Από τις μαθήτριες της Γ” τάξης, Κατερίνα Κοτρόζου και Ιωάννα Μπεΐνογλου

Εσείς πού θα περάσετε τις γιορτές των Χριστουγέννων; Σας ετοιμάσαμε ένα αφιέρωμα με τους καλύτερους χριστουγεννιάτικους προορισμούς εντός Ελλάδας! Καλά ταξίδια και καλές γιορτές!

ΠΗΛΙΟ

Χριστούγεννα στο βουνό των Κενταύρων σημαίνει αφράτο χιόνι, άφθονοι μεζέδες και κρασί δίπλα σε αναμμένα τζάκια, πέτρινες κρήνες, πολυτελείς ξενώνες και παραδοσιακά καλντερίμια. Πώς να διαλέξει κανείς ποιο χωριό του Πηλίου να επισκεφθεί; Η Πορταριά κι η Μακρινίτσα είναι ίσως τα πιο ανεπτυγμένα τουριστικά χωριά της περιοχής. Θαυμάστε την πηλιορείτικη αρχιτεκτονική, δοκιμάστε τοπικές λιχουδιές κι απολαύστε τη θέα προς το Βόλο και τον Παγασητικό κόλπο, που απλώνεται μπροστά σας.

ΖΑΓΟΡΟΧΩΡΙΑ

Αλλάξτε παραστάσεις και ξεφύγετε εντελώς από την καθημερινότητα της πόλης με μια εκδρομή στα Ζαγοροχώρια! Επιλέξτε ένα από τα 48 παραδοσιακά χωριά για τη διαμονή σας και νοικιάστε ένα αυτοκίνητο για να ανακαλύψετε και τα υπόλοιπα με την άνεσή σας! Το φυσικό τοπίο στο Ζαγόρι της Πίνδου είναι μοναδικό και οι εικόνες που θα αντικρίσετε εκεί θα σας κάνουν να ξεχάσετε ό,τι σας απασχολεί και θα σας βοηθήσουν να γεμίσετε τις μπαταρίες σας για τον νέο χρόνο! Η ονομασία «Ζαγόρι» είναι σλαβικής προέλευσης και σημαίνει «πέρα από τα βουνά». Απολαύστε τις ομορφιές της φύσης, περπατήστε στο βουνό κι αναπνεύστε καθαρό αέρα, διασχίστε πέτρινα γεφύρια και χορτάστε με παραδοσιακές ηπειρώτικες πίτες!

ΜΕΤΣΟΒΟ

«Φωλιασμένο» στα 1.150 μέτρα υψόμετρο, το Μέτσοβο αποτελεί έναν από τους πιο δημοφιλείς χειμερινούς προορισμούς στην Ελλάδα. Η βουνίσια γοητεία του Μετσόβου με τα παραδοσιακά, πέτρινα σπίτια, τα πλακόστρωτα δρομάκια και τις πλατείες με φόντο ασπρισμένες βουνοπλαγιές και έλατα «ντυμένα» στα λευκά είναι ένας μόνο από τους λόγους για να το επιλέξετε για τα Χριστούγεννα. Μην παραλείψετε μια επίσκεψη στο Λαογραφικό Μουσείο Μετσόβου (Αρχοντικό Τοσίτσα), την Πινακοθήκη Ε. Αβέρωφ και το Μουσείο Τσανάκα. Οι λάτρεις των χειμερινών σπορ μπορούν να φορτώσουν τα πέδιλα του σκι και τα snowboard στο αυτοκίνητό τους και να ξεκινήσουν από νωρίς για τα κοντινά χιονοδρομικά κέντρα (Πολιτσιές ή Προφήτης Ηλίας, Καρακόλι και Ζυγός-Ανήλιο).

ΚΑΡΠΕΝΗΣΙ

Αποδράστε από την καθημερινότητα και μπείτε στο κλίμα των Χριστουγέννων με μια εκδρομή στο Καρπενήσι. Γευτείτε παραδοσιακά εδέσματα, όπως λουκάνικο Ευρυτανίας, φέτα, κατίκι και μέλι από τα ελατοδάση της περιοχής και δοκιμάστε «μούρο», ένα είδος τσίπουρου φτιαγμένο από απόσταγμα μαύρων μούρων. Το Καρπενήσι είναι δημοφιλής χειμερινός προορισμός. Την περίοδο των Χριστουγέννων τα ξενοδοχεία στο Καρπενήσι υποδέχονται επισκέπτες απ’ όλη την Ελλάδα. Η Αθήνα βρίσκεται 280 χιλιόμετρα μακριά. Το χιονοδρομικό κέντρο Βελουχίου βρίσκεται μόλις 10 χλμ μακριά από το Καρπενήσι και προσελκύει τους φίλους του σκι και του snowboard, χάρη στις σύγχρονες εγκαταστάσεις του.

ΠΑΛΑΙΟΣ ΑΓΙΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ – ΚΑΪΜΑΚΤΣΑΛΑΝ

Ονειρεύεστε χιονισμένα τοπία, ασπρισμένες βουνοπλαγιές, αναμμένα τζάκια, λουκάνικα στα κάρβουνα και παραδοσιακούς, πέτρινους ξενώνες για τις γιορτές των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς; Αν απαντήσατε ομόφωνα ναι, ο Παλιός Άγιος Αθανάσιος είναι η πρώτη μας πρόταση για ολιγοήμερες διακοπές φέτος τις γιορτές! Ο διατηρητέος οικισμός βρίσκεται σε ένα οροπέδιο σε υψόμετρο 1.180-1.240 μέτρων στις πλαγιές του όρους Βόρα και περιβάλλεται από δάση οξιάς. Πάνω από το χωριό δεσπόζει η «Πιπερίτσα», όπως ονομάζεται η κορυφή του βουνού, ενώ σε απόσταση 10 χιλιομέτρων βρίσκεται το χιονοδρομικό κέντρο Καϊμακτσαλάν. Το χωριό χτίστηκε στα τέλη του 16ου αιώνα, όμως από τα μέσα της δεκαετίας του 1950 οι κάτοικοι άρχισαν να αναζητούν πιο «φιλικές» καιρικές συνθήκες και δημιούργησαν ένα νέο χωριό, τον Νέο Άγιο Αθανάσιο, μερικά χιλιόμετρα πιο κάτω. Σήμερα, θεωρείται ως ένας από τους καλύτερους χειμερινούς (και όχι μόνο) προορισμούς της Βόρειας Ελλάδας.

