Ακολουθεί η συνέντευξη που πήραν οι μαθητές του Τμήματος Ένταξης του 2ου Δημοτικού Σχολείου Τρικάλων από την τυφλή δικηγόρο – εγκληματολόγο, κ. Πελαγία Παπανικολάου.

Πώς σας λένε, πόσο χρονών είστε και πού μένετε;

Με λένε Πελαγία αλλά με φωνάζουν, χαϊδευτικά, Πωλίνα. Είμαι 36 χρονών και μένω με την οικογένειά μου στη Βουλιαγμένη, ένα παραθαλάσσιο προάστιο του Νομού Αττικής.

 Ήσασταν τυφλή από τότε που γεννηθήκατε;

Όταν γεννήθηκα ήμουν ένα πολύ μικρό μωρό που μόλις είχε συμπληρώσει τους εξήμισι μήνες στην κοιλιά της μαμάς του. Είναι σαν να γεννήθηκα τυφλή. Για την ακρίβεια απέκτησα την πολύ χαμηλή όραση που έχω ως σήμερα, μόνο από το αριστερό μου μάτι, λίγο μετά τη γέννησή μου και εξαιτίας της ανάγκης να μου δώσουν οι γιατροί (στο μαιευτήριο) οξυγόνο για να κρατηθώ στη ζωή. Πάντως, για να μη σας μπερδεύω με πολλά, τώρα που μιλάμε, βλέπω, περίπου όσο ένα μωρό 5 μηνών αλλά από το ένα μάτι… βλέπω περίπου όσο η κόρη μου.

Βλέπετε όνειρα; Και αν ναι, πώς τα βλέπετε τα όνειρα;

Βλέπω πολλά όνειρά που μπορώ και τα θυμάμαι την επόμενη ημέρα. Επειδή, όπως σας είπα έχω πολύ χαμηλή όραση και μπορώ να βλέπω καθαρά σε κοντινή απόσταση, βλέπω όνειρα με εικόνες και χρώματα… πού και πού μάλιστα προσπαθώ να τα ερμηνεύσω κιόλας…

 Πώς μαγειρεύετε;

Όταν ήμουν φοιτήτρια παρακολούθησα μία σειρά μαθημάτων, τα οποία με έμαθαν πώς να λύνω τα προβλήματά μου στις καθημερινές μου εργασίες, όπως π.χ. το μαγείρεμα. Επίσης με την εκπαιδεύτριά μου, την κυρία Γεωργία, έμαθα να κινούμαι, αυτόνομα, με τη χρήση λευκού μπαστουνιού. Τα μαθήματα αυτά παρέχονται από τον Πανελλήνιο Σύνδεσμο Τυφλών και από άλλους φορείς των τυφλών. Όσον αφορά στο μαγείρεμα υπάρχουν κάποια σκεύη και εργαλεία που είναι ειδικά σχεδιασμένα για τυφλούς και είναι πολύ βοηθητικά, όπως π.χ. ζυγαριές και θερμόμετρα που μιλάνε. Υπάρχουν, επίσης, και άλλα εργαλεία που τα χρησιμοποιούμε όλοι μας και τα οποία μάς βοηθάνε επίσης πάρα πολύ, όπως το πίλερ για το ξεφλούδισμα των φρούτων και των λαχανικών. Αν ρωτήσετε τους γονείς σας που μαγειρεύουν θα το γνωρίζουν και ίσως θα το χρησιμοποιούν. Ένα μεγάλο εμπόδιο είναι οι ηλεκτρικές συσκευές που δεν έχουν σχεδιαστεί για τους τυφλούς και τους ανθρώπους με χαμηλή όραση. Αυτές, για να βρίσκουμε τα κουμπιά τις σημαδεύουμε με έναν ειδικά ανάγλυφο μαρκαδόρο.

Πώς χρησιμοποιείτε κινητό – υπολογιστή;

Χρησιμοποιώ το κινητό μου, όπως και τον υπολογιστή μου με τη χρήση ενός προγράμματος, το οποίο ό,τι υπάρχει στην οθόνη μου το «διαβάζει», το μετατρέπει, δηλαδή, σε «ρομποτική φωνή». Με άλλα λόγια το κινητό μου μου μιλάει κι εγώ το ακούω και το χρησιμοποιώ. Το ίδιο και ο υπολογιστής μου.

