Τα STARακια

από τις  Γεωργία Τριανταφύλλου και  Ελεάνα Τρἰνκα

Η Παναγιά η Τσαμπίκα είναι μονή της Ρόδου. Βρίσκεται στην ανατολική ακτή του νησιού κοντά στο χωριό Αρχάγγελος. Αποτελείται από την παλαιά και την νέα μονή, που ονομάζονται από τους ντόπιους «η Ψηλή» και η «η Χαμηλή»
Η εικόνα της Παναγίας της Τσαμπίκας βρισκόταν αρχικά στο Μοναστήρι της Παναγίας του Κύκκου στην Κύπρο. Από την Κύπρο, με τρόπο άγνωστο μέχρι σήμερα, η εικόνα απομακρυνόταν και βρισκόταν στο βουνό Ζαμβύκη του Αρχάγγελου της Ρόδου. Η απώλεια της εικόνας προκάλεσε αναστάτωση στους μοναχούς του Κύκκου που κατέβαλαν κάθε δυνατή προσπάθεια για να την εντοπίσουν. Στο βουνό υπάρχει ένα μικρό παρεκκλήσι της Παναγιάς της Τσαμπίκας. Εκεί είναι η Κυρά η Ψηλή, όπως την λένε στο νησί, σε ύψωμα 326 μέτρων.
Η χριστιανική παράδοση αναφέρει ότι στο βουνό Ζαμβύκη η Παναγία φανερώθηκε σε έναν βοσκό που μένει στην απέναντι περιοχή της βρύσης του Αιμαχού (Γιεμαχιού). Ο βοσκός είδε το φως της Παναγίας αλλά αρχικά δεν έδωσε σημασία. Το είδε και την επόμενη βραδιά. Την τρίτη φορά αποφάσισε να ανεβεί στο βουνό, για να δει από κοντά τι συνέβαινε. Όταν έφθασε στο ύψωμα είδε την εικόνα της Παναγίας να φωτίζεται στο «κυπαρίσσι το αεράτο», όπως αποκαλούν το δέντρο που είχε σταθεί η Παναγία. Από το γεγονός αυτό πήρε η εικόνα και το όνομα της, αφού η λέξη «τσάμπα» στην τοπική διάλεκτο της Ρόδου σημαίνει σπίθα, φωτιά. Αυτό το κυπαρίσσι σώζεται μέχρι σήμερα και στη ρίζα του υπάρχει τρύπα, η οποία σε τακτά χρονικά διαστήματα βγάζει ζεστό και κρύο αέρα.
Τελικά οι Κυκκώτες εντόπισαν την εικόνα στο νησί της Ρόδου και την μετέφεραν πίσω στην Κύπρο. Η εικόνα όμως και πάλι γύρισε πίσω στο βουνό της. Οι Κύπριοι όταν την ξαναέφεραν πίσω για να είναι σίγουροι ότι είναι η εικόνα τους, την έκαψαν λίγο από πίσω για να έχουν κάποιο σημάδι που θα την αναγνώριζαν πιο εύκολα. Η εικόνα όμως και για τρίτη φορά ταξίδεψε στη Ρόδο. Η εικόνα από τότε δεν έφυγε ποτέ από το νησί. Όταν ζητήθηκε να μεταφερθεί για προσκύνημα σε άλλα μέρη της Ελλάδος επέστρεψε και πάλι πίσω.
Το 2002 χτίστηκε παρεκκλήσι προς τιμή της Παναγίας της Τσαμπίκας στο Πέρα Χωριό στην Κύπρο. Το Μοναστήρι της Παναγίας της Τσαμπίκας, γιορτάζει στις 8 Σεπτεμβρίου και την Γ΄ Κυριακή των Νηστειών (Σταυροπροσκύνησης).
Ένα από τα παλιότερα θαύματα της Παναγίας Τσαμπίκας είναι και εκείνο που συνδέεται με τα μεγάλα κτήματα γύρω από το Μοναστήρι. Αυτά τα κτήματα ανήκαν σε τούρκο πασά, του οποίου η γυναίκα δεν τεκνοποιούσε. Εκείνη μαθαίνοντας για την Παναγία, προσευχήθηκε κι έφαγε το φυτιλάκι που έκαιγε στο καντήλι της εικόνας της. Η γυναίκα σύμφωνα με την παράδοση έμεινε έγκυος. Ο άντρας της δεν μπορούσε να πιστέψει πως το παιδί ήταν δικό του. Ούτε πίστευε πως επρόκειτο για θαύμα. Ο θρύλος λέει ότι όταν γεννήθηκε το μωρό κρατούσε στη χούφτα του το φυτιλάκι του καντηλιού. Ο τούρκος πασάς δώρισε στην εκκλησία όλα τα κτήματα που βρίσκονται γύρω από το ναό.
Παρακάτω μπορούμε να δούμε την ιστορία με τον βοσκό , όπως βρέθηκε σε ποίημα.
<< Ένας βοσκός εκάθητο στου Αιμαχίου τη βρύση και βλέπει τσάμπα στο βουνό εις ένα κυπαρίσσι.

Ήτο ψηλά στην κορυφήν και ακτινοβολούσε κι εδύκνειεν από μακράν πως άνθρωπον καλούσε.

Η νύχτα όλη πέρασε και ο βοσκός κυττάζει, εάν το φως θα κινηθεί κάποιος θα το βαστάζει.

Παρατηρούσε ο βοσκός με ανυπομονησίαν, αλλά το φως παρέμενε εις θέσιν την ιδίαν.

Η νύκτα όλη πέρασε κι ο ήλιος ανατέλλει κι η τσάμπα τας ακτίνας της, εδώ κι εκεί τας στέλλει.