Από τις Μαρία Παλαιολόγου, Δήμητρα Παυλίδου και Νικολέτα Φούφι, μαθήτριες της Β” τάξης

Το Δωδεκαήμερο

Τα Χριστούγεννα είναι μια γιορτή οικογενειακή, χαράς και αγάπης. Όμως τα νέα σύγχρονα Χριστούγεννα δεν γιορτάζονται όπως τα παλαιότερα χρόνια με τα περίεργα και εντυπωσιακά έθιμα του λαού. Θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε τα σημερινά Χριστούγεννα ως πιο κοντινά στην πεζή πραγματικότητα.

Πιστεύω πως όλοι θα θυμόμαστε τα παραμύθια που μας αφηγούνταν οι παππούδες μας για να κοιμηθούμε, καθώς ήταν πιο ενδιαφέροντα από αυτά που συνηθίζαμε να ακούμε. Λοιπόν, μια ιστορία που με τάραζε κάθε χρόνο ήταν το έθιμο των καλικαντζάρων, όπως έλεγε ο παππούς ή αλλιώς το Δωδεκαήμερο. Κάθε χρονιά, σαν έρχεται η παραμονή, βγαίνουν από την τρύπα τους και κάνουν αταξίες. Μπαίνουν στα σπίτια των ανθρώπων και τα κάνουν άνω – κάτω. Όλο τον υπόλοιπο χρόνο ζούνε κάτω από τον κόσμο μας και προσπαθούν να κόψουν το δέντρο που κρατάει την γη, μα δεν τα καταφέρνουν ποτέ. Γιατί κάθε φορά που επιστρέφουν από το δωδεκαήμερο στον κόσμο τους, το δέντρο μένει ακέραιο και ξεκινούν από την αρχή το πριόνισμα ξανά και ξανά. Ο παππούς έλεγε πως κάθε βράδυ μπαίναν στο σπίτι μας όμως άμα ήμασταν καλά παιδιά δεν θα είχαμε να φοβόμαστε τίποτα. Διότι οι καλικάντζαροι πάνε μόνο στους κακούς ανθρώπους. Οι κακοί άνθρωποι πάντα απεχθάνονταν του καλικάντζαρους γιατί τους θύμιζαν την συμπεριφορά τους, συμπλήρωνε ο παππούς. Το παραμύθι τελειώνει πάντα την ημέρα των Φώτων. Τότε που ο παπάς αγιάζει το σπίτι. Η ημέρα των Θεοφανίων είναι η τελευταία μέρα των καλικαντζάρων πάνω στη γη.

Πάντοτε τα παραμύθια έχουν ένα ηθικό δίδαγμα. Το δίδαγμα αυτού είναι ότι, τα Χριστούγεννα πρέπει να παρατήσουμε τις έχθρες και ιδιοτροπίες μας και να αφοσιωθούμε σε σημαντικότερα πράγματα όπως η αλληλοβοήθεια, η αρμονική συνύπαρξη, η καλοσύνη και το φιλότιμο. Μπορεί οι συνήθειες του τώρα και του τότε να είναι αταίριαστες, όμως το Χριστουγεννιάτικο πνεύμα πρέπει να ριζώσει στις καρδιές όλων!

Το έθιμο της γουρουνοχαράς

Η γιαγιά μου μεγάλωσε σε ένα μικρό χωρίο της Λάρισας. Αυτό που θυμάται έντονα από την παιδική της ηλικία, στην περίοδο των Χριστουγέννων είναι η γουρουνοχαρά.

Σε κάθε σπίτι υπήρχαν γουρούνια που τα έτρεφαν όλη την χρονιά για να τα σφάξουν τα Χριστούγεννα. Αυτό γινόταν τη δεύτερη μέρα τα Χριστούγεννα και ήταν μία ξεχωριστή γιορτή για κάθε σπίτι.

 Από νωρίς το πρωί η οικογένεια και οι συγγενείς μαζεύονταν στο σπίτι και ο καθένας αναλάμβανε από μία δουλειά. Οι άντρες το σφάξιμο και το τεμάχισμα του γουρουνιού και οι γυναίκες το πλύσιμο και το μαγείρεμα του κρέατος. Οι ψησταριές ανάβανε, η μουσική έπαιζε και η μυρωδιά του ψητού σου τρυπούσε τα ρουθούνια!! Έτσι το γλέντι ξεκινούσε και το κρασί έρεε άφθονο!!

Με το κρέας του γουρουνιού έφτιαχναν επίσης σπιτικά λουκάνικα και τσιγαρίδες. Αυτές ήταν λεπτά κομμάτια κρέατος που τα τσιγάριζαν και τα βουτούσαν μέσα στην λίγδα που παίρναν από το γουρούνι. Αυτή πάγωνε και έτσι τα διατηρούσαν για πολύ καιρό.

Παρόλο που εκείνες τις μέρες είχε πάντα κρύο και χιόνι οι οικογένειες τηρούσαν το έθιμο της γουρουνοχαράς και περνούσαν καλά αυτές τις ημέρες. Έβρισκαν τρόπους να μετατρέπουν μια υποχρέωση (διατήρηση κρέατος για την οικογένεια) σε ευκαιρία για γιορτή.

