Η θανατική ποινή είναι ένα από τα πιο πολυσυζητημένα φιλοσοφικά και ηθικά ζητήματα, που διαρκώς τίθεται σε ντιμπέιτ.
Είναι μια ποινή η οποία εφαρμόζεται από το κράτος σε εγκληματίες, καταδικάζοντάς τους σε θάνατο. Εφαρμόζεται κυρίως σε δολοφονίες, προδοσία του κράτους και πώληση ναρκωτικών, με τουφεκισμό, απαγχονισμό, αποκεφαλισμό και θανατηφόρο ένεση.
Σύμφωνα με δεδομένα της διεθνούς αμνηστίας που δημοσιεύθηκαν το 2021, υπάρχουν τρεις περιπτώσεις θανατικής ποινής:
1) να είναι νόμιμη πχ. Κίνα, Βόρεια Κορέα, Ινδία, Μπαχάμες, Ταϊλάνδη, Κούβα, Αλαμπάμα, Αριζόνα, Μισούρι, Τέξας κ.α.
2) να χρησιμοποιείται μόνο σε ακραίες περιπτώσεις,όπως σε εγκληματίες πολέμου πχ. Περού, Ισραήλ, Χιλή, Βραζιλία, Ελ Σαλβαδόρ κ.α.
3) να είναι νόμιμη αλλά να μην έχουν εκτελεστεί άνθρωποι τα τελευταία 10 χρόνια πχ. Αλγερία, Λάος, Σρι Λάνκα, Νότια Κορέα, Τανζανία, Καμερούν, Ζάμπια κ.α.
Στην Ελλάδα η θανατική ποινή καταργήθηκε το 1993 από την κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου.
Στο πλαίσιο της θεολογίας, ο Χριστιανισμός είναι αντίθετος με τη θανατική ποινή. Όχι μόνο επειδή το σύμβολο της θρησκείας, ο Χριστός, υπέστη την πιο εξευτελιστική θανατική ποινή της εποχής του, δηλαδή να σταυρωθεί, αλλά επίσης επειδή η αφαίρεση της ζωής στερεί από τους ανθρώπους τη δυνατότητα της μετάνοιας. Εξάλλου μόνο ο Θεός είναι αυτός που μπορεί να κρίνει πότε είναι σωστό να τελειώσει μια ζωή, σύμφωνα με τον Χριστιανισμό.
Η Διεθνής Αμνηστία θέτει το ακόλουθο ερώτημα: “Γιατί να σκοτώνουμε ανθρώπους που σκοτώνουν ανθρώπους για να δείξουμε ότι είναι λάθος να σκοτώνουμε ανθρώπους;”
Πολλοί είναι αυτοί που συμφωνούν, με αυτήν τη φράση επειδή είναι παράλογο να θέλουμε να δείξουμε ότι κάτι είναι λάθος χρησιμοποιώντας το λάθος για να τιμωρήσουμε. Πρέπει να δείχνουμε ποιος είναι ο σωστός τρόπος αντιμετώπισης δίνοντας στους εγκληματίες την ευκαιρία να καταλάβουν και να μετανοήσουν για το λάθος τους (είτε δίνοντας χρόνο με ισόβια κάθειρξη, είτε προσφέροντας ψυχολογική/ψυχιατρική βοήθεια). Άλλωστε έχει αποδειχθεί ότι στις χώρες που η θανατική ποινή εφαρμόζεται, τα εγκληματα τα οποία τιμωρεί δεν μειώνονται. Συνεπώς είναι μια άσκοπη καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
“Το πράσινο μίλι”, είναι μια ταινία που διαδραματίζεται το 1930 στην ομότιτλη φυλακή όπου οι κρατούμενοι περιμένουν στη σειρά εκτέλεσης. Αναφέρεται στην ιστορία ενός κρατούμενου, που έχει καταδικαστεί σε θάνατο για τον βιασμό και τη δολοφονία δύο δίδυμων κοριτσιών, εγκλήματα τα οποία, παρά το ότι στην πραγματικότητα δεν έκανε, κατέληξε να πεθάνει για αυτά. Τα συναισθήματα που βιώνει αυτό το άτομο, περιμένοντας τον θάνατό του είναι πολλά. Αισθάνεται απίστευτη αδικία και προσπαθεί με κάθε τρόπο να αποδείξει ότι λέει την αλήθεια, κάτι που τελικά δεν καταφέρνει. Βιώνει την απελπισία καθώς καταλαβαίνει ότι είναι ανίκανος να βοηθήσει τον εαυτό του. Νιώθει πόνο και στενοχώρια καθώς ήθελε μόνο να βοηθήσει αυτά τα κορίτσια.
Στην παραπάνω περίπτωση δικαιοσύνη είχε υποπέσει σε δικαστική πλάνη, γεγονός πιο συχνό από ό,τι θα περιμέναμε, αφού, σύμφωνα με την εφημερίδα Economist, το ποσοστό της δικαστικής πλάνης στις ΗΠΑ φτάνει μέχρι και τη μία στις επτά περιπτώσεις! Τραγικό πράγματι πόσοι άνθρωποι έχουν πεθάνει αναίτια.
Βασικό επιχείρημα των υποστηρικτών της θανατικής ποινής αποτελεί η θέση ότι ένα έγκλημα πρέπει να τιμωρείται με ένα έγκλημα. Όμως αυτό θα οδηγήσει σε έναν κύκλο αίματος, σε μια σειρά από βιαιοπραγίες, γιατί μπορεί οι φίλοι ή η οικογένεια αυτού που δέχτηκε θανατική ποινή να θελήσουν εκδίκηση.
Συμπερασματικά, η θανατική ποινή είναι μια άσκοπη ενέργεια που προκαλεί επιπλέον πόνο, χωρίς να χρειάζεται και χωρίς να μειώνει εν τέλει τα ποσοστά εγκληματικότητας. Είναι καιρός να αφήσουμε αυτό το μεσαιωνικό βασανιστήριο πίσω μας, και να προχωρήσουμε στο μέλλον, βρίσκοντας νέους τρόπους συμμόρφωσης και δίνοντας έμφαση στην πρόληψη του εγκλήματος – αντιμετωπίζοντας εν τη γενέσει τους τα αίτια που το προκαλούν- και όχι στην καταστολή του.
Πηγές:
https://deathpenaltyinfo.org/policy-issues/international/executions-around-the-world
https://en.m.wikipedia.org/wiki/Capital_punishment_by_country
https://time.com/6280078/amnesty-global-executions-report/
https://worldpopulationreview.com/country-rankings/countries-with-death-penalty
“Θανατική ποινή και θεολογία”- Παναγιώτης Ασημακόπουλος
Green Mile (1993)
Κείμενο: Εμμανουέλα Φραγκάκη
Σκίτσο: Τατιάνα Βαρδάκη
