Ο Λευκός Πύργος από τον Γρηγόρη Τζόλη

Η 18η Απριλίου έχει οριστεί από την UNESCO  και το Διεθνές Συμβούλιο Μνημείων και Τοποθεσιών  ως παγκόσμια ημέρα μνημείων και τοποθεσιών προκειμένου να ευαισθητοποιηθούν οι πολίτες στο θέμα της προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς. Ένα από τα μνημεία που ανήκει στην πολιτιστική κληρονομιά της πόλης μας, της Θεσσαλονίκης, είναι ο Λευκός Πύργος. Πρόκειται για ένα μνημείο σύμβολο που χαρακτηρίζει την πόλη και αποτελεί σημαντικό αξιοθέατο.

Ο Λευκός Πύργος στα χρόνια της γερμανικής κατοχής ήταν ζωγραφισμένος για παραλλαγή

Ο Λευκός Πύργος στα χρόνια της γερμανικής κατοχής ήταν ζωγραφισμένος για παραλλαγή

      Ο Λευκός Πύργος  της Θεσσαλονίκης είναι οχυρωματικό έργο οθωμανικής  κατασκευής του 15ου αιώνα και είναι ό,τι έχει σωθεί από την κατεδαφισμένη οθωμανική οχύρωση της πόλης. Χρησιμοποιήθηκε αρχικά ως μέρος των τειχών της και της προστασίας της από τους διάφορους εχθρούς. Στη συνέχεια λειτούργησε ως κατάλυμα φρουράς Γενίτσαρων και ως φυλακή θανατοποινιτών. Μετά την απελευθέρωση της πόλης το 1912 και την ενσωμάτωσή της στο ελληνικό κράτος, ο Πύργος είχε διάφορες χρήσεις. Στη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου πολέμου ένας όροφος χρησιμοποιήθηκε για τη φύλαξη των αρχαιοτήτων  από τις ανασκαφές που έκανε η αρχαιολογική υπηρεσία της Στρατιάς της Ανατολής. Στους χώρους του φιλοξενήθηκαν η αεράμυνα της πόλης, το εργαστήριο μετεωρολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου και συστήματα ναυτοπροσκόπων. Σήμερα ανήκει στην αρμοδιότητα του Υπουργείο Πολιτισμού και λειτουργεί ως μουσείο.

Έχει 6 ορόφους, 34 μέτρα ύψος και 70 μέτρα περίμετρο.  Στην αρχή ονομαζόταν Πύργος του Λέοντος. Από τον 17ο αιώνα και μετά ονομαζόταν ανεπίσημα  (Φρούριο της Καλαμαριάς) και Πύργος των Γενιτσάρων. Μετά την διάλυση του τάγματος των Γενιτσάρων, το 1826, αποκτά το όνομα  (Κανλί Κουλέ), δηλαδή Πύργος του Αίματος, λόγω των σφαγών από τους Γενίτσαρoυς. Το όνομα διατηρείται και μετά το 1826 λόγω της λειτουργίας του ως φυλακή μελλοθανάτων βαρυποινιτών και τόπος βασανιστηρίων.

Κατά την Τουρκοκρατία έγιναν προσθήκες και τροποποιήσεις στα τείχη της πόλης, στα οποία εντάσσεται και ο Λευκός Πύργος, μαζί με το Επταπύργιο και τον Πύργο της Αλύσεως ή Πύργο Τριγωνίου. Παλιότερα επικρατούσε η άποψη πως ήταν έργο των Βενετών αλλά πλέον η σύγχρονη ιστοριογραφία δέχεται το κτίσμα ως οθωμανικό. Γύρω από τον πύργο υπήρχε χαμηλός οκταγωνικός περίβολος (προτείχισμα) με τρεις επίσης οκταγωνικούς πύργους, το οποίο κατεδαφίστηκε στις αρχές του 20ου αι. Ο περίβολος αυτός χρησίμευε κυρίως για να προστατεύει τον Πύργο από τη θάλασσα αλλά θεωρείται πιθανή η χρήση του και για την τοποθέτηση βαρέων πυροβόλων τα οποία θα έλεγχαν την ακτογραμμή και το λιμάνι.

Λευκός Πύργος με προτείχισμα

  Επειδή πολύ συχνά η όψη του Πύργου βαφόταν με αίμα και υπήρχαν πολλά θύματα από Οθωμανούς βασανιστές και εκτελεστές αλλά και εκτελέσεις των φυλακισμένων από τους Γενίτσαρους, εκείνη την περίοδο μέχρι και το τέλος του 19ου αιώνα ο Πύργος είχε ονομαστεί «Πύργος του Αίματος». Όσον αφορά την αλλαγή του ονόματος το 1883, με διαταγή του σουλτάνου Αβδούλ Χαμίτ Β’, ο Πύργος ασπρίζεται και του δίνεται η ονομασία Λευκός (Μπεγιάζ Κουλέ). Αναφέρεται ότι ένας κατάδικος ο  Νάθαν Γκουελεντί, με αντάλλαγμα την ελευθερία του, άσπρισε τον Πύργο. Από τότε έμεινε η σημερινή ονομασία. Ο Πύργος ονομάστηκε Λευκός, γεγονός που συμβόλιζε τον «καθαρισμό»  του από την προηγούμενη χρήση του.

Γρηγόρης  Τζόλης Γ6

Κάντε το πρώτο σχόλιο

Υποβολή απάντησης