Οι μεγαλύτεροι σε ηλικία μαθητές του Τμήματος Ένταξης του σχολείου μας είχαν την τιμή και την χαρά να συνομιλήσουν με τον κ. Σμαραγδο Κρεμύδα, Πρόεδρο του Νομαρχιακού Συλλόγου Ατόμων με Αναπηρία του Νομού Καβάλας. Ο κ. Κρεμύδας είναι άτομο με αναπηρία όρασης και θέλησε να μοιραστεί με τα παιδιά διάφορες πληροφορίες. Ακολουθούν οι ερωταπαντήσεις που έλαβαν χώρα κατά τη διάρκεια της διαδικτυακής συνέντευξης που παραχωρήθηκε.
- Πού γεννηθήκατε; Πού μεγαλώσατε;
Γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Καβάλα και συγκεκριμένα σε μία περιοχή που λέγεται Αγία Βαρβάρα. - Πόσο χρονών είστε;
Είμαι 53 χρονών. - Τι δουλειά κάνετε;
Αυτή τη στιγμή δεν εργάζομαι κάπου. Είμαι συνταξιούχος. Πλέον καθημερινά προσπαθώ μαζί με τους συνεργάτες μου (μέσω του συλλόγου μας) να υποστηρίξουμε άτομα με αναπηρία όρασης, αλλά και άλλης μορφής αναπηρίας σε διάφορα θέματα. Εκπροσωπούμε δύο συλλόγους: την Περιφερειακή Ένωση Τυφλών Ανατολικής Μακεδονίας με έδρα την Καβάλα και τον Νομαρχιακό Σύλλογο Ατόμων με Αναπηρία πάλι στην Καβάλα. Τα γραφεία είναι στο Διοικητήριο, στο ισόγειο. - Έχετε δική σας οικογένεια;
Ναι, είμαι από τους τυχερούς. Είμαι παντρεμένος από το 1990 και έχω δύο παλικάρια, ένα που είναι 28 χρονών και ένα που είναι 24 χρονών και είναι τώρα φαντάρος. Μάλιστα, είμαι και παππούς. - Γεννηθήκατε τυφλός;
Όχι, γεννήθηκα όπως γεννηθήκατε κι εσείς. Στην πορεία της ζωής μου διαπίστωσα πως είχα ελαττωμένη όραση. Αυτό σιγά σιγά επιδεινωνόταν με τον καιρό. Είχα κάποια προβλήματα στο σχολείο, γιατί δεν έβλεπα πολύ καλά στον πίνακα από τις πίσω θέσεις. Έπρεπε να είμαι στα μπροστινά θρανία για να μπορώ να βλέπω αυτά που έγραφε η δασκάλα μου στον πίνακα. Αργότερα προσπάθησα να κάνω κάποια πράγματα με θεραπείες, αλλά η πάθηση που είχα έφτασε σε σημείο να επιδεινωνόταν. Στη συνέχεια λόγω τροχαίου που είχα έφτασα σε σημείο να μην βλέπω εντελώς. Άρα, ξέρω πώς είναι ο κόσμος, πώς είναι ο ήλιος, πώς είναι η θάλασσα, ξέρω πώς είναι τα δέντρα, οι άνθρωποι, πώς είναι το πρόσωπό τους, τα μάτια τους, έχω την εικόνα αυτή στο μυαλό μου, αλλά για να τον καταλάβω καλύτερα πρέπει να πιάνω με τα δάχτυλά μου. - Υπάρχει κάποιο άλλο μέλος της οικογένειάς σας που είναι τυφλό;
Όχι και ελπίζω να μην υπάρξει ποτέ. Παρόλο που η πάθηση μπορεί να ανήκει στις κληρονομικές παθήσεις, ελπίζω και εύχομαι να μη συμβεί σε κανένα μέλος της οικογένειάς μου. Αλλά αυτά τα πράγματα τις περισσότερες φορές, παιδιά, είναι λαχείο. Σου συμβαίνει κάτι χωρίς να το περιμένεις, χωρίς να το υπολογίζεις. Η αναπηρία λέμε είναι κατάσταση, δεν είναι επιλογή. - Αν σας στείλουν μήνυμα στο κινητό ή στον υπολογιστή μπορείτε να το διαβάσετε; Αν ναι, πώς;
