Ενημερώνοντας με σεβασμό (σ)τον πολίτη
Η δημοσιογραφία είναι λειτούργημα, σύμφωνα με έρευνα του Πανεπιστημίου Μακεδονίας,* το οποίο απαιτεί υπευθυνότητα και ηθική ακεραιότητα προκειμένου ο πολίτης να ενημερώνεται έγκαιρα και έγκυρα.
Την ίδια άποψη μοιράστηκε μαζί μας ο δημοσιογράφος κ. Βασιλάκης Κώστας**, ο οποίος ανταποκρίθηκε με προθυμία στην πρόσκληση της δημοσιογραφικής μας ομάδας να πραγματοποιήσει ένα εργαστήρι δημοσιογραφίας με θέμα τον τρόπο διαχείρισης μιας είδησης, την Πέμπτη, 29 Φεβρουαρίου.
Στο πρώτο μέρος του εργαστηρίου ο κ. Βασιλάκης αναφέρθηκε στη δημοσιογραφία της δικής του γενιάς, την οποία συνέκρινε με αυτήν της εποχής μας. Τότε δεν υπήρχαν Πανεπιστήμια Δημοσιογραφίας παρά μόνο το Εργαστήρι Επαγγελματικής Δημοσιογραφίας (1976) και η πλειοψηφία των δημοσιογράφων μαθήτευε κοντά σε εμπειρότερους του είδους, οι οποίοι σε ρόλο μέντορα τους μυούσαν στα μυστικά του επαγγέλματος ΄΄Δουλειά στο πεζοδρόμιο (ρεπορτάζ) και διάβασμα πολύ΄΄, ήταν οι συμβουλές του δικού του μέντορα. Σήμερα υπάρχει η δυνατότητα για πανεπιστημιακές σπουδές στη δημοσιογραφία, γεγονός πολύ σημαντικό για τον κ. Βασιλάκη, ωστόσο απαιτείται πρακτική τριβή, η οποία δεν διδάσκεται αλλά αποκτάται μέσω της συστηματικής ενασχόλησης, στο δημοσιογραφικό πεδίο. Μια ακόμα σημαντική διαφορά, άπτεται της πληροφορίας: τότε ζητούμενο αλλά και εξόχως χρονοβόρα διαδικασία για τον δημοσιογράφο ήταν η εύρεση της πληροφορίας, με επιστράτευση των πηγών του στην Αστυνομία, την Πυροσβεστική, το ΕΚΑΒ… Σήμερα, αντιθέτως υπάρχει υπερπληθώρα πληροφοριών και το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στη διαχείρισή τους. Μάλιστα η δημοσιογραφία, όπως και η ζωή μας γενικότερα, θα βρεθεί αντιμέτωπη με τεράστιες προκλήσεις, τα προσεχή χρόνια, λόγω της τεχνητής νοημοσύνης.
Στο δεύτερο μέρος, ο κ. Βασιλάκης, χρησιμοποιώντας την είδηση του τραγικού δυστυχήματος στα Τέμπη, πέρυσι, τέτοια μέρα, έδωσε στις νεαρές δημοσιογράφους μας πρακτικές οδηγίες διαχείρισης της είδησης. Αναφέρθηκε στην τεχνική της ανεστραμμένης πυραμίδας και στις τρεις ερωτήσεις που πρέπει να απαντώνται άμεσα για να αποδίδεται το γεγονός: τι; πού; πότε; Η κάθε πληροφορία πρέπει να διασταυρώνεται ενώ προσοχή ιδιαίτερη να δίδεται όταν υπάρχουν θύματα. Επισημάνθηκε επίσης πόσο σημαντική είναι -και πρέπει να είναι- η διαχείριση του συναισθήματος του δημοσιογράφου, όταν βρίσκεται ενώπιον τραγικών γεγονότων, καθώς ελλοχεύει ο κίνδυνος της μεροληπτικής τους παρουσίασης. Ιδιαίτερης προσοχής χρήζει η επιλογή του τίτλου, αφού πρέπει να προϊδεάζει για το περιεχόμενο της είδησης: πχ ΄΄Δυστύχημα στα Τέμπη΄΄/ ΄΄Σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη΄΄κτλ. Τέλος, ο δημοσιογράφος αναφέρει όλες τις εκδοχές που προκύπτουν από το ρεπορτάζ του ενώ καταθέτει ευδιάκριτα τη δική του άποψη. Δέον, κατά τον κ. Βασιλάκη, είναι η ενυπόγραφη συγγραφή του άρθρου του κάθε δημοσιογράφου, πρακτική που εφαρμόζεται πλέον παγκοσμίως.