Έθιμα από την Αλβανία

Πρόσφατα ρώτησα τον παππού μου μερικά χριστουγεννιάτικα και πρωτοχρονιάτικα έθιμα που γινόντουσαν  στα παιδικά του χρόνια. Το πρώτο τους έθιμο, σχεδόν παρόμοιο με το δικό μας, ήταν ο στολισμός του χριστουγεννιάτικου δέντρου. Το έλατο ήταν αληθινό και στολισμένο από φρούτα της εποχής όπως πορτοκάλια, μανταρίνια κ.ά. όπως επίσης και βαμβάκι (αναπαράσταση του χιονιού), αφού δεν υπήρχε η οικονομική άνεση για να αγοράσουν στολίδια. Το δέντρο στολιζόταν από τα μικρότερα μέλη της  οικογένειας που ταυτόχρονα τραγουδούσαν διάφορα χριστουγεννιάτικα τραγούδια. Ο στολισμός του χώρου ήταν εξίσου ξεχωριστός με πολύχρωμα βαμμένα  χαρτόνια, κομμένα σε σχέδια  ζώων  και χιονονιφάδων.

Την  Πρωτοχρονιά, αντί για βασιλόπιτα έκοβαν τον μπακλαβά το βράδυ της παραμονής, ώστε να ήταν γλυκιά η χρονιά που θα ερχόταν. Έφτιαχναν επίσης διάφορες πάστες και για φαγητό έψηναν κρέας  στη σχάρα (κυρίως χοιρινό). Τέλος ένα ακόμη έθιμο είναι η ανταλλαγή δώρων πριν τον ερχομό του νέου έτους. Αυτό γινόταν επειδή υπήρχε μια παλιά ιστορία που έλεγε ότι αν δώσεις το δώρο σου σε κάποιον, τότε η νέα χρόνια δε θα σου στερήσει πολύτιμα αγαθά  από τη ζωή σου.

Της Νικολέτας Φούφι, μαθήτριας του Α2

Το Πάσχα, η μεγάλη αυτή γιορτή της Χριστιανοσύνης, γιορτάζεται με ξεχωριστό τρόπο σε κάθε γωνιά της χώρας και ιδιαίτερα σε ορισμένες περιοχές αναβιώνουν ήθη κι έθιμα που δίνουν ένα ιδιαίτερο «χρώμα» στην εορταστική αυτή περίοδο. Το «κάψιμο του Ιούδα», οι Αλογοδρομίες, οι Αυγομαχίες, η αναπαράσταση της Αποκαθήλωσης του Εσταυρωμένου και η Ανάσταση σε νεκροταφεία είναι ορισμένες μόνο από τις παραδόσεις που συνεχίζονται σε πόλεις και χωριά.

Πάσχα στην Κεντρική Μακεδονία

ΧΑΛΚΙΔΙΚΗ: Στην παραλία της Συκιάς, στη Χαλκιδική, διοργανώνονται την τρίτη ημέρα του Πάσχα Αλογοδρομίες στο δημοτικό κάμπινγκ «μύλοι». Οι Αλογοδρομίες είναι ένα έθιμο που έχει βαθιά τις ρίζες του στο χρόνο και αναβιώνει με επιτυχία τα τελευταία χρόνια.

ΠΕΛΛΑ: Στην Πέλλα, στο χωριό Μαργαρίτα, τη δεύτερη μέρα του Πάσχα, πραγματοποιείται το τοπικό έθιμο «Σπάσιμο των Αυγών» και προσφέρονται στους επισκέπτες τοπικά παραδοσιακά εδέσματα.

ΝΕΑ ΜΕΣΗΜΒΡΙΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ: Στη Νέα Μεσημβρία Θεσσαλονίκης, τη Μεγάλη Παρασκευή, οι δύο Επιτάφιοι των ενοριών, μετά την περιφορά τους στους δρόμους, συναντώνται λίγο μετά τις 9 το βράδυ στα νεκροταφεία. Εκεί, οι κάτοικοι ανάβουν κεριά στα αγαπημένα τους πρόσωπα που έχουν φύγει από τη ζωή και «η νύχτα γίνεται μέρα» από το φως των κεριών.

Έθιμα σε Ανατολική και Δυτική Μακεδονία

ΝΕΑ ΠΕΡΑΜΟΣ: Το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής, στη Νέα Πέραμο, κατά την περιφορά του επιταφίου, οι κάτοικοι σε κάθε γειτονιά αναβιώνουν ένα πολύ παλιό έθιμο: καίνε από ένα ομοίωμα του Ιούδα τη στιγμή που η πομπή του επιταφίου περνάει από τους δρόμους.

ΚΟΖΑΝΗ: Οι κάτοικοι της Κοζάνης κάνουν Ανάσταση στο νεκροταφείο του Αγίου Γεωργίου. Συγκεντρώνονται γύρω από το μνήμα του νεκρού τους και με αναμμένη τη λαμπάδα περιμένουν το «Χριστός Ανέστη», ενώ δεν ξεχνούν να αφήσουν ένα κόκκινο αυγό στο μνήμα για να «χορτάσει» το χαμένο μέλος της οικογένειας.

ΚΑΒΑΛΑ: Την τρίτη μέρα του Πάσχα, στην τοπική κοινότητα Ελευθερών Καβάλας αναβιώνουν τα παραδοσιακά «Μαζίδια». Οι πιστοί μεταφέρουν εν πομπή τα εικονίσματα από τη βυζαντινή εκκλησία του Αγίου Ταξιάρχη, στα «Μαζίδια» όπου βρίσκεται το γραφικό εξωκλήσι των Αγίων Ραφήλ, Ειρήνης και Νικολάου. Στη συνέχεια, στην πλατεία του παλιού παραδοσιακού οικισμού στήνεται ένα μεγάλο γλέντι.

Η Λαμπρή στη Θεσσαλία

Γύρω στις τρεις τα χαράματα, όλος ο κόσμος έτρεχε στην εκκλησία. Με το «δεύτε λάβετε φως» του παπά στην Ωραία Πύλη, έτρεχαν οι άνδρες για να πάρουν πρώτοι το φως, κάτι που θεωρούσαν καλό για την οικογένειά τους, καθώς θα είχαν πάντα την ευλογία του Αναστάντος Χριστού. Έκαιγαν δε με το ίδιο φως την ουρά των ζώων, για να μη τα πιάνει οίστρος.