Υπάρχουν πλέον συστήματα ηχητικά, τα οποία μπορούμε να τα εγκαταστήσουμε στους υπολογιστές μας. Αυτά τα συστήματα μιλάνε. Μας διαβάζουν, λοιπόν, αυτά που γράφει η οθόνη. Είναι ειδικά λογισμικά, λέγονται αναγνώστες οθόνης. Άρα, τα διαβάζουμε όχι με τα μάτια μας, αλλά μέσω της ακοής μας. Με τον ίδιο τρόπο λειτουργούν διάφορες συσκευές. Πχ μπορεί να έχουμε ένα ομιλούν κομπιουτεράκι. Εγώ πατάω αριθμούς και σύμβολα, επειδή όμως δεν μπορώ να δω αν έχω κάνει κάποιο λάθος, το κομπιουτεράκι κάθε φορά που πατάω κάτι, το διαβάζει δυνατά. Αυτές, αλλά και πολλές άλλες συσκευές διευκολύνουν την καθημερινότητά μας και μας επιτρέπουν να είμαστε ενεργοί πολίτες και να κάνουμε διάφορες δουλειές όπως κι εσείς. - Πώς περνάτε τον ελεύθερό σας χρόνο;
Το πρωί ασχολούμαι με τους συλλόγους που ανέφερα στην αρχή της συνέντευξης. Αλλά πολλές φορές αφιερώνω και τα απογεύματά μου σε θέματα που αφορούν στα μέλη μας. Γενικά, η μέρα μου είναι πολύ γεμάτη. Κάποια απογεύματα τα περνώ με την οικογένειά μου, με τον εγγονό μου, με προσωπικές ενασχολήσεις που μπορεί να έχει ο καθένας που βρίσκεται στη δική μου ηλικία. - Πώς μπορεί ένα άτομο που δεν βλέπει να περπατάει με άνεση στο δρόμο;
Το να περπατάει κάποιος που δεν βλέπει με τη δική του αυτονομία είναι κάπως δύσκολο. Παρόλα αυτά αν κάποιος εκπαιδευτεί, χρησιμοποιώντας το λευκό μπαστούνι, μπορεί να μετακινηθεί σε συγκεκριμένες διαδρομές που γνωρίζει με σχετική ασφάλεια και σχετική αυτονομία. Σε αυτό, βέβαια, παίζει ρόλο και η συμπεριφορά των συμπολιτών μας που δεν πρέπει να καταλαμβάνουν τα πεζοδρόμια στα οποία κινείται ο κόσμος. Δεν πρέπει πχ να βάζουν στα πεζοδρόμια τραπέζια, καρέκλες, διαφημιστικά σταντ, προϊόντα. Αν κάποιος τοποθετήσει πράγματα πάνω σε ένα πεζοδρόμιο εν αγνοία μου, θα χτυπήσω πάνω σε αυτά και θα είναι λίγο δύσκολο εκείνη τη στιγμή να καταλάβω τι συμβαίνει, γιατί δεν θα έχω στο νου μου ότι υπάρχουν εκεί εμπόδια. Το ίδιο πρόβλημα υπάρχει και με τις τέντες των καταστημάτων που είναι κατεβασμένες χαμηλά. Αν περάσω από εκείνο το σημείο, θα χτυπήσω το κεφάλι μου. - Έχετε ανθρώπους κοντά σας που σας στηρίζουν;
Ναι. Συνήθως έχω ανθρώπους της οικογένειάς μου, αλλά έχω και συνεργάτες από το γραφείο, οι οποίοι με βοηθούν στις μετακινήσεις μου και προσπαθούν όσο το δυνατόν αυτές να γίνονται με ασφάλεια και με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Ο καλύτερος συνοδός βέβαια είναι αυτός που είναι εκπαιδευμένος και γνωρίζει πώς να εξυπηρετεί έναν άνθρωπο με πρόβλημα όρασης. Γιατί αν δε γνωρίζει πώς μπορεί να τον βοηθήσει, πιθανόν από μία λάθος κίνηση να υπάρξει κάποιος τραυματισμός. Γι’ αυτό εμείς που έχουμε πρόβλημα όρασης, καλό είναι να εκπαιδευόμαστε με εκπαιδευτές κινητικότητας που υπάρχουν στη Θεσσαλονίκη και την Αθήνα. Πλέον διαθέτουμε κι εμείς εδώ στην Καβάλα και τη Δράμα και εκπαιδεύουμε τα άτομα που έχουν πρόβλημα όρασης προκειμένου να μπορούν να αποκτούν την αυτονομία με τη χρήση του λευκού μπαστουνιού και να μετακινούνται στις πόλεις και στις περιοχές στις οποίες ζουν όσο το δυνατόν με μεγαλύτερη ασφάλεια. - Σας έχουν κοροϊδέψει ποτέ;
