Από την ομάδα πειραμάτων γράφει η μαθήτρια της Β” Γυμνασίου Ελένη Μαββίδου

  Ο Αρχιμήδης ο Συρακούσιος ήταν αρχαίος Έλληνας μαθηματικός, εφευρέτης, αστρονόμος και μηχανικός. Αν και λίγες λεπτομέρειες είναι γνωστές για τη ζωή του, εντούτοις θεωρούνται αρκετές, ώστε σήμερα να αναγνωρίζεται ως μία από μεγαλύτερες μαθηματικές ιδιοφυΐες όλων των εποχών και ένας από τους λαμπρότερους επιστήμονες της κλασικής αρχαιότητας.

  Μύθος: Η πιο γνωστή ιστορία για τον Αρχιμήδη αφορά τη μέθοδο που εφηύρε για τον προσδιορισμό του όγκου ενός αντικειμένου με ακανόνιστο σχήμα. Σύμφωνα με τον Βιτρούβιο, ο βασιλιάς Ιέρωνας Β΄ είχε παραγγείλει να του φτιάξουν ένα στέμμα από ατόφιο χρυσάφι. Επειδή δεν εμπιστευόταν τον χρυσοχόο, ζήτησε από τον Αρχιμήδη να εξετάσει αν ο χρυσός είχε νοθευτεί με ασήμι. Ο Αρχιμήδης έπρεπε να λύσει το πρόβλημα, χωρίς να καταστρέψει το στέμμα. Καθώς έκανε μπάνιο, παρατήρησε ότι η στάθμη του νερού στην μπανιέρα ανέβηκε όταν μπήκε ο ίδιος μέσα και σκέφτηκε ότι αυτή η παρατήρηση θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για τον υπολογισμό του όγκου του στέμματος. Δηλαδή ότι το στέμμα θα εκτοπίσει μια ποσότητα νερού ίση με τον δικό του όγκο. Διαιρώντας τη μάζα του στέμματος με τον όγκο του νερού που εκτοπίζεται, προέκυψε η πυκνότητα του στέμματος. Ο Αρχιμήδης ενθουσιάστηκε τόσο από την ανακάλυψή του, ώστε βγήκε στο δρόμο γυμνός φωνάζοντας το περίφημο «Εύρηκα! Εύρηκα!». Η εξέταση του στέμματος απέδειξε ότι είχε νοθευτεί με σίδερο, που το έκανε να έχει μεγαλύτερο όγκο από αυτόν του καθαρού χρυσού.

  Πραγματικότητα: Η ιστορία του χρυσού στέμματος δεν εμφανίζεται στα γνωστά έργα του Αρχιμήδη και η μέθοδος που περιγράφει έχει αμφισβητηθεί. Αντί αυτού ο Αρχιμήδης διατύπωσε τη γνωστή «Αρχή του Αρχιμήδη», την οποία ο ίδιος περιγράφει στο σύγγραμμά του «Περί επιπλεόντων σωμάτων». Αυτή η αρχή δηλώνει ότι ένα σώμα που βυθίζεται σε ένα ρευστό δέχεται μια δύναμη άνωσης ίση με το βάρος του υγρού που εκτοπίζει. Χρησιμοποιώντας αυτήν την αρχή, θα ήταν δυνατή η σύγκριση της πυκνότητας της χρυσής στεφάνης με εκείνη του στερεού χρυσού, με την εξισορρόπηση της κορώνας σε ένα ζυγό με ένα δείγμα αναφοράς χρυσού, και στη συνέχεια βυθίζοντας τη συσκευή στο νερό. Η διαφορά πυκνότητας μεταξύ των δύο δειγμάτων θα μπορούσε να προκαλέσει την κλίμακα να ανατραπεί αναλόγως. Αναμφίβολα το πιο πολυσυζητημένο επίτευγμα του Αρχιμήδη, αυτό που πέρασε στη χώρα του μύθου και ξανάγινε πραγματικότητα με τα πειράματα του Ιωάννη Σακά, είναι η κατασκευή των ηλιακών κατόπτρων, με τα οποία συγκεντρώνοντας και εστιάζοντας τις ηλιακές ακτίνες κατέκαιε τα πλοία των Ρωμαίων που πολιορκούσαν τις Συρακούσες, εξ ου και η ονομασία τους «εμπρηστικά κάτοπτρα».