφική μας ομάδα πήρε συνεντεύξεις από μαθητές, καθηγητές και τη διευθύντρια του σχολείου μας για να μπορέσει να αποτυπώσει τις στάσεις της σχολικής κοινότητας απέναντι στη χρήση των κινητών τηλεφώνων. Η κα Ευαγγελία Γεώργα, διευθύντρια του σχολείου, δεν εγκρίνει την χρήση των κινητών και χαρακτηριστικά αναφέρει: “Δεν μπορούμε να παραβούμε τον νόμο’. Προσέθεσε επίσης πως μόνο ο καθηγητής μπορεί κατά περίπτωση να επιτρέψει τη λειτουργία τους μέσα στην τάξη για λόγους που εξυπηρετούν το μάθημα. Επισήμανε επίσης πως παρά τη ρητή απαγόρευση ορισμένοι μαθητές επιλέγουν να μη σέβονται τον κανονισμό και σε αυτές τις περιπτώσεις “Θα παρθούν δραστικά μέτρα”.. Είναι αναγκαίο μαθητές και γονείς να συμμορφωθούν προς την απαγόρευση αυτή. Στην ερώτηση “τι θα λέγατε σε έναν γονιό που θέλει να ξέρει που βρίσκεται το παιδί του;’ μας απάντησε πως “το σχολικό περιβάλλον είναι απόλυτα ασφαλές και οι γονείς δε θα πρέπει να έχουν καμία ανησυχία”..
Από την άλλη οι μαθητές δεν παρουσίασαν τόσο… επιφυλακτικές απόψεις και εκδήλωσαν τη δυσαρέσκειά τους απέναντι σε αυτή την απαγόρευση. Μάλιστα κάποιοι ανέφεραν πως η απαγόρευση της χρήσης δε θα κάνει κανέναν μαθητή που δε θέλει να προσέξει στο μάθημα να προσέξει. Άλλοι ανέφεραν πως τα κινητά πρέπει να γίνουν επιτρεπτά αλλά μόνο στα διαλείμματα και σε περιπτώσεις κενής διδακτικής ώρας, καθώς είναι “βασανιστικό” για τα παιδιά να κάθονται χωρίς να κάνουν τίποτα.
Οι μαθητές στο σχολείο μας, όπως και οι περισσότεροι συνομήλικοί τους, δεν μπορούν να φανταστούν τον εαυτό τους να μην είναι συνδεδεμένος με τα αγαπημένα τους κοινωνικά δίκτυα και να είναι ανά πάσα στιγμή σε επαφή με τους φίλους και τις φίλες τους. Γονείς και εκπαιδευτικοί επιμένουν ότι αυτό είναι μια πολύ βλαβερή και μακροπρόθεσμα καταστροφική συνήθεια. Μήπως όμως πρέπει να ακούσουν τα παιδιά τους και να είναι πιο ανοικτοί απέναντι στον καινούργιο κόσμο που ανοίγεται μέσα από την οθόνη ενός κινητού; Οι έφηβοι κατοικούν ήδη εκεί.