 Πώς επιλέγετε τα ρούχα που θέλετε να φορέσετε;

Όπως σας είπα, είμαι ένας άνθρωπος με πολύ χαμηλή όραση. Μπορώ και διακρίνω, επομένως τα χρώματα, χωρίς δυσκολία. Ωστόσο θέλω τα ρούχα μου και τα πράγματά μου να βρίσκονται στη θέση που έχω επιλέξει και να μην τοποθετούνται αλλού, γιατί χάνω πολύ χρόνο και με κουράζει το ψάξιμο. Τέλος, βέβαια, πολλές φορές, μπορώ να διαλέξω ένα ρούχο, ακόμη και με κλειστά μάτια, πιάνοντας, απλώς, το ύφασμά του, με την αφή, η οποία δε με γελά ποτέ!

 Πώς είναι η καθημερινή σας ζωή;

Ζω σε ένα πολύ όμορφο προάστιο με εξαιρετική ποιότητα ζωής, που όμως δεν είναι σχεδόν καθόλου προσβάσιμο για τους Ανθρώπους με Αναπηρία. Η καθημερινότητά μου περιλαμβάνει, δυστυχώς, πάρα πολλά εμπόδια.

Χρησιμοποιείτε λευκό μπαστούνι;

Ναι, όταν κινούμαι χωρίς συνοδεία σε εξωτερικούς χώρους. Όταν αλλάζω κατοικία ή τόπο εργασίας παρακολουθώ ξανά κάποια λίγα μαθήματα κινητικότητας για να μάθω την περιοχή. Αυτό συνέβη π.χ. όταν έπρεπε να εργαστώ σαν δικηγόρος. Η εκπαιδεύτρια μου, η κυρία Γιώτα, με έμαθε να κινούμαι στα δικαστήρια με το λευκό μου μπαστούνι.

Δυσκόλεψε η γέννηση του μωρού τη ζωή σας;

 Όλοι αντιμετωπίζουν δυσκολίες, όταν έρχεται το πρώτο μωρό. Προσωπικά, χρειάστηκε να δώσω παραπάνω χρόνο για την κατάκτηση κάποιων δεξιοτήτων, όπως ο θηλασμός, τα τάισμα της κρέμας και το άλλαγμα, σε σχέση με άλλες μητέρες χωρίς προβλήματα όρασης. Χρειάζεται, απλώς, υπομονή, αγάπη για το μωρό που φέρνεις στον κόσμο και κατανόηση από την οικογένεια, την κοινωνία και τον περίγυρο. Υπάρχουν κάποια πράγματα  που, εξαιτίας διάφορων εμποδίων, κυρίως προσβασιμότητας, αδυνατώ να τα καταφέρω. Δε μπορώ π.χ. να βγω με το μωρό μου βόλτα με το καρότσι μόνη μου. Αυτό συμβαίνει γιατί τα πεζοδρόμια είναι κατειλημμένα από τραπεζάκια, είναι σπασμένα και δεν έχουν σήμανση για τυφλούς.

Τα μαθητικά σας χρόνια πώς ήταν;

 Έχω  πολύ όμορφες αναμνήσεις από τα μαθητικά μου χρόνια. Υπήρξα μαθήτρια ενός γενικού σχολείου ιδιωτικού και με υποστήριζαν οι γονείς και οι καθηγητές μου στην ηχογράφηση των βιβλίων και τη μεγέθυνσή τους.

 Μπορείτε να μετακινηθείτε εύκολα στην πόλη σας;

 Όχι! Ζω, ίσως στον πιο όμορφο και σίγουρα σε έναν από τους πιο πλούσιους δήμους της χώρας μας και δε μπορώ να μετακινηθώ με ασφάλεια στα πεζοδρόμιά του. Δεν υπάρχουν, στη Βουλιαγμένη, οδηγοί όδευσης τυφλών, φανάρια για τυφλούς, σήμανση στις διαβάσεις πεζών κλπ.

Η τύφλωση έχει σταθεί εμπόδιο σε κάτι;

 Ναι! Στη δικηγορία, την οποία αναγκάστηκα να εγκαταλείψω, επειδή η δικαιοσύνη και οι φορείς της δεν είναι προσβάσιμοι. Αναγνωρίζω, ότι υπάρχουν άλλοι συνάδελφοι, τυφλοί δικηγόροι, που κατάφεραν να σταδιοδρομήσουν. Εγώ δεν τα κατάφερα… τουλάχιστον… δεν τα κατάφερα όπως θα ήθελα και παραιτήθηκα από τη δικηγορία.

