Ζούμε σε μία κουλτούρα μόδας. Μόνο λίγα (ίσως και τα καλύτερα) πράγματα παραμένουν σταθερά σε διάστημα λίγων μηνών. Δεν είναι πάντοτε κακό αυτό. Ποτέ δεν ήταν κακό να εξερευνούμε, να πειραματιζόμαστε, να ανακαλύπτουμε, να μαθαίνουμε. Είναι ένα απο τα κατατεθέντα σήματα του ανθρώπου ώς πρωτεύον όν, είναι ο τρόπος με τον οποίο φτάσαμε να είμαστε πρωτεύοντα όντα από μονοκύτταροι οργανισμοί με τη διαδικασία της εξέλιξης. Όμως η εποχή μας απαιτεί να ρίξουμε μία κριτική ματιά στη φύση της μόδας, και την ψυχολογία των ανθρώπων που την ακολουθούν, τις συνέπειες της δημιουργίας μίας μόδας, της γρήγορης εναλλαγής μεταξύ μοδών, και τις μακροπρόθεσμες συνέπειες σε ανέκαθεν ενδιαφερόμενους.

Ας αρχίσουμε με τους τρέχοντες δημιουργούς της εκάστοτε μόδας: διαφημιστές. Όταν ένα προϊόν ή εταιρία έχει ανάγκη προώθησης, οι διαφημιστές είναι συνήθως οι ειδικοί πάνω στο πώς θα επιτευχθεί αυτή η προώθηση. Υπάρχουν πολλές στρατηγικές ως προς αυτό, μερικές εκ των οποίων είναι:

• πρωτότυπες διαφημιστικές καμπάνιες στην τηλεόραση, το ραδιόφωνο, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
• Ασυνήθιστα δημόσια γεγονότα που εκμεταλλεύονται την αντίδραση του κόσμου υπέρ ή εναντίον τους για δημοσιότητα (publicity stunts, ένα παράδειγμα αποτελεί η -αποτυχημένη- προσπάθεια του snapple – ενός αναψυκτικού – να μεταφέρει το μεγαλύτερο παγωτό γρανίτα στον κόσμο στο Μανχάταν, προσπαθώντας να σπάσει ένα ρεκόρ Γκίνες το 20o5)

• Εκμετάλλευση, μίμιση ή/και ακολούθηση μίας ήδη υπάρχουσας μόδας. (μάλλον κάτι από την ήδη υπάρχουσα κουλτούρα μιμιδίων από ιστοσελίδες όπως το Reddit και το Instagram) (Φαινόμενο του Άρματος Παρέλασης ή Bandwagon, που λέγεται έτσι γιατί η παρέλαση το ακολουθεί)

Η δυνατότητα δημιουργίας μίας μόδας κατά παραγγελία είναι, αν και ένα πολλά υποσχόμενο κονσεπτ (μπορεί να προωθήσει κοινωνικά ζητήματα, πχ το ice bucket challenge προώθησε την αύξηση της γνώσης για την νόσο ALS), δεν κάνει πάντα αυτό. Ένα παράδειγμα που έρχεται στο μυαλό: fidget spinners. Μία μόδα, αντικειμενικά όχι τόσο χρήσιμη όσο έπεισε τους πάντες ότι ήταν, που εξαφανίστηκε από τη δημόσια γνώση και σφαίρα το ίδιο εύκολα με τον τρόπο που μπήκε σε αυτή, αφήνοντας ένα ίχνος στη σύγχρονη ποπ κουλτούρα που, ποιος ξέρει, θα μπορούσε να παρατηρηθεί από κάποιο ιστορικό του μέλλοντος. Και ένα άχρηστο γκατζετ που φωσφορίζει, κάπου στα έγκατα της ντουλάπας μου.

Είναι στη φύση μας να κάνουμε το ίδιο με άλλους. Η συνεργασία και η ενστικτώδης συμμόρφωση σε κανόνες αόρατους που ασυνείδητα βάζουμε από άτομα στο σύνολό και απ’ το σύνολο πίσω σ’ εμάς είναι αναπόσπαστη από το ανθρώπινο υποσυνείσδητο. Τι επιπτώσεις έχει αυτό θα σας αφήσω να το κρίνετε εσείς.

Ας εστιάσουμε όμως προσωρινά στα κατάλοιπα μίας μόδας. Ας ρίξουμε μία ματιά στα ντεμοντέ απορρίμματα.

Tο iPhone 7, Fidget Spinners, διάφανα παπούτσια.

Τι άφησαν όλα αυτά πίσω τους? Πέρα από τα προαναφερθέντα ίχνη στην κουλτούρα, εννοώ. Πράγματα. Πράγματα που κόσμος ενστικτωδώς πασχίζει να ξεφορτωθεί μόλις η μόδα τελειώσει. Σαν μέτοχοι μίας εταιρίας μετά από μία ρισκέ κίνηση μάρκετινγκ. Τα πράγματα αυτά γίνονται άχρηστα πολύ σύντομα, και οι εταιρείες το ξέρουν. Οπότε η ποιότητα πέφτει. Εκτός αυτού, όταν προσπαθείς να μείνεις στη δημόσια γνώμη, το να προσπαθείς να διατηρήσεις μια ήδη υπάρχουσα μόδα για περισσότερο από τον προκαθορισμένο χρόνο ζωής της είναι τζάμπα κόπος. Πρέπει να καβαλήσεις τη μόδα όσο ζεί, και, όταν πια πεθάνει, να συνεχίσεις να τροφοδοτείς τα πεινασμένα πλήθη με νέα αντικείμενα εμμονής και εθισμού. Και αν καταλήξεις να έχεις παράπλευρες απώλειες, στα πρόσωπα ατόμων που καταλήγουν να νιώθουν ντροπή για τις ασχολίες τους, όταν αυτες γίνονται πια ντεμοντέ και, πολύ πιο σημαντικά εργατών σε κατάσταση μοντέρνας σκλαβιάς στα λεγόμενα sweatshops, τι πειράζει; Οι κριτές είστε εσείς.

Θεμιστοκλής Σπανίδης (Γ3)