Kυκλάδες

ΙΟΣ: Την Κυριακή του Πάσχα, ο Δήμος Ιητών διοργανώνει γλέντι με αρνιά και κρασί, όπου όλοι – ντόπιοι κι επισκέπτες – είναι καλοδεχούμενοι, ενώ τη δεύτερη ημέρα ο Πολιτιστικός Σύλλογος Ίου (Η Φοινίκη) αναβιώνει το παραδοσιακό έθιμο της Κούνιας. Νεαρά κορίτσια του νησιού, ντυμένα με παραδοσιακές στολές, στήνουν κούνιες στο κέντρο της Χώρας και τα παλικάρια τις κουνούν, ενώ οι κοπέλες τραγουδούν παραδοσιακά τραγούδια αγάπης.

ΦΟΛΕΓΑΝΔΡΟΣ: Στη Φολέγανδρο, το Μεγάλο Σάββατο όλα τα σπίτια του νησιού είναι ανοιχτά για να δεχτούν την ευλογία της Παναγίας, της οποίας η περιφορά διαρκεί τρεις ημέρες. Την Κυριακή του Πάσχα, η εικόνα μεταφέρεται στη Χώρα και τα στενά του Κάστρου, με ομοβροντίες βεγγαλικών. Τη δεύτερη ημέρα του Πάσχα, η εικόνα ευλογεί και τα σκάφη που βρίσκονται στο λιμάνι και αργά το βράδυ επιστρέφει στο μοναστήρι της Παναγίας, όπου παραμένει μέχρι το επόμενο Πάσχα.

Πάσχα στην Πελοπόννησο

ΤΣΑΚΩΝΙΑ: Μοναδικός είναι ο εορτασμός του Πάσχα στην Τσακωνιά, με το φαντασμαγορικό έθιμο να εκτοξεύονται, με το αναστάσιμο φως, εκατοντάδες πολύχρωμα αερόστατα από τον Τυρό και το Λεωνίδιο και να ταξιδεύουν πάνω από το Μυρτώο πέλαγος, φτάνοντας, όταν ο καιρός το επιτρέπει, ως την Ύδρα και τις Σπέτσες .

ΤΥΡΟΣ: Στον Τυρό, τη Μεγάλη Παρασκευή, η περιφορά των δύο επιτάφιων γίνεται στην παραλία, με τη συνοδεία των ψαροκάικων. Την Ανάσταση, σε όλες τις ενορίες του χωριού οι Τσάκωνες μπουρλοτιέρηδες φωτίζουν τον αναστάσιμο ουρανό με εκατοντάδες πυροτεχνήματα και αερόστατα.

Του Νίκου Καρατζά, μαθητή του Α1

Ο Όλυμπος είναι το ψηλότερο βουνό της Ελλάδας και σύμφωνα με τη μυθολογία ήταν η κατοικία των δώδεκα θεών της αρχαιότητας. Βρίσκεται στα όρια της Μακεδονίας με τη Θεσσαλία. Στους πρόποδές του βρίσκεται το χωριό Λιτόχωρο, όπου καταλήγει και το φαράγγι του Ενιπέα. Έχει οργανωμένα καταφύγια και πολλές ορειβατικές διαδρομές. Κάθε χρόνο χιλιάδες φυσιολάτρες επισκέπτονται τον Όλυμπο από όλα τα μέρη του κόσμου για να θαυμάσουν τη γοητεία της φύσης και να χαρούν την περιήγηση στις κορυφές του. Από το 1938 ανακηρύχτηκε Εθνικός Δρυμός της Ελλάδας για να τον προστατεύσουν. Σκοπός της κήρυξης ήταν η διατήρηση της χλωρίδας και της πανίδας του φυσικού τοπίου. Το 1981 η UNESCO ανακήρυξε τον Όλυμπο Διατηρητέο Οικοσύστημα της Παγκόσμιας Βιόσφαιρας. Έχει καταχωρηθεί στον κατάλογο του Ευρωπαϊκού Δικτύου Natura 2000 ως ζώνη ειδικής προστασίας. Χαρακτηριστικό του είναι οι βαθιές χαράδρες και οι ομαλές κορυφές του, αρκετές από τις οποίες έχουν υψόμετρο πάνω από 2000 μέτρα. Η ψηλότερη κορυφή του είναι ο Μύτικας, στα 2918 μέτρα. Δύο πολύ γνωστές χαράδρες είναι του Ενιπέα μήκους 14 χλμ. και του Σπαρμού μήκους 13 χλμ., οι οποίες ενώνονται στη θέση «Μπάρα» και κόβουν το βουνό σε δυο τμήματα.

Η ιστορία στάθηκε πολυτάραχη στον Όλυμπο διότι στα χρόνια της Τουρκοκρατίας υπήρξε κρησφύγετο και ορμητήριο Κλεφτών και Αρματολών. Μεγάλα ονόματα που έδρασαν εκεί ήταν ο Νικοτσαράς και ο Γιωργάκης Ολύμπιος. Στις αρχές του 20^ου  αιώνα έδρασε ο διαβόητος Γιαγκούλας. Στη γερμανική κατοχή έδρασε στον Όλυμπο η Εθνική Αντίσταση. Στην περιοχή του Ολύμπου υπάρχουν και χριστιανικά μνημεία όπως το ξωκλήσι του Προφήτη Ηλία που βρίσκεται στην ομώνυμη κορυφή στα 2803 μέτρα που κτίστηκε από τον Όσιο Διονύσιο εν Ολύμπω.

Ο Όλυμπος είναι ένα από τα πιο ωραία βουνά της Ελλάδας και πρέπει να το επισκεφτούμε όλοι μας. Εμείς είμαστε από τους τυχερούς διότι καθημερινά από τα παράθυρα του σχολειού μας αντικρίζουμε το επιβλητικό αυτό βουνό.

