Από τις Νένα Αβραμίδου και Φρόσω Δουρουκλάκη, μαθήτριες του Γ1

Με την συντακτική ομάδα της εφημερίδας του σχολείου μας πραγματοποιήσαμε μία εκδρομή στην πόλη των Ιωαννίνων.

 Ένας από τους προορισμούς μας, λοιπόν, ήταν και το κάστρο των Ιωαννίνων. Αυτή η επίσκεψη  ήταν σαν μια βουτιά στο παρελθόν. Σου ανοίγεται ένας νέος κόσμος. Ταξιδεύεις πίσω το χρόνο, μόλις περάσεις τη μεγάλη καστρόπορτα και  ένα βήμα σου μονάχα αρκεί, για να νιώσεις τη διαφορά. Τα γραφικά στενά δρομάκια και τα μικρά λευκά σπίτια ήταν αρκετά για να μας ενθουσιάσουν.

Το Κάστρο αποτελείται από τέσσερα τμήματα: τον εξωτερικό περίβολο, τη Β.Δ. ακρόπολη με το Ασλάν Τζαμί, την Ν.Α. ακρόπολη με το Ιτς Καλέ και την Καστροπολιτεία, την παλαιά πόλη των Ιωαννίνων. Η έκταση μέσα στα τείχη του είναι 200 στρέμματα περίπου, έχει περίμετρο 2.000 μέτρων και πλάτος 10 μ.

Το Κάστρο των Ιωαννίνων είναι κτισμένο στο νοτιοανατολικό άκρο της πόλης και στη μικρή βραχώδη χερσόνησο που εισχωρεί στη λίμνη Παμβώτιδα. Χτίστηκε το 528 μ.Χ. με βάση το σχέδιο του αυτοκράτορα Ιουστινιανού για την οχύρωση σημαντικών πόλεων της βυζαντινής αυτοκρατορίας.

            Την εποχή του Αλή Πασά αποτελούσε το μεγαλύτερο διοικητικό κέντρο ολόκληρης της Ελλάδας. Μέσα στο κάστρο αναπτύχθηκαν τα ελληνικά γράμματα, εκεί έζησε ο Αλή Πασάς το μεγάλο του έρωτα με την κυρά Βασιλική, εκεί σπούδασαν την τέχνη του πολέμου οι μεγάλοι οπλαρχηγοί, εκεί βρήκαν το θάνατο χριστιανοί , όπως ο Άγιος Νεομάρτυρας Γεώργιος ο εξ Ιωαννίνων, ο  Άγιος Δημήτριος ο εκ Σαμαρίνης.

 Η σημερινή του μορφή χρονολογείται στην ύστερη οθωμανική περίοδο, ωστόσο, έχουν ενσωματωθεί τμήματα προγενέστερων οχυρώσεων, της αρχαίας και βυζαντινής περιόδου. Ενδείξεις και ευρήματα για την ύπαρξη του τειχισμένου οικισμού, υπάρχουν ήδη από την όψιμη κλασική και ελληνιστική περίοδο.

Χωρίς, ευτυχώς, να χαθούμε στους δρόμους με τα αναπαλαιωμένα σπίτια, φτάσαμε εγκαίρως στον πρώτο μας προορισμό, στο Βυζαντινό Μουσείο. Πρόκειται για κτίριο της δεκαετίας του ’50, που φιλοξενεί ευρήματα, κειμήλια και εικόνες από την Παλαιοχριστιανική περίοδο έως και τον 19^ο αιώνα, τα οποία προέρχονται από πολλές θέσεις, ναούς και μοναστήρια της Ηπείρου. Κτίστηκε από τον ελληνικό στρατό στη θέση του Σεραγιού, (παλάτι του Αλή πασά) ως βασιλικό περίπτερο. Ανάμεσα στα σημαντικότερα εκθέματα συγκαταλέγονται οι δύο πήλινες ανάγλυφες εικόνες από τον βυζαντινό ναό του Αγίου Βασιλείου στην Άρτα, οι νομισματικοί «θησαυροί» μεσαιωνικών χρόνων που βρέθηκαν σε διάφορες θέσεις της Ηπείρου, τα μαρμάρινα κιονόκρανα από τον ερειπωμένο ναό στη Γλυκή της Θεσπρωτίας, καθώς και αρκετές μεταβυζαντινές εικόνες. Στόχος του Μουσείου είναι η συγκέντρωση, προστασία, μελέτη και προβολή έργων τέχνης και αντικειμένων από τον 4ο έως τον 19ο αιώνα. Ακόμη, σκοπεύει να αναδείξει την τέχνη της αγιογραφίας και να αποτελέσει πόλο έλξης με τη διοργάνωση θεατρικών εκδηλώσεων, εκθέσεων, διαλέξεων, εκπαιδευτικών προγραμμάτων. Έτσι, δημιουργεί τα δεδομένα για να έρθει το κοινό κοντά με την ιστορία του τόπου του.