Στα χρόνια που δημιουργήθηκε το πρόβλημα, όχι. Αλλά να ξέρετε ότι κάποιοι που δεν είναι τόσο καλά γνώστες όταν βλέπουν κάποιο άτομο με λευκό μπαστούνι να μετακινείται με έναν τρόπο πιο αργό, πιο επιφυλακτικό κτλ μερικές φορές μπορεί να λένε κάποιες φράσεις είτε θαυμασμού, είτε το αντίθετο, πχ τι του συνέβη, αχ κρίμα κ.α. Τέτοιου είδους εκφράσεις, πολλές φορές δεν μας ικανοποιούν, μπορεί να μας στενοχωρούν. Αλλά τι να κάνουμε, έτσι είναι δομημένη η κοινωνία μας και μερικές φορές όταν κάποιος δεν ξέρει, δεν εκφράζεται και σωστά. - Πώς έχετε διαχειριστεί το γεγονός ότι δεν βλέπετε;
Στην αρχή είναι πολύ δύσκολο να το αντιμετωπίσεις. Όταν περνάνε σιγά σιγά τα χρόνια αναγκαστικά πρέπει να βρεις τρόπο να κινηθείς, να κάνεις διάφορες εργασίες και σιγά σιγά αναγκάζεσαι να προσαρμοστείς και να εκπαιδευτείς. Μετά από αρκετά χρόνια πλέον, νομίζω πως το πρόβλημα που έχω δεν είναι πρόβλημα, έχω ξεπεράσει πλέον όλες αυτές τις αρνητικές σκέψεις που μπορεί να κάνει κάποιος όταν του πρωτοεμφανίζεται ένα πρόβλημα και τον περιορίζει αρχικά στους τέσσερις τοίχους ενός σπιτιού. Νομίζω πλέον μετά από τόσα χρόνια και με την ενασχόλησή μου με το συγκεκριμένο χώρο έχω καταφέρει να βάλω στο περιθώριο την αναπηρία και να θεωρώ πως είμαι ένα άτομο χωρίς αναπηρία, όπως εσείς. - Σε τι σχολείο πήγατε; Είχατε εκεί υποστήριξη;
Τα πρώτα χρόνια που ήμουν στο σχολείο δεν είχα τόσο μεγάλο πρόβλημα, αλλά δεν ήταν και τόσο εξελιγμένη η υποστήριξη των ατόμων με αναπηρία στα σχολεία με παράλληλη στήριξη ή με τμήματα ένταξης. Έτσι δεν υπήρχε κάποια υποστήριξη. Προσπαθούσαμε μόνοι μας με την οικογένειά μας να κάνουμε αυτά που μπορούσαμε, αλλά, ξέρετε, μερικές φορές δεν μπορείς να πετύχεις το καλύτερο δυνατό και σαφώς δυσκολευόμασταν περισσότερο από τους υπόλοιπους μαθητές. Ήταν πολύ δύσκολες εποχές. Βέβαια, μην νομίζετε ότι και τώρα τα πράγματα είναι πολύ καλύτερα. Πάντα υπάρχουν δυσκολίες και ο καθένας πρέπει να ξεπερνάει τα προβλήματά του, πρώτα με τη δική του επιμονή, με το δικό του το μυαλό. Οφείλει βέβαια και η κοινωνία από τη μεριά της να υποστηρίζει και να διευκολύνει τα άτομα που έχουν οπτική αναπηρία. - Τι είναι το σύστημα Braille;
Είναι ένα σύστημα γραφής και ανάγνωσης που χρησιμοποιούν τα άτομα που έχουν οπτική αναπηρία/προβλήματα όρασης και τυφλότητα. Είναι μία γραφή κωδικοποιημένη και δεν έχει καμία σχέση με τη γραφή των βλεπόντων. Δημιουργούνται κουκκίδες πάνω στο χαρτί και έτσι σχηματίζεται μία ανάγλυφη επιφάνεια. - Αξίζει κάποιος που βλέπει να μάθει Braille; Πού θα του χρειαστεί;
Πλέον πάρα πολλά άτομα εκπαιδεύονται στο σύστημα αυτό ενώ δεν έχουν τα ίδια οπτική αναπηρία. Θέλουν να έρθουν σε επαφή με την κουλτούρα και τον τρόπο σκέψης και λειτουργίας μας. Υπάρχουν πολλοί συνάνθρωποί μας που από ενδιαφέρον και περιέργεια θέλουν να μάθουν πώς μπορεί κάποιο άτομο με πρόβλημα όρασης να διαβάσει και να γράψει. Έρχονται και αρκετοί εκπαιδευτικοί για να πάρουν πιστοποίηση στο σύστημα Braille. Θεωρώ πως ό,τι μαθαίνει στη ζωή του ένας άνθρωπος είναι καλό, γιατί ξυπνάει και άλλα ερεθίσματα του μυαλού. Διευρύνει τους ορίζοντές του.
Θα θέλαμε να κλείσουμε τη συνέντευξη με εξής λόγια του κ. Κρεμύδα…
https://www.youtube.com/watch?v=k0ob7TKCxuA&t=5s