Από τους Σταύρο Πολυχρονιάδη και Αστέριο Τσολακάκη, μαθητές του Α2

Η Αποκριά στη χώρα μας γιορτάζεται με πλήθος εθίμων και εκδηλώσεων που διοργανώνονται σε όλες τις γωνιές της πατρίδας μας. Παρακάτω θα σας παρουσιάσουμε τα πιο χαρακτηριστικά έθιμα της Αποκριάς που μαγνητίζουν το ενδιαφέρον και προσελκύουν πολλούς επισκέπτες.

ΤΟ ΓΑΪΤΑΝΑΚΙ

Από τα πιο γνωστά πανελλαδικά έθιμα, που διατηρούνται αυτούσια ως τις μέρες μας, είναι το γαϊτανάκι. Το γαϊτανάκι είναι ένας χορός που δένει απόλυτα με το χρώμα και το κέφι της απόκριας.

Δεκατρία άτομα χρειάζονται γι’ αυτόν το χορό. Ο ένας κρατά ένα μεγάλο στύλο στο κέντρο, από την κορυφή του οποίου κρέμονται 12 μακριές κορδέλες, διαφορετικού χρώματος η καθεμιά. Οι κορδέλες αυτές λέγονται γαϊτάνια και δίνουν το όνομά τους στο έθιμο. Οι υπόλοιποι δώδεκα χορευτές κρατούν από ένα γαϊτάνι και χορεύουν σε ζευγάρια. Καθώς κινούνται γύρω από το στύλο, κάθε χορευτής εναλλάσσεται με το ταίρι του κι έτσι πλέκουν τις κορδέλες πάνω του δημιουργώντας χρωματιστούς συνδυασμούς. Όταν πια οι κορδέλες τυλιχτούν στο στύλο και οι χορευτές χορεύουν όλο και πιο κοντά σε αυτόν, τότε ο χορός τελειώνει και το στολισμένο γαϊτανάκι μένει να θυμίζει το αποκριάτικο πνεύμα.

ΤΟ ΚΑΨΙΜΟ ΤΟΥ ΤΖΑΡΟΥ (ΞΑΝΘΗ)

Το έθιμο αυτό το έφεραν οι πρόσφυγες από το Σαμακώβ της Ανατολικής Θράκης και αναβιώνει κάθε χρόνο από τους κατοίκους του συνοικισμού, ο οποίος βρίσκεται στη γέφυρα του ποταμού Κόσυνθου. Ο Τζάρος ή Τζάρους, σύμφωνα με την τοπική παράδοση, ήταν ένα κατασκευασμένο ανθρώπινο ομοίωμα τοποθετημένο πάνω σε ένα σωρό από πουρνάρια.

Την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς καιγόταν σε κέντρο αλάνας, πλατείας ή σε υψώματα για να μην έχουν το καλοκαίρι ψύλλους. Η ονομασία «Τζάρος» προήλθε από τον ιδιόρρυθμο ήχο που δημιουργούσε η καύση του θάμνου «τζ,τζ,τζ…». Μετά την ολοκλήρωση του εθίμου, ακολουθεί ένα φαντασμαγορικό θέαμα με πυροτεχνήματα.

Ο ΦΑΝΟΣ ΤΗΣ ΚΟΖΑΝΗΣ 

Η κοζανίτικη Αποκριά είναι το πιο γνήσιο, λαϊκό και αυθεντικό έθιμο της πόλης. Ένα ζωντανό έθιμο που στηρίζεται στην αυθόρμητη συμμετοχή των κατοίκων, αναβιώνοντας μια παράδοση, οι ρίζες της οποίας χάνονται στα βάθη του χρόνου. Γλέντι και ξεφάντωμα με φαγητό, κρασί, χορό, τραγούδι και αθυροστομία χωρίς όρια είναι τα χαρακτηριστικά των εκδηλώσεων.

«Οι Φανοί» είναι μεγάλες φωτιές που ανάβουν στις διάφορες γειτονιές της Κοζάνης και οι ντόπιοι τραγουδούν αποκριάτικα τραγούδια (στο τοπικό ιδίωμα), που σατιρίζουν καταστάσεις και πρόσωπα. Κατά τη διάρκεια της Αποκριάς, κάθε μέρα μια γειτονιά ανάβει τον δικό της «Φανό», ενώ το βράδυ της Κυριακής (της Μεγάλης Αποκριάς) ανάβουν όλοι οι «Φανοί» σ’ όλες τις γειτονιές και η πόλη ζει ένα ξέφρενο παραδοσιακό γλέντι ως το πρωί.

 ΟΙ ΤΖΑΜΑΛΕΣ ΤΩΝ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ

Την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς στα Γιάννενα γιορτάζονται οι «Τζαμάλες». Οι Τζαμάλες είναι μεγάλες φωτιές, όπου οι μεταμφιεσμένοι χορεύουν σε διπλές και τριπλές σειρές γύρω τους. Οι εκδηλώσεις του Καρναβαλιού κορυφώνονται στην κεντρική πλατεία των Ιωαννίνων, όπου στήνεται και το περίφημο γαϊτανάκι.

ΤΣΙΚΝΟΠΕΜΠΤΗ

Στον τόπο μας, στον Κορινό Πιερίας, δεν υπάρχει κάποιο ξεχωριστό έθιμο κατά τον εορτασμό της Αποκριάς. Αξιοσημείωτες είναι οι εκδηλώσεις που διοργανώνονται την ημέρα της Τσικνοπέμπτης.

Η Τσικνοπέμπτη είναι μια γιορτή χαράς και προετοιμασίας  των Χριστιανών Ορθόδοξων για τη Σαρακοστή καθώς το Πάσχα πλησιάζει.

Η λέξη Τσικνοπέμπτη προέρχεται από τις λέξεις «τσίκνα» (μυρωδιά του καμένου ψημένου κρέατος) και «Πέμπτη» που απέχει 11 μέρες από την Καθαρά Δευτέρα.

