Από την Κυριακή Τσατσαλή, μαθήτρια του Β2

Όλοι σε μικρή ηλικία μαθαίνουν για τους δεινόσαυρους ή για προϊστορικά ζώα. Κάποια στιγμή και συγκεκριμένα το καλοκαίρι του 2017,ο αδερφός μου που είναι φοιτητής του τμήματος Γεωλογίας του ΑΠΘ με ιδιαίτερο ενθουσιασμό μας ανακοίνωσε ότι βρέθηκαν απολιθωμένες χελώνες κατά μήκος της ακτογραμμής στον Μακρύγιαλο Πιερίας. Το γεγονός αυτό μου προκάλεσε το ενδιαφέρον και για να ενημερωθούμε περισσότερο γι’αυτές  τις χελώνες πήρα συνέντευξη από την κ. Ευαγγελία Τσουκαλά, Γεωλόγο-Βιολόγο, καθηγήτρια του τμήματος Γεωλογίας ΑΠΘ.

   Ερώτηση: Τι είναι η Παλαιοντολογία και τι απολίθωμα;

  Απάντηση: Παλαιοντολογία είναι η επιστήμη που ασχολείται με τα παλαιά όντα, δηλαδή με τα ζώα και τα φυτά του παρελθόντος. Αποδείξεις και μάρτυρες αυτών είναι τα απολιθώματα. Όταν πεθάνει ένας ζωντανός οργανισμός, αφού καλυφθεί από πολλά στρώματα αργίλου (χώμα), καταστρέφονται όλα τα μαλακά και αργότερα τα σκληρά μέρη και αντικαθίσταται κάθε μόριο οργανικής ύλης από ανόργανη σε κατάλληλες συνθήκες θερμοκρασίας και υγρασίας. Η διαδικασία αυτή ονομάζεται απολίθωση και το αποτέλεσμά της απολίθωμα. Έτσι το ον από τη βιόσφαιρα περνάει στη λιθόσφαιρα.

    Ερώτηση: Πώς καταλάβατε τι είναι τα ευρήματα και σε τι κατάσταση βρίσκονται;

    Απάντηση: Πληροφορίες είχαμε από ντόπιους κατοίκους οι οποίοι μας ενημέρωσαν ότι βρήκαν κάτι ασυνήθιστο στην παραλία του Μακρυγιάλου. Έτσι πήγα με την ομάδα μου για να εξερευνήσουμε την περιοχή. Κατά την έρευνά της βρήκαμε 6 απολιθωμένες χελώνες. Μετά την ανακάλυψή τους κάποιες από τις χελώνες μεταφέρθηκαν στο εργαστήριο του τμήματος Γεωλογίας ΑΠΘ για τον καθαρισμό και την συντήρησή τους.

    Ερώτηση: Τι μέγεθος, τι ηλικία και τι είδος είναι;

    Απάντηση: Πρόκειται για χερσαίες ηπειρωτικές χελώνες, οι οποίες ξεπερνούσαν το 1 μέτρο σε μήκος και τα άκρα τους ήταν καλυμμένα από οστεόδερμα για προστασία. Πιθανότατα τα ζώα αυτά έσκαβαν λαγούμια στο έδαφος όπως οι σημερινές γιγαντιαίες χελώνες της Β. και Κ. Αφρικής. Όλα τα διαθέσιμα στρωματογραφικά δεδομένα μας επιτρέπουν να προσδιορίσουμε τη γεωλογική ηλικία των δειγμάτων στα 2,5-5 εκατομμύρια χρόνια πριν, μια εποχή που οι γεωλόγοι ονομάζουν Πλειόκαινο. Οι χελώνες αυτές ανήκουν στο είδος Titanochelon bacharidisi και είναι αντιπρόσωποι του κλάδου με μεγάλη εξάπλωση στην Ευρώπη τα τελευταία 20 εκατομμύρια χρόνια περίπου.

 

    Ερώτηση: Σε τι στάδιο βρίσκονται τώρα οι εργασίες;

    Απάντηση: Αφού ολοκληρωθεί το στάδιο της μελέτης και της δημοσίευσης, στόχος μας είναι οι χελώνες να αναδειχθούν για να μπορέσει ο κόσμος να τις γνωρίσει. Παρόλα αυτά η κατάσταση της ελληνικής οικονομίας δεν επιτρέπει την ανάδειξη πολλών παλαιοντολογικών ευρημάτων.

 

Σύντομο βιογραφικό

 Η Dr Ευαγγελία Τσουκαλά, γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη τον Δεκέμβριο 1955. Έχει δύο πτυχία Βιολογίας και Γεωλογίας και διδάσκει Παλαιοντολογία στο ΑΠΘ. Διδάσκει από το 1991 αρχικά σαν λέκτορας, στη συνέχεια ως βοηθός καθηγητή και από το 2016 ως καθηγήτρια στο τμήμα Γεωλογίας. Αντικείμενο μελέτης της είναι τα προβοσκιδωτά και έχει πραγματοποιήσει πολλές ανασκαφές σε όλο τον ελλαδικό χώρο με σημαντικότερη αυτή της Μηλιάς των Γρεβενών. Έχει συμβάλει στην ανάδειξη της Παλαιοντολογίας ως σημαντικού κλάδου στην Ελλάδα, ενώ παράλληλα έχει βοηθήσει σημαντικά στη δημιουργία μουσείων φυσικής ιστορίας.

    Ευχαριστώ θερμά την καθηγήτρια του τμήματος Γεωλογίας του ΑΠΘ για την πληρέστατη ενημέρωση για τα παλαιοντολογικά ευρήματα στον Μακρύγιαλο. Ευχής έργον θα ήταν οι χελώνες αυτές να μην μείνουν σε κουτιά κλεισμένα, αλλά να αναδειχθούν σε κάποιο μουσείο στον τόπο όπου ανακαλύφθηκαν.