Ολοκληρώνοντας το συγκεκριμένο εργαστήρι, ο κ. Βασιλάκης απάντησε πρόθυμα σε όλες τις ερωτήσεις της ομάδας, επιμένοντας στο να επενδύουν τα νέα παιδιά στη γνώση και στην καλλιέργεια διαβάζοντας ιστορία και λογοτεχνία.
Ήταν ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον και κατατοπιστικό σεμινάριο δημοσιογραφίας στην πράξη, το οποίο βοήθησε-εκτός των άλλων- και στην εμπέδωση της ύλης της ενότητας ΄΄Είδηση΄΄, η οποία διδάσκεται στη Νεοελληνική Γλώσσα της Β΄τάξης.
Ευχαριστούμε θερμά τον κ. Βασιλάκη για τον χρόνο και τον κόπο του να σχεδιάσει και να παρουσιάσει αυτό το τόσο ενδιαφέρον εργαστήρι.
Το σχετικό με τα παραπάνω θέμα της δημοσιογραφικής δεοντολογίας είχε απασχολήσει τη δημοσιογραφική μας ομάδα στο 2ο τεύχος της εφημερίδας μας, στο οποίο μπορείτε να ανατρέξετε (ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΣΩΣΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΑΣ. Παρέα με τον έγκριτο δημοσιογράφο κ. Αργυράκη 9/3/2023).
*Έρευνα: Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Πανεπιστημίου Μακεδονίας – Μονάδα Ερευνών Κοινής Γνώμης και Αγοράς (poru.eu), για λογαριασμό του iMEdD (imedd.org)
**Ο κ. Βασιλάκης ξεκίνησε τη δημοσιογραφία ερασιτεχνικά το 1978 από την εφημερίδα ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ στα γραφεία του Ηρακλείου και επαγγελματικά στο τέλος του 1981 μετά την απόλυσή του από το στρατό.
Η πρώτη δουλειά ήταν στην εφημερίδα ΚΡΗΤΗ, που έβγαινε δύο φορές την εβδομάδα. Ακολούθησε η εβδομαδιαία εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ και στη συνέχεια οι καθημερινές εφημερίδες, ΤΟΛΜΗ, ΔΗΜΟΚΡΑΤΗΣ, ΠΑΤΡΙΣ και ΝΕΑ ΚΡΗΤΗ.
Το φθινόπωρο του 1983 ξεκίνησε η συνεργασία του με το Ραδιοφωνικό Σταθμό Ηρακλείου της τότε ΕΡΤ2. Στην ΕΡΤ ολοκλήρωσε τον εργασιακό του βίο στις 31/01/2024.
Στο ραδιόφωνο έμεινε μέχρι το 1989, οπότε λόγω υπηρεσιακών αναγκών μετατέθηκε στον Τηλεοπτικό Σταθμό Κρήτης, που δημιουργήθηκε την ίδια χρονιά. Εκεί έμεινε μέχρι το 2003, όταν επέστρεψε ξανά, με δική του απόφαση, στο ραδιοφωνικό σταθμό.
Τα τελευταία τέσσερα χρόνια πριν την συνταξιοδότηση ήταν αρχισυντάκτης στο ertnews.gr, για όλους τους Περιφερειακούς Σταθμούς της ΕΡΤ, 19 τον αριθμό.
Το 1985, με παρότρυνση του τότε διευθυντή προγράμματος του Ρ/Σ Ηρακλείου, ξεκίνησε τις μεταδόσεις των αγώνων του ΟΦΗ στο ραδιόφωνο. Όταν πήγε στην τηλεόραση έκανα τις τηλεοπτικές περιγραφές στα στιγμιότυπα των αγώνων, και πολλές απευθείας μεταδόσεις, ενώ μετείχε στις αποστολές για τους αγώνες στίβου «Βενιζέλεια» στα Χανιά και «Βαρδινογιάννεια» στο Ρέθυμνο.
Ακολούθησε η συμμετοχή του σε μεταδόσεις και ρεπορτάζ στους Ολυμπιακούς Αγώνες στο Σίδνεϊ και στην Αθήνα, καθώς και σε παγκόσμιους και ευρωπαϊκούς αγώνες στίβου.
Πάντα όμως το κύριο ρεπορτάζ μου ήταν το πολιτικό και η ανάδειξη των προβλημάτων σε τοπικό επίπεδο.
Από τη δουλειά του στην ΕΡΤ κρατά δύο σημαντικά τηλεοπτικά ντοκιμαντέρ, ένα για την βεντέτα στην Κρήτη και ένα για τη Μονή Πρέβελη και στην αποχώρηση από τις ακτές της, Άγγλων, Αυστραλών και Νεοζηλανδών, στρατιωτών που πολέμησαν στη Μάχη της Κρήτης.
Η δημοσιογραφική ομάδα του 5ου ΓΕΛ
