Του Χρήστου Μπίνου, μαθητή του Γ1

Το τσουνάμι είναι θαλάσσιο φαινόμενο, που  δημιουργείται κατά την απότομη μετατόπιση μεγάλων ποσοτήτων νερού, σε ένα υδάτινο σχηματισμό, όπως ένας ωκεανός, μια θάλασσα, μια λίμνη ή ένα φιόρδ.

Το τσουνάμι εκδηλώνεται ως κύματα, τα οποία στα βαθιά νερά των ωκεανών (μέσο βάθος 4.500 μέτρα) οδεύουν με μέση ταχύτητα 210
μέτρων/δευτερόλεπτο ή 756 χιλιομέτρων/ώρα. Διαδίδονται με μέτωπα κυμάτων, που μπορούν να πλησιάσουν σε πλάτος ακόμα και τη γήινη περίμετρο και οδεύουν με σύνηθες μήκος κύματος της τάξης των 50-400 χιλιομέτρων και ύψος που κυμαίνεται, συνήθως, από μερικά εκατοστά έως 1 μέτρο (με 2 μέτρα το πολύ, όταν βρίσκονται κοντύτερα στην εστία δημιουργίας τους).

Φτάνοντας τα κύματα αυτά σε ρηχά νερά χάνουν την ταχύτητά τους, έως και 20 φορές, αρχικά στο μπροστινό τους μέτωπο, αυτό που φτάνει πρώτο στα ρηχά, και έτσι το μήκος τους μικραίνει, καθώς το πίσω μέρος του κύματος ταξιδεύει ακόμη, με σχετικά μεγαλύτερη ταχύτητα. Φτάνοντας στις ακτές το κύμα συμπιέζεται και κερδίζει σε ύψος, που  είναι και ο λόγος για τον οποίο γίνεται καταστρεπτικό, αφού το ύψος του διατηρείται και καθώς εισβάλλει στην ενδοχώρα.

Η αρχική απότομη μετατόπιση του νερού, που προκαλεί τη γένεση ενός τσουνάμι, μπορεί να είναι αποτέλεσμα σεισμού, κυρίως υποθαλάσσιου, που προκαλεί κατακόρυφη ανάταξη του βυθού, παραθαλάσσιας κατάρρευσης βουνοπλαγιάς ή ηφαιστείου, υποθαλάσσιας ηφαιστειακής έκρηξης ή κατολίσθησης, καθώς και πτώσης ικανού μεγέθους ουράνιου σώματος στη θάλασσα. Ενώ σε βαθιά νερά το τσουνάμι, λόγω των χαρακτηριστικών του
εκεί, δεν θεωρείται σοβαρός κίνδυνος για τις πλέουσες κατασκευές, φτάνοντας στις ακτές έχει ιδιαίτερα καταστρεπτικές συνέπειες.

ΠΡΟΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΠΙΒΙΩΣΗΣ

Πριν χτυπήσει ένα ισχυρό τσουνάμι, η στάθμη της θάλασσας χαμηλώνει και το νερό αποτραβιέται από την ακτή, δίνοντας την εντύπωση ότι «όλη η θάλασσα έφυγε προς τα πίσω». Αυτό είναι ένα πολύτιμο σημάδι, για όσους βρίσκονται σε περιοχή που πρόκειται να χτυπηθεί από τσουνάμι και δεν διαθέτει σύστημα πρόγνωσης ή αν στο συγκεκριμένο σημείο δεν υπάρχει πρόσβαση σε Μ.Μ.Ε.

Αν γίνει κάτι τέτοιο αντιληπτό, τότε όλοι πρέπει αμέσως να αρχίσουν να
τρέχουν προς το εσωτερικό της ξηράς, μακριά από την ακτή, χωρίς να
σταματήσουν ούτε δευτερόλεπτο και να προσπαθήσουν να απομακρυνθούν όσο
μπορούν από τις παράλιες περιοχές, καταφεύγοντας κατά προτίμηση σε
λόφους με υψόμετρα αρκετά πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας.
Εναλλακτικά, αν υπάρχει στην περιοχή κάποιο υψηλό κτίριο, άνω των 15
μέτρων, μπορούν να αναζητήσουν καταφύγιο στον υψηλότερο όροφό του.