Εκείνη τη μέρα στον Κορινό όλα τα σχολεία, τα μαγαζιά και τα σπίτια ψήνουνε κρέατα και το γλεντάνε ντυμένοι καρναβάλια. Στο σχολείο μας κάθε χρόνο ο Σύλλογος Γονέων και Κηδεμόνων αναλαμβάνει το ψήσιμο των κρεατικών! Στην αυλή του σχολείου στήνεται μια μεγάλη ψησταριά και όλοι μαζί μαθητές, εκπαιδευτικοί και γονείς διασκεδάζουμε ενόψει της Αποκριάς μέσα σ’ ένα κλίμα χαράς, κεφιού και αισιοδοξίας!

ΠΗΓΗ: https://www.tralala.gr/ellhnikh-paradosh-hthh-kai-ethima-ths-apokrias/

Από την Κυριακή Τσατσαλή, μαθήτρια του Β2

Όλοι σε μικρή ηλικία μαθαίνουν για τους δεινόσαυρους ή για προϊστορικά ζώα. Κάποια στιγμή και συγκεκριμένα το καλοκαίρι του 2017,ο αδερφός μου που είναι φοιτητής του τμήματος Γεωλογίας του ΑΠΘ με ιδιαίτερο ενθουσιασμό μας ανακοίνωσε ότι βρέθηκαν απολιθωμένες χελώνες κατά μήκος της ακτογραμμής στον Μακρύγιαλο Πιερίας. Το γεγονός αυτό μου προκάλεσε το ενδιαφέρον και για να ενημερωθούμε περισσότερο γι’αυτές  τις χελώνες πήρα συνέντευξη από την κ. Ευαγγελία Τσουκαλά, Γεωλόγο-Βιολόγο, καθηγήτρια του τμήματος Γεωλογίας ΑΠΘ.

   Ερώτηση: Τι είναι η Παλαιοντολογία και τι απολίθωμα;

  Απάντηση: Παλαιοντολογία είναι η επιστήμη που ασχολείται με τα παλαιά όντα, δηλαδή με τα ζώα και τα φυτά του παρελθόντος. Αποδείξεις και μάρτυρες αυτών είναι τα απολιθώματα. Όταν πεθάνει ένας ζωντανός οργανισμός, αφού καλυφθεί από πολλά στρώματα αργίλου (χώμα), καταστρέφονται όλα τα μαλακά και αργότερα τα σκληρά μέρη και αντικαθίσταται κάθε μόριο οργανικής ύλης από ανόργανη σε κατάλληλες συνθήκες θερμοκρασίας και υγρασίας. Η διαδικασία αυτή ονομάζεται απολίθωση και το αποτέλεσμά της απολίθωμα. Έτσι το ον από τη βιόσφαιρα περνάει στη λιθόσφαιρα.

    Ερώτηση: Πώς καταλάβατε τι είναι τα ευρήματα και σε τι κατάσταση βρίσκονται;

    Απάντηση: Πληροφορίες είχαμε από ντόπιους κατοίκους οι οποίοι μας ενημέρωσαν ότι βρήκαν κάτι ασυνήθιστο στην παραλία του Μακρυγιάλου. Έτσι πήγα με την ομάδα μου για να εξερευνήσουμε την περιοχή. Κατά την έρευνά της βρήκαμε 6 απολιθωμένες χελώνες. Μετά την ανακάλυψή τους κάποιες από τις χελώνες μεταφέρθηκαν στο εργαστήριο του τμήματος Γεωλογίας ΑΠΘ για τον καθαρισμό και την συντήρησή τους.

    Ερώτηση: Τι μέγεθος, τι ηλικία και τι είδος είναι;

    Απάντηση: Πρόκειται για χερσαίες ηπειρωτικές χελώνες, οι οποίες ξεπερνούσαν το 1 μέτρο σε μήκος και τα άκρα τους ήταν καλυμμένα από οστεόδερμα για προστασία. Πιθανότατα τα ζώα αυτά έσκαβαν λαγούμια στο έδαφος όπως οι σημερινές γιγαντιαίες χελώνες της Β. και Κ. Αφρικής. Όλα τα διαθέσιμα στρωματογραφικά δεδομένα μας επιτρέπουν να προσδιορίσουμε τη γεωλογική ηλικία των δειγμάτων στα 2,5-5 εκατομμύρια χρόνια πριν, μια εποχή που οι γεωλόγοι ονομάζουν Πλειόκαινο. Οι χελώνες αυτές ανήκουν στο είδος Titanochelon bacharidisi και είναι αντιπρόσωποι του κλάδου με μεγάλη εξάπλωση στην Ευρώπη τα τελευταία 20 εκατομμύρια χρόνια περίπου.

    Ερώτηση: Σε τι στάδιο βρίσκονται τώρα οι εργασίες;

    Απάντηση: Αφού ολοκληρωθεί το στάδιο της μελέτης και της δημοσίευσης, στόχος μας είναι οι χελώνες να αναδειχθούν για να μπορέσει ο κόσμος να τις γνωρίσει. Παρόλα αυτά η κατάσταση της ελληνικής οικονομίας δεν επιτρέπει την ανάδειξη πολλών παλαιοντολογικών ευρημάτων.

Σύντομο βιογραφικό

 Η Dr Ευαγγελία Τσουκαλά, γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη τον Δεκέμβριο 1955. Έχει δύο πτυχία Βιολογίας και Γεωλογίας και διδάσκει Παλαιοντολογία στο ΑΠΘ. Διδάσκει από το 1991 αρχικά σαν λέκτορας, στη συνέχεια ως βοηθός καθηγητή και από το 2016 ως καθηγήτρια στο τμήμα Γεωλογίας. Αντικείμενο μελέτης της είναι τα προβοσκιδωτά και έχει πραγματοποιήσει πολλές ανασκαφές σε όλο τον ελλαδικό χώρο με σημαντικότερη αυτή της Μηλιάς των Γρεβενών. Έχει συμβάλει στην ανάδειξη της Παλαιοντολογίας ως σημαντικού κλάδου στην Ελλάδα, ενώ παράλληλα έχει βοηθήσει σημαντικά στη δημιουργία μουσείων φυσικής ιστορίας.