 Τηλεόραση βλέπετε;

 Όχι! Δε βλέπω, όχι γιατί δε βλέπω καλά….. αλλά γιατί αντιπαθώ τα περισσότερα από τα προγράμματα που προβάλλουν τα κανάλια. Μου αρέσει να βλέπω αθλητικά γεγονότα, όπως αγώνες μπάσκετ, στίβου και καταδύσεις. Μου αρέσει επίσης να βλέπω ντοκιμαντέρ. Δε βλέπω σχεδόν ποτέ ειδήσεις. Προτιμώ να τις διαβάζω από το διαδίκτυο.

Κινηματογράφο παρακολουθείτε;

 Όχι τόσο συχνά! Μπορώ να παρακολουθήσω ελληνικές ταινίες και ταινίες στα αγγλικά, γιατί είναι στις δύο γλώσσες που καταλαβαίνω. Επομένως δε χρειάζεται να διαβάζω υπότιτλους. Αν η ταινία είναι σε άλλη γλώσσα ή αν κάτι δεν το καταλαβαίνω μου διαβάζει τους υπότιτλους το πρόσωπο που με συνοδεύει, συνήθως ο σύζυγός μου ή κάποιος/α φίλος ή φίλη με υπομονή. Έχω παρακολουθήσει κάποιες ταινίες ελληνικές με ακουστική περιγραφή. Πρόκειται για μία μέθοδο, στην οποία ο αφηγητής μπαίνει πάνω από την ταινία και περιγράφει τις εικόνες και γενικότερα τις λεπτομέρειες που δε βλέπει ένας τυφλός. Τέτοιες ταινίες έχει προσαρμόσει με ακουστική περιγραφή μία οργάνωση που λέγεται Κίνηση Ανάπηρων Καλλιτεχνών.

Έχετε εξιχνιάσει κανένα έγκλημα; Σας αρέσει η δουλειά σας;

 Όχι ούτε μισό! Οι εγκληματολόγοι, άλλωστε, μελετούν το έγκλημα… Η αστυνομία το εξιχνιάζει!

 Ποιο πράγμα είναι αυτό που σας δυσκολεύει περισσότερο στη δουλειά σας;

 Το να διαβάσω χειρόγραφα γιατί δε μπορούν να σκαναριστούν και επομένως δε μπορεί να μου τα διαβάσει κανένας αναγνώστης οθόνης. Επίσης με δυσκολεύει να μη μπορώ να επικοινωνήσω με τους ανθρώπους…

 Αν δεν ήσασταν δικηγόρος τι άλλο θα θέλατε να έχετε γίνει;

 Δεν είμαι δικηγόρος. Ήμουν δικηγόρος για τέσσερα χρόνια. Σήμερα είμαι και εγκληματολόγος. Θα ήθελα, λοιπόν, να έχω γίνει εγκληματολόγος, εγκληματολόγος, εγκληματολόγος… ωστόσο αν το ξανασκεφτόμουν για δεύτερη ή τρίτη φορά, θα ήθελα να έχω γίνει διερμηνέας ή μεταφράστριά ή ψυχαναλύτρια.

Ποια είναι η αντιμετώπιση των υπολοίπων όταν βγαίνετε  έξω;

 Αρκετά θετική! Απλώς, πολλές φορές όταν συνοδεύομαι από κάποιο άτομο που δεν έχει πρόβλημα όρασης απευθύνονται σε εκείνον ή σε εκείνη για να το ρωτήσουν κάτι αντί να απευθυνθούν σε εμένα κατευθείαν.

 Είναι κάτι που θα θέλετε να μας πείτε; Ή ένα μήνυμα που θα θέλατε να αφήσετε για το τέλος;

 Ναι! Αν μπορείτε εσείς που είστε τώρα μαθητές και μαθήτριες του 2020, να προσπαθήσετε να περάσετε μία θετική εικόνα για την αναπηρία. Με άλλα λόγια να πείσετε τους φίλους σας, τους συμμαθητές και την οικογένειά σας, ότι οι άνθρωποι με αναπηρία μπορούν και θέλουν να κάνουν πάρα πολλά πράγματα και πως η κοινωνία είναι αυτή που τους βάζει πολλά εμπόδια. Είναι σημαντική η αγάπη του ανθρώπου προς τον συνάνθρωπο με και χωρίς αναπηρία και καλό είναι αυτό να το μάθουν από εσάς!

 Ευχαριστούμε για το χρόνο σας.

 Εγώ σας ευχαριστώ! Χάρηκα πολύ για τις ερωτήσεις σας και ευχαριστήθηκα πολύ τη συνέντευξή μας!