Μία επιπλέον καθοριστική οδηγία: Μην περιμένετε να δείτε το κύμα να
έρχεται, για να αρχίσει η διαφυγή! Ο διαθέσιμος χρόνος, από την στιγμή που το νερό αποτραβιέται από την ακτή έως το χτύπημα του τσουνάμι, είναι ελάχιστος, γύρω στα 5 λεπτά. Ειδικά από την εμφάνιση του
τσουνάμι στον ορίζοντα έως το χτύπημα, είναι πλέον εντελώς μηδαμινός και ένας πρακτικός κανόνας λέει ότι «αν το δεις να έρχεται, τότε είναι πλέον αργά για να τρέξεις».

Επίσης, σχεδόν ποτέ δεν έρχεται μόνο ένα κύμα. Όπως προαναφέρθηκε,
δημιουργείται μία ολόκληρη σειρά κυμάτων, με περιοδικότητα άνω της μίας
ώρας και επομένως, σχεδόν πάντα, μετά το πρώτο κύμα ακολουθούν κι
άλλα. Επομένως, δεν πρέπει να δημιουργείται αίσθηση εφησυχασμού, ότι
μετά το πρώτο χτύπημα ο κίνδυνος πέρασε, καθώς μάλιστα ενδέχεται τα
επόμενα κύματα να είναι ακόμα υψηλότερα και καταστρεπτικότερα.
Στατιστικά, έχει βρεθεί ότι συνήθως το υψηλότερο κύμα είναι το τρίτο
στην σειρά, αν και αυτό δεν ισχύει πάντα και δεν θα πρέπει να
λαμβάνεται ως δεσμευτικός κανόνας.

Τα πλοία που βρίσκονται «εν πλω», τα αντιμετωπίζουν εύκολα, στρέφοντας
την πλώρη σε γωνία 35 – 45 μοιρών κι έτσι δεν κλυδωνίζονται, λόγω του
μεγάλου μήκους αυτών των κυμάτων. Αντιθέτως, τη νύχτα είναι πιο
επικίνδυνα, αν δεν γίνουν αντιληπτά από το ραντάρ, στην οθόνη του
οποίου παρουσιάζονται, ως ολοένα προσεγγίζουσα ακτογραμμή. Όσα πλοία
όμως βρίσκονται στο αγκυροβόλιο ή ελλιμενισμένα, θα πρέπει να προβούν σε άμεσο απόπλου, κόβοντας ακόμη και τους κάβους ή εγκαταλείποντας και τις άγκυρες και τούτο, διότι φθάνοντας το τσουνάμι, αυτά ανυψώνονται και οι άγκυρες συνήθως αποσπώνται απ” το βυθό, οπότε και ακολουθούν
έρμαια την ορμή του κύματος, ενώ τα ελλιμενισμένα κινδυνεύουν να καταστραφούν.

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΤΣΟΥΝΑΜΙ

1) Κρακατόα 1883: Το μεγαλύτερο σε μέγεθος τσουνάμι στην ιστορία, σύμφωνα με τα
διαθέσιμα στοιχεία, ήταν αυτό που δημιουργήθηκε από την έκρηξη του
ηφαιστείου Κρακατόα (Ινδονησία), στις 27 Αυγούστου 1883. Το μέγιστο
ύψος των κυμάτων που δημιουργήθηκαν, εκτιμήθηκε στα 30 – 40 μέτρα.

2) Ινδονησία 2004: Ένα από τα πλέον καταστρεπτικά τσουνάμι της σύγχρονης ιστορίας (και αυτό με τον μεγαλύτερο αριθμό ανθρώπινων θυμάτων), εκδηλώθηκε μετά τον
σεισμό της 26ης Δεκεμβρίου 2004 στην Ινδονησία, μεγέθους 9,3 Ρίχτερ
και είχε ως αποτέλεσμα, σχεδόν 250.000 νεκρούς και τεράστιες υλικές
ζημιές.

3) Ιαπωνία 2011: Στις 11 Μαρτίου 2011 σημειώθηκε σεισμός μεγέθους 9,0 Ρίχτερ στην
βορειοανατολική Ιαπωνία, με αποτέλεσμα να διαδοθεί τσουνάμι στον
Ειρηνικό ωκεανό. Στις Ιαπωνικές ακτές το τσουνάμι έφτασε σε ύψος έως
και 10 μέτρα, προκαλώντας χιλιάδες απώλειες σε ανθρώπινες ζωές και
τεράστιες καταστροφές.