    Ευχαριστώ θερμά την καθηγήτρια του τμήματος Γεωλογίας του ΑΠΘ για την πληρέστατη ενημέρωση για τα παλαιοντολογικά ευρήματα στον Μακρύγιαλο. Ευχής έργον θα ήταν οι χελώνες αυτές να μην μείνουν σε κουτιά κλεισμένα, αλλά να αναδειχθούν σε κάποιο μουσείο στον τόπο όπου ανακαλύφθηκαν.       

Από τις Αβραμίδου Παρθένα και Λαβαντσιώτη Ελένη, μαθήτριες του Β1

Ο φετινός χειμώνας ήταν εξαιρετικά κρύος και βαρύς. Έτσι με ευγνωμοσύνη βλέπουμε τις πρώτες μέρες της Άνοιξης σαν ευκαιρία για απόδραση. Ένα μέρος που αγαπούν ιδιαίτερα οι κάτοικοι του Κορινού και των γύρω περιοχών για την κυριακάτικη θεία λειτουργία είναι το μοναστηράκι του Αγίου Γεωργίου.

Σε απόσταση μόλις 10 χιλιομέτρων από την Κατερίνη και 1 χιλιομέτρου από τον Κορινό βρίσκεται η Ιερά Μονή Αγίου Γεωργίου, γυναικείο Ησυχαστήριο.

Η Ι. Μονή είναι από τις αρχαιότερες της Μητροπολιτικής περιφερείας. Χτίστηκε στα μέσα του 16ου αιώνα και είχε στενή σχέση με την ιερά μονή Αγίου Διονυσίου του εν Ολύμπω. Πρόσφερε μεγάλη συμπαράσταση στους πρόσφυγες του 1922 της Μ. Ασίας, στα δύσκολα χρόνια της Γερμανοβουλγαρικής κατοχής και στους κατοίκους της περιοχής του Κορινού εξυπηρετώντας τους στις ποικίλες οικονομικές και πνευματικές τους ανάγκες.

Τα κτίσματα που υπάρχουν στον περίβολο της Μονής είναι το καθολικό με τα δύο παρεκκλήσια: του Αγίου Νεκταρίου και του Αγίου Φανουρίου, το Δεσποτικό με το Ηγουμενείο, το Αρχονταρίκι και ο ξενώνας.

Κάθε Κυριακή και μεγάλη γιορτή τελείται η Θεία Λειτουργία.

Οι περίοικοι θεωρούν πως  η μονή με τα κοντινά χωράφια αποτελούσε το σιτοβολώνα της μονής Αγίου Διονυσίου του εν Ολύμπω. Σήμερα παρόλο που το μοναστήρι διαθέτει ελάχιστη έκταση, ο χώρος είναι γεμάτος  δέντρα και φυτά και μοιάζει με επίγειο παράδεισο.

Η ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΤΟΥ ΚΑΘΟΛΙΚΟΥ

Η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου είναι μία μονόχωρη και μονόκλιτη βασιλική. Διαθέτει εξωνάρθηκα για τα κεριά και νάρθηκα ακριβώς κάτω από τον γυναικωνίτη.   Η στέγασή του  γίνεται με αβαθή καμάρα που συγκρατείται από πέντε ξύλινα δοκάρια. Στο βόρειο και νότιο τοίχο υπάρχουν 5 παράθυρα ορθογώνιας διατομής.  Η αψίδα του ιερού και οι δύο μικρότερες του διακονικού και της πρόθεσης βρίσκονται εκτός του ορθογωνίου κλίτους. Το ιερό φωτίζεται από δύο μεγάλα παράθυρα, που βρίσκονται αρκετά ψηλά στον ανατολικό τοίχο, από ένα σταυροειδή φεγγίτη στην κεντρική αψίδα και από δύο μικρότερα στην κόγχη της πρόθεσης και του διακονικού.

Το 1965 με την προσθήκη κτιρίων, παρεκκλησίων και κωδωνοστασίου  διαφοροποιείται η αρχική αρχιτεκτονική όψη του ναού.

ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΙΚΟΣ ΔΙΑΚΟΣΜΟΣ

Η εικονογράφηση του ναού έγινε σε διαφορετικές περιόδους από ντόπιους αγιογράφους. Οι φορητές εικόνες που βρίσκονται διάσπαρτες στο ναό και στο τέμπλο είναι χαρακτηριστικές των τάσεων που ακολουθήθηκαν κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας στο Λιτόχωρο όπως φαίνεται και από αρκετές επιγραφές σε ακριβώς χρονολογημένες εικόνες.

Το τέμπλο είναι ξύλινο και φέρει λιτό φυτικό ξυλόγλυπτο διάκοσμο και επίστεψη με ζωγραφική αναπαράσταση του Εσταυρωμένου και  τα «λυπηρά» που απεικονίζουν τη Παναγία και τον Ιωάννη. Σε δύο ζώνες έχουμε εικόνες του δωδεκαόρτου και των θαυμάτων που συμπληρώνονται από άλλες φορητές εικόνες αγίων.

Στην επάνω σειρά υπάρχουν13 φορητές εικόνες που χρονολογούνται ανάμεσα στο 1867-1870.  Ανάμεσά τους απεικονίζονται:

1. Οι Άγιοι Θεόδωροι
2. Οι Άγιοι Ανάργυροι
3. Ο Άγιος Μόδεστος
4. Ο Άγιος Ιωάννης ο ελεήμων
5. Η Αγία Αικατερίνη

Στην κάτω σειρά  υπάρχουν 16 εικόνες που χρονολογούνται ανάμεσα στο 1868 και 1870. Ανάμεσά τους  απεικονίζονται :

1. Η Βαϊοφόρος
2. Το γενέθλιο της Θεοτόκου
3. Η Βάπτιση του Χριστού
4. Ο Χριστός ιώμενος τον τυφλό
5. Η Υπαπαντή
6. Ο Άγιος Γεώργιος και ο Άγιος Δημήτριος

Μέσα σε λεπτό γείσο αναπτύσσεται άμπελος ζωγραφισμένη και ενδιάμεσα μετάλλια που εικονίζουν  το Χριστό και τους Αποστόλους.

