Από τη Σοφία Κοπεσίδη, μαθήτρια του Γ1

Ο όρος ρατσισμός στην κυριολεκτική του χρήση σημαίνει το μίσος ή τον φόβο για άτομα που ανήκουν σε φυλές διαφορετικές από τη δική μας. Ο όρος ρατσισμός χρησιμοποιείται για τις αντιλήψεις και τις συμπεριφορές προς άτομα διαφορετικά από εμάς, δηλαδή η εχθρική και υποτιμητική στάση απέναντι τους.

Αίτια του ρατσισμού μπορεί να είναι το φύλο, η εθνική καταγωγή, η κοινωνική θέση, η οικονομική κατάσταση, η έλλειψη παιδείας ακόμη και η κατάσταση της υγείας. Κοινωνικές ομάδες που υφίστανται ρατσισμό είναι οι γυναίκες, τα παιδιά, τα άτομα με ειδικές ανάγκες, οι μαύροι, οι παχύσαρκοι, οι αλλόθρησκοι, οι ναρκομανείς κ.ά.

Ο σύγχρονος ρατσισμός, όμως, δεν περιορίζεται μόνο στις φυλετικές διακρίσεις. Έτσι, εκτός από το φυλετικό ρατσισμό υπάρχει:

• Ο κοινωνικός ρατσισμός, δηλαδή η εχθρική συμπεριφορά απέναντι σε ορισμένες κοινωνικές ομάδες, όπως είναι οι μετανάστες, τα άτομα με ειδικές ανάγκες, οι πρώην φυλακισμένοι, οι φορείς τους AIDS, οι ομοφυλόφιλοι, οι ναρκομανείς, και άλλες κοινωνικές ομάδες.
• Ο εθνικός ρατσισμός, δηλαδή η αντίληψη ότι ένα έθνος είναι ανώτερο από τα άλλα.
• Ο θρησκευτικός ρατσισμός, δηλαδή η αντίληψη ότι μία θρησκεία είναι η μόνη αληθινή και πρέπει να επικρατήσει έναντι των υπολοίπων.

Συνέπειες του ρατσισμού: Ο ρατσισμός έχει πολλές αρνητικές συνέπειες στην ζωή των ανθρώπων, στην κοινωνία, στην ψυχολογία, στην ηθική κατάπτωση αλλά και στις πνευματικές αξίες.

Αρχικά, η πρώτη συνέπεια του ρατσισμού είναι η κοινωνική. Έτσι, αυξάνονται τα ήδη υπάρχοντα προβλήματα τα οποία αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι καθημερινά με αποτέλεσμα να μην γίνονται αποδεκτοί στο κοινωνικό σύνολο. Τα συναισθήματα που έχουν είναι ότι μειώνονται σαν προσωπικότητες,  οπότε δεν αποδέχονται τον ίδιο τους τον εαυτό.

Η δεύτερη συνέπεια του ρατσισμού είναι τα ψυχολογικά προβλήματα. Αυτά  συνδέονται άμεσα με τις κοινωνικές συνέπειες διότι η ψυχολογία επηρεάζεται  σε μεγάλο βαθμό από το κοινωνικό σύνολο και έχει ως επίπτωση το άτομο να νιώθει την αβεβαιότητα, την ανασφάλεια και την απαισιοδοξία. Επίσης, τα άτομα που δέχονται τον ψυχολογικό ρατσισμό φανερώνουν μια επιθετική έκφραση (βία)  και το πιο ακραίο είναι η εγκληματική συμπεριφορά που αποκτούν.

Η τρίτη συνέπεια είναι  η  κοινωνική  κατάπτωση που συνδέεται και με την ψυχολογία αλλά και με την κοινωνία, καθώς οι αρχές, οι αξίες και τα ιδανικά σχετικοποιούνται και προβάλλεται το ατομικό συμφέρον, η εκμετάλλευση του συνανθρώπου και η εξόντωση του αντιπάλου. Όλα αυτά έχουν ως αποτέλεσμα να αλλοιώνεται ο χαρακτήρας των ανθρώπων,  αλλά και να χάνεται η πραγματική επαφή μεταξύ των μελών του ίδιου κοινωνικού συνόλου, γιατί με αυτόν τον τρόπο δεν πλησιάζουν, δε γνωρίζουν πραγματικά ο ένας τον άλλον, δεν συμπάσχουν και, εν τέλει, καταστρέφεται η κοινωνική συνοχή.

 

Η σημαντικότερη συνέπεια του ρατσισμού είναι αναμφισβήτητα η περιθωριοποίηση και ο κοινωνικός αποκλεισμός των ατόμων-ομάδων αυτών. Τα άτομα αυτά δεν έχουν την ψυχική δύναμη να αντιμετωπίσουν την κατακραυγή της κοινωνίας και συγχρόνως δεν βρίσκουν κάποιο στήριγμα μέσω του οποίου θα ανακτήσουν την ψυχική τους υγεία. Πιστεύουν εξαιτίας της αδικίας και των διακρίσεων που υφίστανται πως είναι κατώτεροι από τα υπόλοιπα μέλη της κοινωνίας. Έτσι στερούνται ακόμη και τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματά τους.

        

Για να λυθεί το ζήτημα του ρατσισμού πρέπει κάθε οικογένεια να μην περνάει  προκαταλήψεις στα νεαρά της μέλη και ο κάθε πολίτης να διαθέτει κοινωνική συνείδηση. Θα πρέπει η πολιτική ηγεσία να μην ενθαρρύνει ρατσιστικές εκδηλώσεις και να τιμωρεί παραδειγματικά  όσους είναι ρατσιστές.  Επιπλέον  η παιδεία πρέπει να βοήθα τα παιδιά να αντιλαμβάνονται τις ιδιαιτερότητες και να  γίνει κατανοητό ότι οι πολιτισμοί αλληλοσυμπληρώνονται και δεν υπάρχουν χάσματα ανάμεσα τους. Τέλος, οι διεθνείς οργανισμοί από τη μεριά τους μπορούν να επιβάλλουν τιμωρίες, οικονομικές ή διπλωματικές, σε όσους καταπατούν και δε σέβονται τα ανθρώπινα δικαιώματα.