Πηγή: wikipedia.org

Του Θωμά Παπατάσου, μαθητή του Β2

Η ανακύκλωση είναι η επανεπεξεργασία ήδη επεξεργασμένων υλικών, ιδιαίτερα απορριμμάτων, σε νέα προϊόντα. Η ανακύκλωση μειώνει την κατανάλωση πρώτων υλών και την χρήση ενέργειας και ως εκ τούτου τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.

Η ανακύκλωση αποτελεί μια βασική έννοια της σύγχρονης διαχείρισης των αποβλήτων. Τα ανακυκλώσιμα υλικά, αποκαλούμενα επίσης «recyclables» ή «recyclates», μπορούν να προέλθουν από πολλές πηγές, συμπεριλαμβανομένων των σπιτιών, των δημόσιων υπηρεσιών και των βιομηχανιών.

Περιλαμβάνουν το γυαλί, το χαρτί, το αλουμίνιο και άλλα μέταλλα όπως ο χαλκός και ο σίδηρος, την άσφαλτο, τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα και τα πλαστικά. Οι ηλεκτρικές και ηλεκτρονικές συσκευές είναι ανακυκλώσιμες όχι μόνον γιατί επιβαρύνουν το περιβάλλον αλλά και γιατί βλάπτουν την υγεία μας.

Τα βιοδιασπάσιμα απόβλητα, όπως τα υπολείμματα τροφίμων ή τα απόβλητα κήπων και καλλιεργειών, είναι επίσης ανακυκλώσιμα με τη βοήθεια μικροοργανισμών μέσω της λιπασματοποίησης  (κομποστοποίησης) ή της αναερόβιας χώνευσης.

Με βάση στοιχεία του 2006 η Ελλάδα κατέχει την τελευταία θέση στην Ευρωπαϊκή Ένωση ως προς την ανακύκλωση.  Ένας λόγος είναι ότι δεν υπάρχουν για τους πολίτες και τις εταιρείες κίνητρα να συμμετέχουν σε προγράμματα ανακύκλωσης.

Ανακύκλωση χαρτιού 

 Ανακυκλώνοντας ένα τόνο χαρτί γλιτώνουμε 17 δέντρα, 6953 γαλόνια νερού, 463 γαλόνια πετρελαίου, 587 κυβικά εκατοστά αέρα, 306 κυβικές γιάρδες γης και 4077 kw ενέργεια.

Ανακύκλωση αλουμινίου

                         Τα περισσότερα κουτιά αλουμινίου που παράγονται σήμερα είναι ανακυκλωμένα. Εδώ και 25 χρόνια έχουν αναπτυχθεί συστήματα που ευνοούν το περιβάλλον αλλά και την βιομηχανία. Αυτά τα οφέλη περιλαμβάνουν την διατήρηση φυσικών και ενεργειακών πηγών αλλά και το έδαφος.

Ανακύκλωση γυαλιού

                             Το γυαλί για ανακύκλωση λαμβάνεται με φορτηγά, αδειάζεται στις αποθήκες, μετά φορτώνεται σε έναν κινούμενο διάδρομο και περνάει κάτω από ένα γιγάντιο μαγνήτη ώστε να αφαιρεθούν τα μεταλλικά στοιχεία. Μετά περνάει από έλεγχο για αφαίρεση ξένων υλικών και στη συνέχεια διαχωρίζεται με βάση το χρώμα