 Οι δεσποτικές εικόνες :

1. Οι Άγιοι Πέτρος και Παύλος εικονίζονται να κρατούν την εκκλησία και  κλειστά βιβλία, για να δηλωθεί το συγγραφικό τους έργο.
2. Ολόσωμος Άγιος Γεώργιος, έργο του Ιωάννου εκ Λιτοχώρου με χρονολογία  1866. Ο Άγιος εικονίζεται ως νέος ρωμαίος στρατιωτικός με θώρακα, κοντό χιτώνα, περικνημίδες και χλαμύδα. Στο αριστερό του χέρι κρατά σταυρό, που δεικνύει το μαρτύριο και στο δεξί κλωνάρι δάφνης, που δεικνύει τον θρίαμβο της πίστης. Τον Άγιο πλαισιώνουν 16  σκηνές από το βίο, τα θαύματα και το μαρτύριό του.
3. Η Παναγία βρεφοκρατούσα του 1869
4. Χριστός ευλογών και αυτό έργο του 1869.
5. Ο Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος με φτερά  και σταυρό που τον περιτρέχει ταινία με επιγραφή.
6. Ο Άγιος Δημήτριος παριστάνεται ως έφιππος ρωμαίος στρατιωτικός. Φαίνεται να κατατροπώνει τον Λιαίο. Αξίζει να επισημανθεί η παρουσία του Αγίου Διονυσίου του εν Ολύμπω σε μικρότερη κλίμακα να κάθεται στο άλογο,  πίσω από το μεγαλομάρτυρα.

Τα θωράκια του  τέμπλου εικονίζουν ζωγραφισμένα εξαπτέρυγα και είναι 6. Όπως φαίνεται από μια μικρή απόπειρα καθαρισμού, το τέμπλο έφερε γραπτή διακόσμηση.

Στον βόρειο τοίχο του ναού βρίσκεται περίτεχνο προσκυνητάρι με τη θαυματουργή εικόνα του Αγίου Γεωργίου του 1863. Διακρίνεται ο Άγιος  σε λευκό άλογο να σκοτώνει το δράκοντα. Επίσης πίσω από τον Άγιο στο άλογο κάθεται ένα νεαρό αγόρι. Η σκηνή προέρχεται από αφήγηση σχετικού θαύματος, κατά το οποίο ένα παιδί που αιχμαλωτίστηκε από τους Βουλγάρους, επέστρεψε στους γονείς του με τη βοήθεια του Αγίου. Την κεντρική σκηνή την πλαισιώνουν  16  σκηνές από το βίο του Αγίου.

Υπάρχουν και άλλες φορητές  εικόνες στο ναό, που παριστάνουν τον Άγιο ως δρακοκτόνο. Το προσφιλές αυτό θέμα συνδυάζεται και με τις ελπίδες του έθνους μας κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας, που βλέπει τον Αϊ Γιώργη ως των «αιχμαλώτων ελευθερωτή» και προετοιμάζεται πνευματικά  για τη στιγμή της εθνεγερσίας.

ΤΟ ΠΑΝΗΓΥΡΙ – ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ – ΘΑΥΜΑΤΑ

Στη γιορτή του Αγίου Γεωργίου 23 Απριλίου,  συρρέουν προσκυνητές απ’ όλο το νομό, πραγματοποιείται μεγάλο πανηγύρι και γίνεται η περιφορά της θαυματουργού εικόνας και των Τιμίων Λειψάνων του Αγίου Γεωργίου.

Υπήρχε η συνήθεια την παραμονή της γιορτής του Αγίου μετά τον εσπερινό, οι προσκυνητές να περνούν τη νύχτα τους στην εκκλησία και συνήθιζαν να τοποθετούν ένα δοχείο νερό στην αυλή για να ξεδιψάσει το άλογο του αγίου. Γέροντες του χωριού αφηγούνται πως το βράδυ, πριν από την εορτή του Αγίου, άκουγαν τα πέταλα του αλόγου να κτυπούν στις πλάκες της αυλής.

Όταν η γιορτή του Αγίου έπεφτε τη δεύτερη μέρα του Πάσχα η λειτουργία γινόταν στο μοναστήρι. Μετά το πέρας της Θείας Λειτουργίας οι προσκυνητές σκορπιζόταν στο δάσος που περιέβαλε το μοναστήρι και γλεντούσαν κάτω από τις φτελιές και τις βελανιδιές. Οι κτηνοτρόφοι της περιοχής έσφαζαν τον «αγιωργίτη», εκλεκτό ζώο ως αφιέρωμα για τον εορτασμό. Μετά από την απαλλοτρίωση της περιουσίας του μοναστηριού, την κοπή του δάσους για να γίνει καλλιεργήσιμη γη και τον περιορισμό του μοναστηριού σε λίγη έκταση, η ζωντάνια του πανηγυριού περιορίστηκε.

Τέλος αναφέρονται θαυματουργικές ιάσεις σε ψυχικά ασθενείς, σε κάποια παράλυτη γυναίκα, σε τυφλό παιδί.  Ο Άγιος Γεώργιος ως «ασθενούντων ιατρός» προστάτευε τους πιστούς.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ – ΔΙΚΤΥΟΓΡΑΦΙΑ

• Αθανάσιου Νικολαίδη, Κορινός, Χθες και σήμερα, Κορινός 2009
• Πρωτοπρεσβύτερου Θωμά Αχ. Τσουλιά, Το ιστορικό μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου Κορινού Πιερίας, Κατερίνη 2008
• Η μονή Αγίου Γεωργίου Κορινού, συμμετοχή του Γυμνασίου Κορινού στο 3^ο μαθητικό συνέδριο τοπικής ιστορίας, Νοέμβριος 2014
• http://www.imkitrous.gr/monastiria.aspx
• http://imado.gr/monastery/