Ήλθεν η δεύτερη νυκτιά και εις τον ίδιον τόπον, πάλιν εφαίνετο το φως ως φαίνετο και πρώτον.

Περίεργος τότε ο βοσκός λέγει στον εαυτό του, είναι φανός και τον κρατεί άνθρωπος για σκοπό του.

Επέρασε κι αυτή η νύκτα, να κι έρχεται και η τρίτη το .φως πάλιν εφώτιζε σαν τον αποσπερίτη.

Την επιούσαν ο βοσκός οπλίσθει ως αξίζει, εκάλεσε και βοηθούς κι ευθύς αποφασίζει.

Να ανεβούσι στο βουνό να δούσι τι συμβαίνει, ποιος είναι αυτός που ξενυκτά και τον σκοπό που μένει.

Με φόβον αναβαίνουσι και κάμνουν να γυρίσουν, μην είναι άνθρωποι κακοί και τους κακοποιήσουν.

Και πάλιν τ” απεφάσισαν ό,τι κι αν τους τρέξει, να παν στο μέρος της φωτιάς που είχε πρωτοφέξει.

Πηγαίνουσι σιγά – σιγά κι έτοιμοι να κτυπήσουν, αν ήσαν κλέπται κι ήθελαν να τους κακοποιήσουν.

Και παραδόξως βλέπουσι μια ασημένια εικόνα, κι εμπρός της κανδήλι εκρέμετο και ήναπτε ακόμα.

Ήτο εικών της Παναγιάς κι έφυγε που την Κύπρον, έτσι μας διεπίστωσαν εκείνοι που την είδον.

Το θαύμα ηκούσθη πανταχού κι η φήμη εξηπλώθη, και με πολλήν κατάπληξιν στην Κύπρον διεδόθη.

Διότι εχάθη πράγματι απ” ένα Μοναστήρι, μία εικών της Παναγιάς με αργυρούν κανδήλι.

Κι επιτροπήν αποστέλλουσι το εικόνισμα να πάρει, να σπεύσει το ταχύτερον χωρίς να αναβάλει.

Έφυγε η επιτροπή για τον προορισμό της, και ήλθεν στον Αρχάγγελον και λέγει τον σκοπό της.

Ως επληροφορήθημεν ποια ήτο η άφιξη της, αμέσως ετέθη η εικών εις την διάθεσίν της.

Την πήρε η επιτροπή και πήγε στην πατρίδα κι απέκτησαν οι Κύπριοι κάθε χρυσή ελπίδα.
Αλλά μόλις την έβαλαν εις της Μονής το θρόνον, αμέσως πάλιν έφυγε, αφήνει το θρόνον μόνον.
Πάραυτα ξημερώθηκε επάνω στο βουνό μας, και στέλλει τας ακτίνας της πάλιν εις τον βοσκόν μας.
Πάλιν οι φίλοι Κύπριοι έρχονται λυπημένοι και πήρανε στον τόπον των την Κεχαριτωμένη.

Όμως δια να πιστωθούν αν είν” αυτή η εικόνα, το ξύλο λίγο έκαυσαν και σώζεται ακόμα.

Ήλθε και πάλιν η εικών τρίτην φοράν οπίσω, και μένει πλέον διαρκώς ως θα εξιστορήσω.

Το θαύμα ηκούσθη πανταχού και ήλθεν αδελφότης και έκτισεν νάϊδριον κι οντάδες η κοινότης.

Έμειναν οι Καλόγηροι επί πολλούς αιώνας, κι έγινεν κοινόβιον κι έζων κατά μονάς.

Έπειτα πάλιν έκτισαν πιο κάτω εκκλησίαν, να “ρχονται ευκολότερον εις επικοινωνίαν.

Γιατί ήτο πολύ δύσκολον επάνω ν” ανεβαίνουν, να προσκυνούν οι άνθρωποι και πάλι να κατεβαίνουν.

Από την τσάμπα έβγαλε το όνομα Τσαμπίκα κείνοι που το πρωτάκουσαν και μας το διηγηθήκαν. Αυτά έχει η παράδοση εκ παναρχαίων χρόνων κι έφθασε μέχρι ημών, εκείνων απογόνων. Και τώρα λέγω προς υμάς φίλοι, μετ” ευλαβείας μην τυχόν απιστήσετε σ” αυτάς τας αληθείας.

Είν” αδελφοί μου βέβαια, ποσώς μην απιστείτε, ζητείτε μετά πίστεως ότι καλόν ποθείτε.

Ζητείτε ότι θέλετε πάντα με την καρδιάς και η Παναγία θα βοηθεί εις τα αιτήματά σας.

Είν” η μητέρα του Θεού του Ιησού Χριστού μας, η κιβωτός η έμψυχος του Θείου Λυτρωτού μας. Όποιος με πίστιν έρχεται και δισταγμόν δεν κάμνει, ό,τι ζητήσει παρ” αυτής αμέσως το λαμβάνει. Μην απιστείτε αδελφοί, έρχεσθε προσκυνάτε κι αμέσως θα λαμβάνετε εκείνο που ζητάτε.>>

ΠΗΓΕΣ:

https://www.mixanitouxronou.gr/to-mistirio-me-tin-ikona-tis-panagias-tis-tsampikas-pou-i-paradosi-anaferi-oti-vrethike-me-anexigito-tropo-tris-fores-apo-tin-kipro-sti-rodo-entiposiaki-ptisi-me-drone-pano-apo-tin-paralia/

http://www.imr.gr/article/430/iera-monh-panagias-tsampikas