            Έπειτα, προχωρήσαμε στο διπλανό κτήριο, στο Φετιχιέ Τζαμί. Σύμφωνα με την παράδοση χτίστηκε στη θέση βυζαντινού ναού τον 17^ο αιώνα  και υπήρξε μέρος του συγκροτήματος του Σεραγιού του Αλή πασά. Μετά την ολοκλήρωση των αναστηλωτικών εργασιών και τη συντήρηση των τοιχογραφιών του θόλου, λειτουργεί ως ένας ακόμη εκθεσιακός χώρος. Η έκθεση περιορίζεται στο χώρο της μικρής στοάς δεξιά και αριστερά της εισόδου και έχει ως θέμα της τα Ιωάννινα κατά την Ύστερη Οθωμανική περίοδο. Εκτίθενται επίσης γκραβούρες, κείμενα και πληροφοριακό υλικό σχετικά με τον διαβόητο Αλή πασά, τις ημέρες και τα έργα του στην Ήπειρο.

Έξω απ’ το κτήριο θαυμάσαμε τον τάφο του Αλή Πασά ο οποίος καλύπτεται από εντυπωσιακό κιγκλίδωμα. Κάτω από αυτό διακρίνονται δύο τάφοι, από τους οποίους ο ένας ανήκει στον Αλή πασά μετά τη δολοφονία του στο Νησί της Παμβώτιδας.

Τέλος, επισκεφτήκαμε το Μουσείο Αργυροτεχνίας, το οποίο εγκαινιάστηκε τον Σεπτέμβριο του 2016. Στις εντυπωσιακές υπόστυλες αίθουσες του προμαχώνα εκτυλίσσεται η ιστορία της αργυροχοΐας στην Ήπειρο, εκπλαγήκαμε από την τοπική τέχνη, της οποίας οι ρίζες φτάνουν έως και τη Βυζαντινή εποχή. Σπουδαίοι μάστορες του ασημιού έχουν αφήσει δείγματα της δουλειάς τους σε αριστουργήματα, πολλά από τα οποία φυλάσσονται στα σκευοφυλάκια μονών και ναών της Ηπείρου αλλά και μεγάλων μοναστικών κέντρων, όπως το Άγιο Όρος, η μονή του Σινά κ.ά. Επιπλέον, εκεί μπορεί κανείς να παρατηρήσει τις διάφορες τεχνικές που χρησιμοποιήθηκαν στην αργυροχοΐα κατά την προβιομηχανική περίοδο, όπως είναι η συρματερή τεχνική (τεχνική «filigree»).

 Κάνοντας ένα βήμα από το παρελθόν στο παρόν είχαμε την ευκαιρία να μυηθούμε στη διαδικασία σχεδιασμού και κατασκευής κοσμήματος από δύο αξιόλογους δημιουργούς: τον σχεδιαστή Δημοσθένη Παπαδόπουλο και τον κατασκευαστή Αλέξη Κήττα. Ήταν μια μοναδική ζωντανή εμπειρία από τη γέννηση της ιδέας των κοσμημάτων μέχρι την υλοποίησή τους.

Η επίσκεψή μας στην ακρόπολη Ιτς Καλέ του κάστρου των Ιωαννίνων έμοιαζε με βόλτα σε ένα παραμύθι με το κάστρο, το σαράι, τον πασά, τα κοσμήματα, τις όμορφες κοπέλες, τα παλικάρια και τις μνήμες…. Έτσι τα Γιάννενα από τα αρχαία, στα βυζαντινά χρόνια, στην τουρκοκρατία και πάλι στην σύγχρονη εποχή μπλέχτηκαν στις αναμνήσεις μιας όμορφης σχολικής εκδρομής γεμάτης με μουσική, γεύσεις, εικόνες.

Πηγές – Δικτυογραφία

http://www.faidon.com.gr/filigree.php

http://www.syllogosipirotonkozanis.gr/book/export/html/3723

https://www.about-ioannina.gr/Ioannina_gr/the_castel.htm

http://odysseus.culture.gr/h/1/gh151.jsp?obj_id=16601