Η κλίμακα Μποφόρ είναι ένας εμπειρικός τρόπος μέτρησης της έντασης των ανέμων, που βασίζεται στην παρατήρηση των αποτελεσμάτων του ανέμου στη στεριά ή τη θάλασσα. Το πλήρες επίσημο όνομά της είναι Beaufort Wind Force Scale κλίμακα (Έντασης Ανέμου) Μποφόρ.

Η κλίμακα επινοήθηκε το 1806 από τον Ιρλανδό Ναύαρχο και υδρογράφο Φράνσις Μποφόρ  προκειμένου να τυποποιηθεί η περιγραφή των καιρικών συνθηκών και να διευκολυνθεί η συνεννόηση των ναυτιλλομένων. Ο Μποφόρ ήταν επικεφαλής της υδρογραφικής υπηρεσίας του αγγλικού ναυτικού και επινόησε μια απλή κλίμακα δεκατριών βαθμών (0-12) για την εμπειρική μέτρηση των ανέμων, βασισμένη αρχικά στα αποτελέσματα που είχε ο άνεμος στα πανιά ενός αγγλικού πολεμικού πλοίου: από τον άνεμο που μόλις αρκούσε για την ώθησή του, έως «αυτόν που κανένα πανί δεν μπορεί να αντέξει». Η χρήση της κλίμακας είχε καθιερωθεί στα ημερολόγια των πλοίων κατά το 1830, ενώ υιοθετήθηκε σαν έγκυρη το 1835 από το πρώτο Διεθνές Μετεωρολογικό Συνέδριο των Βρυξελλών.

Το 1838, υιοθετήθηκε από το Βρετανικό Ναυαρχείο και το 1874, η Διεθνής Μετεωρολογική Επιτροπή αποφάσισε τη διεθνή χρήση της. Το 1906, με την έλευση της ατμοκίνησης, τροποποιήθηκε έτσι ώστε να περιγράφει τα αποτελέσματα του ανέμου στη θάλασσα και όχι στα πανιά. Το 1923, ο Τζορτζ Σίμον, τότε διευθυντής της Βρετανικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας, πρόσθεσε στην κλίμακα την περιγραφή των αποτελεσμάτων του ανέμου στην ξηρά και συσχέτισε τους βαθμούς της κλίμακας με την ταχύτητα του ανέμου (Το 1946, η κλίμακα επεκτάθηκε έως τον 17ο βαθμό, κυρίως να περιλάβει ορισμένους τροπικούς τυφώνες, πλην όμως το 1970 επανήλθε το μέγιστο όριο των 12 Μποφόρ). Η δεκαεπταβάθμια κλίμακα σήμερα χρησιμοποιείται μόνο στην Κίνα και την Ταιβάν για να περιγράψει τέτοιου είδους φαινόμενα.

Τα ονόματα «storm» (καταιγίδα) και «hurricane» (τυφώνας) στην κλίμακα Μποφόρ αναφέρονται αποκλειστικά στην ισχύ του ανέμου, χωρίς αυτό να σημαίνει υποχρεωτικά την ταυτόχρονη ύπαρξη κάποιου άλλου μετεωρολογικού φαινομένου. Για παράδειγμα, ένα σύστημα θύελλας με μια κλειστή περιστροφική (κυκλωνική) κυκλοφορία γύρω από ένα ήρεμο κέντρο χαμηλής βαρομετρικής πίεσης (γνωστό ως μάτι του τυφώνα), για να καταγραφεί επισήμως ως τροπικός κυκλώνας (tropical cyclone) ή τυφώνας (typhoon ή στον Βόρειο Ατλαντικό hurricane), πρέπει η σταθερή ταχύτητα των ανέμων να φτάσει τα 12 Μποφόρ. Ωστόσο, ενδέχεται να συμβεί άνεμος 12 Μποφόρ και χωρίς τέτοιο σύστημα, από άλλα μετεωρολογικά φαινόμενα. Προκειμένου να αποφεύγεται τυχόν σύγχυση, τα έκτακτα δελτία συνήθως αναφέρουν τον όρο «hurricane-force winds» (άνεμοι έντασης τυφώνα) αντί για σκέτο «hurricane». Παρομοίως στην Ελλάδα, όταν η ΕΜΥ εκδώσει δελτίο επικίνδυνων καιρικών φαινομένων με πρόγνωση για ανέμους 10 ή 11 Μποφόρ, αποφεύγεται η χρήση του όρου καταιγίδα (storm), για να μην δημιουργείται σύγχυση με το γνωστό μετεωρολογικό φαινόμενο που συνοδεύεται από αστραπές, κεραυνούς, έντονη βροχόπτωση και ισχυρούς ανέμους (μερικές φορές και χαλάζι). Αντί γι” αυτό, αναφέρεται ότι «οι άνεμοι θα φθάσουν την ένταση της θύελλας» (κατ” αντιστοιχία του όρου «hurricane-force winds»).

Έκτορας Ελευθεριάδης

 ΠΗΓΕΣ:

• http://rafina.gr/kairos-weather-rafina/klimaka-beaufort-rafina/
• https://el.wikipedia.org/wiki/Κλίμακα_Μποφόρ