Μια νέα δημιουργική πνοή έδωσε στην πόλη της Κοζάνης, το νέο κτήριο της Δημοτικής Βιβλιοθήκης το οποίο είναι ένα έργο τέχνης και προκαλεί το θαυμασμό και το ενδιαφέρον των επισκεπτών.
Η Κοβεντάρειος Δημοτική Βιβλιοθήκη Κοζάνης θεωρείται μία από τις σπουδαιότερες βιβλιοθήκες στην Ελλάδα. Από τον 17ο αιώνα η Κοζάνη λόγω της θέσης της εξελίσσεται σε πνευματικό και εμπορικό κέντρο της ευρύτερης περιοχής των Βαλκανίων, με τους Κοζανίτες πάροικους, λόγιους και εμπόρους, να διαδραματίζουν σημαντικότατο ρόλο στα δρώμενα. Το ενδιαφέρον αυτών των πλούσιων Κοζανιτών για τα γράμματα και τον πολιτισμό οδήγησε στην ίδρυση σχολείου και στην οργάνωση σχολικής βιβλιοθήκης στην πατρίδα τους με 440 θρησκευτικά και φιλολογικά βιβλία, όπως μας πληροφορεί ένας χειρόγραφος κατάλογός της (1690). Η ιστορία της, λοιπόν, ξεκινά περίπου στα μέσα του 17ου αιώνα , όταν ιδρύθηκε η πρώτη Σχολή της Κοζάνης και οργανώθηκε η σχολική της βιβλιοθήκη.
Το 1813, φιλοπρόοδοι Κοζανίτες έκτισαν πλάι στην εκκλησία του Αγίου Νικολάου, στο κέντρο της πόλης, ένα θολωτό οικοδόμημα, στο οποίο εγκατέστησαν τη βιβλιοθήκη και δίπλα της ένα ακόμα με την επιγραφή Οίκος Βελτιώσεως, προκειμένου να συγκεντρώνονται εκεί κατά καιρούς οι «Πεπαιδευμένοι», για να μελετούν. Στο ίδρυμα αυτό περιήλθαν όλα τα βιβλία της σχολικής βιβλιοθήκης και σε μικρό χρονικό διάστημα η βιβλιοθήκη έφτασε τους χίλιους τόμους, κυρίως από δωρεές.
Το 1916, τέσσερα χρόνια μετά την απελευθέρωση της πόλης, με πρωτοβουλία του ιεράρχη, τότε επισκόπου Ειρηνουπόλεως και αργότερα Οικουμενικού Πατριάρχη Φωτίου Β’, ιδρύθηκε το ανεξάρτητο σωματείο «Αναγνωστήριον Κοζάνης» που προχώρησε στην αναδιοργάνωση της βιβλιοθήκης.
Ο Δήμος το 1923, μετά από απόφαση του σωματείου, παραλαμβάνει τα βιβλία και έτσι συστήνεται η Δημοτική Βιβλιοθήκη Κοζάνης η οποία εγκαταστάθηκε σε μία από τις αίθουσες του Δημαρχείου .
Το 1985 μετακόμισε στο δεύτερο όροφο του εμπορικού κέντρου τουΔήμου (πλατεία 28ης Οκτωβρίου 7), όπου λειτούργησε μέχρι το Μάιο του 2018.
Λίγο πριν την έναρξη της σχολικής χρονιάς 2018-2019 η μετεγκατάσταση ολοκληρώθηκε και όλος ο αρχειακός πλούτος που συγκεντρώθηκε τους τελευταίους αιώνες, βρίσκει στέγη στον χώρο που του αξίζει στο νέο υπερσύγχρονο κτήριο υψηλής αισθητικής και ευρωπαϊκών προδιαγραφών επί της οδού Δαβάκη 9.
Στη συλλογή της Κ.Δ.Β.Κ περιλαμβάνονται: χειρόγραφα, εκδόσεις, κώδικες και λυτά έγγραφα, αρχείο του τοπικού τύπου, αρχαιολογική συλλογή, η βιβλιοθήκη Ψαριανού καθώς επίσης και χαρτοθήκη, όπου
ανάμεσά της συγκαταλέγεται η Δωδεκάφυλλη Χάρτα του Ρήγα Βελεστινλή (1796-1797) και ο τετράφυλλος παγκόσμιος χάρτης του Άνθιμου Γαζή (1800).
Σκοπός της βιβλιοθήκης μέσα από τα έγγραφα, χειρόγραφα, βιβλία και κάθε άλλο υλικό που διαθέτει είναι να προωθεί την γνώση, συμβάλλοντας έτσι στην ανάπτυξη της πνευματικής και πολιτιστικής δραστηριότητας του τόπου.
Παλιό Δημαρχείο στο οποίο στεγάστηκε η βιβλιοθήκη από το 1923 εως το 1932 Πολλοί άνθρωποι συνέβαλαν καθοριστικά από την πρώτη κιόλας χρονιά δημιουργίας της -πρωτοξεκίνησε το 1688 σαν σχολική – στη λειτουργία και στον εμπλουτισμό της Βιβλιοθήκης.
Πρώτα οι φωτισμένοι δάσκαλοι της Σχολής της Κοζάνης (Ευγένιος Βούλγαρης, Γεώργιος (Γρηγόριος )  Κονταρής, Ιωάννης Καλοστύπης), οι αδελφοί Τακιατζή και Παπαδημητρίου, Κοζανίτες της διασποράς που
ήταν οι κύριοι χρηματοδότες της ανέγερσης (1813) του πρώτου αυτόνομου κτηρίου της μαζί με τη Σχολή στα δεξιά της εκκλησίας του Αγίου Νικολάου και του εμπλουτισμού της με νέα βιβλία, και οι δωρητές αδελφοί Κοβεντάρου στα νεότερα χρόνια. Ανάμεσα στους επιφανείς όμως συμπεριλαμβάνονται και κάποιοι άλλοι, απλοί πολίτες και υπάλληλοι της ΚΔΒΚ που ανάλωσαν τη ζωή τους για τη διαφύλαξη και τη διάδοση των πολύτιμων κειμηλίων της, χωρίς δυστυχώς μέχρι σήμερα το έργο τους αυτό να γίνει γνωστό στο ευρύ κοινό. Θα παρουσιάσουμε κάποιους από αυτούς ως ένδειξη τιμής και αναγνώρισης για την συμβολή τους στη ΚΔΒΚ.

Από Μαριάννα Κασνάκη και Μαρία Καλερίδου (Α2)