Ηλεκτρονικά Απόβλητα

                     Μολονότι δεν είναι ευρέως γνωστό, τα ηλεκτρονικά απόβλητα περιέχουν πλήθος τοξικών ουσιών. Η πλειονότητα των ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών αποβλήτων μεταφέρεται σήμερα σε χωματερές. Η εναπόθεση σε χωματερές αντικαθίσταται τα τελευταία χρόνια με την υγειονομική ταφή. Τα απόβλητα διαστρώνονται, συμπιέζονται, ώστε να αποκτήσουν τον μικρότερο δυνατό όγκο και καλύπτονταισυστηματικά για κατάλληλο υλικό-ως επί των πλείστον χώμα-, ώστε να προφυλάσσεται το περιβάλλον από την ρύπανση. Οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις από τους μη ελεγχόμενους χώρους υγειονομικής ταφής είναι σοβαρότατες. Στην Ελλάδα, υπάρχουν εν λειτουργία μόνο 31 χώροι υγειονομικής ταφής, ενώ άλλοι βρίσκονται υπό κατασκευή. Τα τελευταία χρόνια καταβάλλεται μεγάλη προσπάθεια να διατεθούν για ανακύκλωση. Με τον χαρακτηρισμό αυτό όμως λογίζονται πολλά διαφορετικά πράγματα, όπως η αποσυναρμολόγηση, ο τεμαχισμός, η καύση, η εξαγωγή κ.ά. 

  Ανακυκλώσιμες Συσκευές

Οι συσκευές που μπορούν να ανακυκλωθούν είναι πολλές. Ενδεικτικά μπορούμε να αναφέρουμε τις παρακάτω:

• Μεγάλες οικιακές συσκευές (ψυγεία, πλυντήρια κλπ.)
• Μικροσυσκευές που διευκολύνουν τη ζωή μας (κλιματιστικά, φωτιστικά είδη, συσκευές τηλεπικοινωνίας κλπ.)
• Προϊόντα εικόνας και ήχου
• Εξοπλισμοί πληροφορικής
• Ηλεκτρικά και ηλεκτρονικά εργαλεία και παιχνίδια
• Ιατροτεχνολογικά προϊόντα,
• Όργανα παρακολούθησης και ελέγχου
• Συσκευές αυτόματης διανομής.

 Σημασία της ανακύκλωσης

• Πρώτα-πρώτα μειώνονται τα σκουπίδια και τα προβλήματα διαχείρισής τους.
• Εξοικονομούνται ενέργεια και φυσικοί πόροι, που παίρνουμε συνεχώς από τη φύση.
• Μειώνεται η ρύπανση της ατμόσφαιρας, του εδάφους και των υπόγειων νερών (σώζεται το περιβάλλον).
• Εξοικονομείται η ενέργεια που χρειάζεται για την κατασκευή όλων αυτών των πραγμάτων.
• Μακροπρόθεσμη πτώση (ή μη αύξηση) των τιμών των προϊόντων καθώς δεν απαιτείται εκ νέου παραγωγή πρώτης ύλης.
• Σώζεται η υγεία και το μέλλον των παιδιών μας.
• Δημιουργούνται νέες θέσεις εργασίας σε τομείς θετικών ενεργειών για την διάσωση του πλανήτη.
• Δημιουργείται ευχάριστη αίσθηση και ικανοποίηση για την συμμετοχή στην βελτίωση του περιβάλλοντος και των συνθηκών ζωής.    

Πιστεύω ότι η ανακύκλωση πρέπει να γίνει τρόπος ζωής για όλους μας. Ως μαθητές θα πρέπει να αναλάβουμε πρωτοβουλίες για την ενημέρωση του κόσμου σχετικά με την αξία της ανακύκλωσης και τη συμβολή της στη σωτηρία του πλανήτη. Στο σχολείο μου εφαρμόζουμε πρόγραμμα ανακύκλωσης για το χαρτί. Ελπίζω πολύ σύντομα να προχωρήσουμε και στην ανακύκλωση άλλων υλικών.

