Τα περισσότερα βότανα είναι προτιμότερο να τα κόβουμε λίγο πριν ανθίσουν, με εξαίρεση το δεντρολίβανο, το θυμάρι και το χαμομήλι, που τα κόβουμε όταν τα άνθη της έχουν ανοίξει για τα καλά.
Αποφεύγετε να μαζεύετε άγρια χόρτα από τις άκρες πολυσύχναστων δρόμων, που είναι εκτεθειμένα στα καυσαέρια των αυτοκινήτων. Αποφεύγετε επίσης να τα μαζεύετε από αγρούς και χωράφια όπου έχουν χρησιμοποιηθεί φυτοφάρμακα.
Πρέπει να μαζεύουμε τα βότανα όταν θα τα έχει δει αρκετά ο ήλιος εκείνη τη μέρα, για να είναι στεγνά. Γιατί αν τα μαζέψουμε πολύ πρωί, πριν στεγνώσει η πρωινή δροσιά που κάθεται πάνω τους δεν θα διατηρηθούν για καιρό.
Μια άλλη βασική συμβουλή για να μη γίνουμε αιτία να εξαφανιστούν τα θαυματουργά βότανα από την ελληνική γη είναι να μη κόβουμε ταυτόχρονα όλα τα βλαστάρια, όλα τα φύλλα ή όλες τις κορυφές από ένα βότανο. Αλλά αφού κόψουμε μερικά, να το αφήνουμε να «αναρρώσει».
Και καλά θα κάνουμε να έχουμε πάντα μαζί μας ένα κοφτερό μαχαίρι ή ένα μικρό ψαλίδι κηπουρικής, για να μη τα μωλωπίζουμε και να μη ταλαιπωρούμαστε κι εμείς.
Μην κόβετε πολλά βότανα ταυτόχρονα ούτε σε μεγάλες ποσότητες, για να μπορείτε να τα ξεράνετε εύκολα και γρήγορα μια και ο χρόνος και οι συνθήκες που τα ξεραίνουμε παίζουν σπουδαίο ρόλο στη διατήρηση του αρώματος και των θεραπευτικών ιδιοτήτων τους.
Τα πλένετε με χλιαρό νερό, τα στραγγίζετε και τα δένετε σε ματσάκια. Αφού τα κόψετε γρήγορα και χωρίς να τα ζουλάτε, τα κρεμάτε σε ένα σκιερό μέρος να ξεραθούν. Εξαιρείται και σ’ αυτό το χαμομήλι, που δεν πρέπει να πλένεται ποτέ.
Πως ξεραίνουμε τα βότανα
Αφού δέσετε τα ματσάκια από τα κλωνάρια βρείτε ένα σκοτεινό μέρος που να αερίζεται καλά και να μην έχει ούτε χαμηλή θερμοκρασία ούτε πολύ ψηλότερη από τη θερμοκρασία της ατμόσφαιρας (γιατί τότε τα φύλλα θα ζαρώσουν, θα χάσουν το άρωμά τους και θα πάρουν καφέ χρώμα). Μια αποθήκη, μια σοφίτα, ένα υπόγειο ή κι ένα ντουλάπι μισάνοιχτο είναι κατάλληλα μέρη, αν αερίζονται αρκετά. Αρκεί στα μέρη αυτά να μη βλέπει ο ήλιος τα βότανά μας κι έτσι οι ακτίνες του να μη εξατμίζουν το αιθέριο λάδι που περιέχουν, ούτε να αλλοιώνουν το χρώμα των βοτάνων, μια και οι ουσίες που δίνουν το χρώμα στα φυτά έχουν σχέση με τις φαρμακευτικές ιδιότητές τους.
Σκεπάστε τα με ένα χαρτί ή με ένα καθαρό λινό ύφασμα, για να μη γεμίσουν σκόνη και ξεχάστε τα για δύο-τρεις μέρες ως δύο βδομάδες
Και πότε είναι έτοιμα πια για φύλαξη;
Όταν δεν έχουν πια ίχνος υγρασίας πρέπει να τρίβονται εύκολα με τα δάχτυλα, σαν να ήταν φρυγανισμένα.
Τα ξεραμένα βότανα πρέπει να φυλάγονται ένα-ένα σε δοχεία γυάλινα ή ξύλινα που κλείνουν καλά, σε σκοτεινό μέρος για να διατηρήσουν περισσότερο καιρό τις θεραπευτικές τους ιδιότητες. Μη φυλάτε ποτέ διαφορετικά βότανα στο ίδιο δοχείο.
Μπορείτε έτσι να τα έχετε το πολύ για ένα χρόνο. Μόλις βγουν τα καινούρια πετάξτε τα γιατί στο μεταξύ θα έχουν χάσει τις θεραπευτικές ιδιότητες για τις οποίες τα φυλάξατε ή βάλτε τα στον κήπο για κοπριά.
Όταν πια θα έχετε συνηθίσει να λατρεύετε τα βότανα κι αν σας αρέσουν οι «αλλιώτικες ιδέες δοκιμάστε να ψιλοκόψετε όποια αρωματικά βότανα σας αρέσουν, βάλτε τα σε παγοθήκες, γεμίστε τις με νερό και βάλτε τις στην κατάψυξη. Όταν θα χρησιμοποιείτε τα παγάκια σε αναψυκτικά, σούπες και φαγητά, θα με θυμάστε…
Καλό είναι, επίσης, να έχετε πάντα στην κουζίνα σας μερικούς σπόρους, σε μικρά γυάλινα βαζάκια, που έχουν πολλαπλές χρήσιμες ιδιότητες. Οι πιο χρήσιμοι είναι οι σπόροι του γλυκάνισου, του κάρδαμου, του σέλινου, του μάραθου, του κύμινου, του άνηθου και το σουσάμι.
Τσακύρης Ταξιάρχης Γεώργιος