της Άννας Κόλτση, μαθήτριας του Β1

Υπολογίζεται ότι ο συνολικός αριθμός ζώων και φυτών στον πλανήτη μας κυμαίνεται από 2 έως 8 εκατομμύρια. Μέχρι στιγμής έχουν ταξινομηθεί περίπου 1.500.000 είδη. Δυστυχώς, όμως, χιλιάδες από αυτά απειλούνται με εξαφάνιση. Κάποια μπορεί να εξαφανιστούν πριν καν τα ανακαλύψουμε. Εκτιμάται ότι κάθε χρόνο εξαφανίζονται περίπου 30.000 είδη. Απειλούμενο ονομάζεται κάθε είδος ζωντανού οργανισμού το οποίο απειλείται με εξαφάνιση στο μέλλον. Τρεις είναι οι κύριοι λόγοι που οδηγούν τα είδη στην εξαφάνιση. O πρώτος είναι το ανεξέλεγκτο κυνήγι. O δεύτερος είναι η καταστροφή των βιοτόπων τους, δηλαδή της περιοχής όπου ζουν, τρέφονται και μεγαλώνουν. O τρίτος είναι η μόλυνση του περιβάλλοντος και η κλιματική αλλαγή. Η διεθνής οργάνωση που δραστηριοποιείται για την προστασία των απειλούμενων ειδών είναι η Παγκόσμια Ένωση Προστασίας της Φύσης, που ιδρύθηκε το 1948 στο Γκλαντ της Ελβετίας. Αυτή τη στιγμή περίπου 50.000 άνθρωποι παγκοσμίως ασχολούνται με την ταξινόμηση των ειδών, με σκοπό μέχρι το 2040 να έχει καταγραφεί το σύνολο των ειδών του ζωικού και φυτικού βασιλείου. Η Παγκόσμια Ένωση Προστασίας της Φύσης χωρίζει τα απειλούμενα είδη σε τρεις κατηγορίες. Στα είδη που βρίσκονται σε κρίσιμη απειλή, στα είδη που είναι απλώς απειλούμενα  και τα είδη που είναι εκτεθειμένα.

Στην Ελλάδα για την προστασία των απειλούμενων ειδών δραστηριοποιείται η οργάνωση WWF Ελλάδας. Τα τελευταία χρόνια έχουν ενισχυθεί οι προσπάθειες για την προστασία, των απειλούμενων ειδών με δραστηριοποίηση πολλών φορέων. Μεγαλύτερο βάρος έχει δοθεί στην προστασία κάποιων ιδιαίτερα σπάνιων ειδών ζώων, ορισμένα εκ των οποίων συναντώνται μόνο στην Ελλάδα και κινδυνεύουν άμεσα με εξαφάνιση. Μεγαλύτερη απειλή δέχεται η Μεσογειακή φώκια (Monachus monachus). Η συγκεκριμένη φώκια είναι το σπανιότερο είδος φώκιας και ένα από τα έξι περισσότερο απειλούμενα με εξαφάνιση θηλαστικά στον πλανήτη. Το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού της Μεσογειακής φώκιας ζει στην Ελλάδα και συγκεκριμένα στις Σποράδες. Ένα ακόμα θαλάσσιο είδος που κινδυνεύει με εξαφάνιση είναι οι θαλάσσιες χελώνες καρέτα-καρέτα. Οι χελώνες αυτές αναπαράγονται κυρίως στις παραλίες του νότιου Ιονίου, στην περιοχή της Ζακύνθου. Για την προστασία της θαλάσσιας χελώνας δραστηριοποιείται ο Σύλλογος για την προστασία της θαλάσσιας χελώνας «Αρχέλων». Δύο ακόμα είδη που διαβιώνουν στην Ελλάδα και απειλούνται με εξαφάνιση είναι ο Αιγαιόγλαρος και η Οχιά της Μήλου. Τον κίνδυνο εξαφάνισης από την ελληνική φύση αντιμετωπίζουν επίσης η αρκούδα, ο λύκος, η βίδρα, και το αγριόγιδο.  Για την προστασία των ειδών αυτών δραστηριοποιείται η οργάνωση Αρκτούρος που εδρεύει στο Νυμφαίο Φλώρινας.

 Επιστήμονες και χιλιάδες απλοί πολίτες έχουν καταφέρει να πείσουν τις κυβερνήσεις και τις τοπικές κοινωνίες να αρχίσουν να αποδέχονται την ανάγκη της διατήρησης των ειδών πάνω στη γη. Διεθνείς μη κυβερνητικές οργανώσεις είναι: η Παγκόσμια Ένωση για την Προστασίας της Φύσης (IUCN), η WWF (World Wildlife Fund), η Greenpeece. Ελληνικές οργανώσεις: ο Aρκτούρος, η Eταιρία Προστασίας της Φύσης, η Eλληνική Zωολογική Eταιρία, η Eλληνική Oρνιθολογική Eταιρία, η Eταιρία Mελέτης και Προστασίας της Mεσογειακής Φώκιας, ο Σύλλογος για την Προστασία της Θαλάσσιας Xελώνας.